وزیر دفاع آمریکا: حمله به تاسیسات هستهای ایران، توان ارتش آمریکا را به جهان نشان داد
پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، به فاکسنیوز گفت حمله آمریکا به تاسیسات هستهای ایران، مهارت و توانایی ارتش آمریکا را نشان داد.
پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، به فاکسنیوز گفت حمله آمریکا به تاسیسات هستهای ایران، مهارت و توانایی ارتش آمریکا را نشان داد.
هگست گفت: «بقیه کشورهای جهان دیدند که آمریکا چگونه بدون آنکه کسی متوجه شود، میتواند نصف جهان را پرواز کند و دشمنی که تا همین اواخر بسیار توانمند بهشمار میرفت، نتوانست هواپیماهای آمریکا را ببیند یا به آنها شلیک کند و تاسیسات هستهایاش نابود شد.»
این اختلال، گزارشهای فراوان کاربران داخل کشور را که از ناتوانی در دسترسی به اینترنت جهانی خبر دادهاند، تایید میکند.
ساعاتی بعد از انتشار خبر اولیه، نتبلاکس اعلام کرد که خدمات اینترنت در ایران پس از یک اختلال سراسری تا حد زیادی بازیابی شده است. مدت زمان اختلال حدود ۲ ساعت بوده است.
پیش از این نتبلاکس خبر داده بود که قطعی سراسری شامگاه جمعه ۱۵ تیر بهوقت ایران رخ داده و مناطق مختلف کشور را تحتتاثیر قرار داده است. کارشناسان این نهاد گفته بودند اختلال شناساییشده نه به مشکلات فنی، بلکه به «اقدام عمدی از سوی نهادهای حکومتی» شباهت دارد.
نتبلاکس یادآور شده است که این رویداد تنها چند هفته پس از قطع گسترده ارتباطات مخابراتی در جریان درگیری ۱۲ روزه میان جمهوری اسلامی و اسرائیل رخ میدهد؛ اقدامی که از سوی مقامهای امنیتی ایران و به بهانه «حفظ امنیت ملی» اجرا شد، اما با واکنشهای منفی گسترده در داخل و خارج مواجه شد.
بهنوشته این سازمان، تکرار قطع اینترنت در فاصله کوتاه پس از بحران نظامی اخیر، نشانهای نگرانکننده از افزایش کنترل حکومتی بر جریان آزاد اطلاعات در ایران است. کاربران ایرانی نیز در شبکههای اجتماعی از اختلال در دسترسی به وبسایتها، سرویسهای پیامرسان و خدمات ایمیل خبر دادهاند.
خبرگزاری رسمی دولت در ایران، ایرنا، به نقل از شرکت ارتباطات زیرساخت گزارش داد که ارتباط بینالملل برخی مسیرهای زیرساختی کشور دچار مشکل شده و این اختلال بهصورت سراسری در بیشتر ارائهدهندگان خدمات اینترنت (ISP) رخ داده است.
با این حال مقامهای رسمی جمهوری اسلامی تاکنون درباره این اختلال واکنشی نشان ندادهاند.
انتقاد کاربران از «رانت اینترنت» و حضور «ارتش سایبری» حکومت در فضای مجازی
شماری از کاربران شبکههای اجتماعی از وجود «رانت اینترنت» خبر دادند و گفتند چهرههای حکومتی و اعضای «ارتش سایبری» جمهوری اسلامی همچنان به اینترنت دسترسی دارند و فعالیت آنها بهطور محسوسی افزایش یافته است.
کاربری با نام مریم در شبکه اجتماعی ایکس با انتقاد از «رانت اینترنت» گفت حجم پیامها در حمایت از حکومت پس از قطع اینترنت بیشتر شده و این نشان میدهد جمهوری اسلامی با اعمال محدودیت بر فضای مجازی تنها به دنبال «ساکت کردن مخالفان و منتقدان» است.
کاربری با نام سهیل هم به حضور گسترده «سایبریها» در فضای مجازی پرداخت و گفت «مردم که اینترنت ندارند» و باید «سایبریها هم اینترنتشون قطع بشه تا اینقدر رو اعصاب نرن».
کاربری با نام مسعود نیز به حضور چهرههای وابسته به حکومت، نظیر محمدجواد ظریف، محمدجواد آذری جهرمی و رضا رشیدپور، در ایکس اشاره کرد و از آنها پرسید با توجه به قطع اینترنت، چگونه در فضای مجازی حضور دارند.
پیشتر و در ۲۹ خرداد، ظریف اعلام کرد حساب او در ایکس محدود شده است.
وزیر پیشین امور خارجه جمهوری اسلامی خطاب به ایلان ماسک، مالک این پلتفرم، نوشته بود: «چرا ایکس تیک آبی من را حذف و حسابم را محدود کرده، آن هم دقیقا زمانی که جهان بیش از همیشه نیاز دارد همه واقعیتها را بداند؟»
انتشار این پیام همزمان با قطع گسترده اینترنت در ایران با انتقاد شدید کاربران مواجه شده بود.
یکی از آنها در همین خصوص گفته بود: «کسی که برای دومین بار اینترنت رو برای ۹۰ میلیون ایرانی قطع کرده، داره در حال حاضر گریه میکنه که دیگه تیک آبی نداره.»
نشریه اسرائیل هیوم با اشاره به غیبت ۲۲ روزه علی خامنهای، رهبر ۸۶ ساله جمهوری اسلامی، در پی حملات هوایی اسرائیل در خردادماه ـ حملاتی که به نوشته این نشریه برخی مراکز فرماندهی و تصمیمگیری را هدف قرار داده بودند ـ نوشت: خامنهای که طی سه هفته گذشته از دید عموم پنهان بود، بهدلیل نگرانی از حملات احتمالی نیروی هوایی اسرائیل به پناهگاههای فرماندهی، در مخفیگاه بهسر میبرده است.
این غیبت ناگهانی، به نوشته این روزنامه، موجی از شایعات درباره وضعیت جسمی، توان رهبری و حتی زندهبودن او را در ایران و خارج از کشور برانگیخته بود.
انتشار پیام از پناهگاه؛ ادعای پیروزی و تهدید به انتقام
هفته گذشته، پیش از حضور علنی روز شنبه، خامنهای با انتشار یک پیام ویدئویی از پیش ضبطشده، مدعی شد که جمهوری اسلامی در برابر اسرائیل و ایالات متحده به پیروزی دست یافته است. به گزارش اسرائیل هیوم، او در این پیام، ضمن «تبریک پیروزی ملت ایران بر رژیم صهیونیستی»، ادعا کرد که اسرائیل «تقریباً زیر ضربات جمهوری اسلامی در هم شکسته است.»
خامنهای در ادامه با نادیدهگرفتن تاثیر حملات اسرائیل و آمریکا بر زیرساختهای هستهای جمهوری اسلامی، گفت واشینگتن «چیز مهمی بهدست نیاورد» و رفتار دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا را «نمایشی برای مردم آمریکا» توصیف کرد.
رهبر جمهوری اسلامی همچنین با اشاره به حمله موشکی ایران به پایگاه آمریکایی در قطر، گفت جمهوری اسلامی «سیلی سختی» به آمریکا وارد کرده، اما بنا بر اطلاعات منتشرشده در رسانههای غربی، این حمله پس از تخلیه کامل پایگاه انجام شده و به گفته ترامپ از پیش با طرف آمریکایی هماهنگ شده بود.
با اینحال، خامنهای در همان پیام، هشدار داد که هرگونه تهاجم آینده به ایران «با بهایی سنگین» مواجه خواهد شد و افزود: «کشور ما قوی است و هرگز تسلیم نمیشود.»
ظهور دوباره در روز تاسوعا؛ نمادسازی هدفمند از مظلومیت نظام
اسرائیل هیوم مینویسد، انتخاب روز تاسوعا برای بازگشت خامنهای به صحنه عمومی، حامل بار سنگین نمادین و پیامرسانی سیاسی بود. یک روز پیش از عاشورا، روز شهادت حسین بن علی، نوه پیامبر اسلام در نبرد کربلا در سال ۶۸۰ میلادی، برای بیش از ۱۳ قرن محور عزاداری شیعیان بوده و در جمهوری اسلامی همواره بستری برای نمایش ایدئولوژیک قدرت و مظلومیت نظام تلقی شده است.
بهنوشته این روزنامه اسرائیلی، هرچند خامنهای و پیش از او روحالله خمینی، با نمایشهای افراطی مانند قمهزنی در آیینهای محرم مخالفت کردهاند، اما ظهور ناگهانی رهبر جمهوری اسلامی در این روز خاص، پیامی آشکار برای مخاطبان داخلی و خارجی داشت: بازنمایی جمهوری اسلامی بهعنوان «جبهه مظلوم» در رویارویی با اسرائیل و ایالات متحده.
اسرائیل هیوم تحلیل میکند که این بازگشت حسابشده در تاسوعا، در تلاش برای همذاتپنداری نظام جمهوری اسلامی با روایت تاریخی کربلا صورت گرفته و هدف آن احیای مشروعیت آسیبدیده رهبری، پس از حملات موفق اسرائیل به عمق خاک ایران و گسترش شایعات درباره وضعیت خامنهای بوده است.
جمهوری اسلامی یکشنبه ۱۵ تیر در نشست دو روزه گروه بریکس شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی در ریودوژانیرو حضور خواهد یافت.
برای جمهوری اسلامی که عضو تازهوارد بریکس به شمار میرود، این نشست فرصتی برای نشان دادن این تصویر به جامعه بینالمللی است که با وجود تحریمها و تهدید به حملات نظامی بیشتر بهخاطر برنامه هستهایاش، همچنان متحدان قدرتمندی دارد.
گروه بریکس پس از حملات نظامی آمریکا و اسرائیل به ایران در جریان جنگ اخیر، با انتشار بیانیهای «نگرانی شدید» خود را ابراز داشت و این حملات را «ناقض» قوانین بینالمللی و منشور سازمان ملل خواند.
با این حال، این ائتلاف که اعضای آن بیش از نیمی از جمعیت جهان را نمایندگی میکنند، از انتقاد مستقیم از اسرائیل یا آمریکا خودداری کرد.
درخواست جمهوری اسلامی برای عضویت در این سازمان در زمان ریاستجمهوری ابراهیم رئیسی پذیرفته شد.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، بهمن ۱۴۰۳ مشکل عمده حکومت ایران را «آویزان شدن به دلار» خواند و تاکید کرد سامانه مالی بریکس و تبادلات مالی با ارزهای کشورهای عضو آن، «کمک بزرگی به حل این مشکل خواهد کرد».
بریکس در بوته آزمایش
در پشت صحنه، اختلافنظرها بر سر اینکه کشورهای عضو باید با چه شدتی حملات اسرائیل و آمریکا را محکوم کنند، جاهطلبیهای این ائتلاف برای بازتعریف توازن قدرت جهانی و ایجاد وزنهای در برابر غرب را به بوته آزمایش گذاشته است.
الیور اشتونکل، کارشناس مسائل بریکس و استاد موسسه گتولیو وارگاس در برزیل، به نیویورکتایمز گفت: «هیچگونه همسویی واقعی درباره ایران وجود ندارد. بنابراین نتیجه، اتخاذ موضعی بسیار بیخطر [از سوی اعضای بریکس] بود.»
گروه بریکس در سال ۲۰۰۹ با هدف تقویت نفوذ بزرگترین اقتصادهای نوظهور جهان شکل گرفت.
این گروه از آن زمان بهتدریج گسترش یافت و اکنون کشورهایی چون مصر، اتیوپی، اندونزی، ایران و امارات متحده عربی را نیز در بر میگیرد.
برخلاف ناتو که همکاری نظامی در آن محوریت دارد، بریکس تمرکز خود را بر دستور کار اقتصادی و ژئوپولیتیکی قرار داده، هرچند در تحقق اهداف مشخص خود تاکنون پیشرفت چشمگیری نداشته و بیشتر بهعنوان ائتلافی نمادین شناخته شده است.
تحلیلگران انتظار دارند تهران از نشست پیشِ رو برای جلب حمایت قویتر از سوی این گروه استفاده کند؛ بهویژه در بیانیه نهایی که انتظار میرود در پایان نشست منتشر شود.
جمهوری اسلامی تایید کرده هیاتی را به برزیل اعزام خواهد کرد، اما هنوز مشخص نیست چه کسی در راس این هیات حضور خواهد داشت.
گزارشی رسمی نیز درباره احتمال دیدارهای دوجانبه میان هیات جمهوری اسلامی با نمایندگان روسیه یا چین منتشر نشده است.
سانم واکیل، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقای اندیشکده چتم هاوس، در مصاحبه با نیویورکتایمز گفت: «ظاهرِ عضویت در بریکس در حال حاضر برای ایران بسیار مهم است.»
با این حال، واکنشهای متفاوت اعضای بریکس به حملات اخیر علیه ایران، نشاندهنده تنشها و ناهماهنگیهایی است که در پی گسترش سریع و تنوع فزاینده اعضای این بلوک به وجود آمده است.
بر اساس تحلیل نیویورکتایمز، کشورهای تازهوارد دیدگاههای متفاوتی نسبت به نقش این بلوک در سطح جهان دارند.
پائولو نوگویرا باتیستا جونیور، اقتصاددان و معاون پیشین بانک توسعه بریکس، گفت: «هرچه کشورهای بیشتری پشت میز باشند، رسیدن به اجماع دشوارتر میشود.»
تفاوت دیدگاه کشورهای عضو بریکس درباره جنگ ۱۲ روزه
چین و روسیه بریکس را ابزاری برای به چالش کشیدن نفوذ آمریکا در عرصه ژئوپولیتیک و ساز و کارهای تصمیمگیری جهانی میدانند و برای گسترش این گروه تلاش کردهاند.
روسیه حملات آمریکا به تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی را اقدامی توجیهناپذیر و «تجاوزکارانه» توصیف کرد و چین نیز خواستار «خویشتنداری» و گفتوگو برای حل و فصل بحران شد.
برزیل، میزبان نشست بریکس، حملات به ایران را محکوم کرد و همزمان کوشید تا روابطش با ایالات متحده، دومین شریک تجاری این کشور پس از چین، دچار تنش نشود.
به گفته تحلیلگران، لولا دا سیلوا، رییسجمهوری برزیل، در برابر فشارهای روسیه و چین برای تبدیل بریکس به ائتلافی ضدغربی مقاومت کرده و این گروه را ابزاری برای افزایش صدای کشورهای در حال توسعه خوانده است.
اشتونکل در همین راستا گفت: «برزیل دنبال دردسر نیست. این کشور به آمریکا بسیار نزدیکتر از ایران است و دلیلی ندارد وارد این درگیری شود.»
هند نیز که روابط نزدیکی با آمریکا دارد، در موضوعاتی چون حمله به ایران مواضعی متفاوت داشته است.
آفریقای جنوبی و اتیوپی هم در ابراز موضعی که به دوری از غرب منجر شود، محتاط بودهاند.
تجربههای قبلی شکاف داخلی در بریکس
این نخستین بار نیست که گروه بریکس در برابر یک مناقشه دچار شکاف داخلی میشود.
پس از تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، این ائتلاف برای رسیدن به موضعی مشترک با مشکل مواجه شد.
بریکس تحریمهای غرب علیه مسکو را مورد انتقاد قرار داد، اما به نقش روسیه در جنگ اشارهای نکرد.
به گزارش رسانههای دولتی روسیه، حضور ولادیمیر پوتین در نشست ریودوژانیرو به شکل آنلاین و مجازی خواهد بود؛ تصمیمی که به نظر میرسد متاثر از حکم بازداشت دادگاه کیفری بینالمللی برای رییسجمهوری روسیه بهدلیل تهاجم به اوکراین باشد.
برزیل اساسنامه رم را امضا کرده و موظف به پیروی از احکام دادگاه لاهه است.
برای نخستین بار، شی جینپینگ، رییسجمهوری چین، نیز از حضور در این نشست خودداری کرده است.
جینپینگ اواخر اردیبهشت با همتای برزیلی خود در پکن دیدار کرد و سال گذشته نیز در نشست گروه ۲۰ در ریودوژانیرو حضور یافته بود. اما اینبار نخستوزیر چین بهجای او، به برزیل سفر خواهد کرد.
برزیل ریاست دورهای بریکس را بر عهده دارد و دا سیلوا امیدوار بود تصویر کشورش را بهعنوان پیشگام در پیگیری دستور کاری مبتنی بر عدالت در حاکمیت و نظام مالی جهانی تثبیت کند.
با این حال، تحلیلگران با توجه به جنگ ۱۲ روزه میگویند بریکس برای شکل دادن به موضعی یکپارچه با دشواری مواجه خواهد بود.
