دولتهای نیوزیلند و کره جنوبی، کشته شدن دو کارمند سفارت اسرائیل در واشینگتن را غیر قابل توجیه خواندند.
وزیر خارجه نیوزیلند این حمله را محکوم کرد و گفت در هیچ شرایطی چنین خشونتی قابل توجیه نیست.
وزارت خارجه کره جنوبی نیز با ابراز همدردی با خانوادههای کارمندان کشته شده سفارت اسرائیل در واشینگتن، از این «اقدام جنایتکارانه و وحشیانه که تحت هیچ شرایطی قابل توجیه نیست»، به شدت ابراز نگرانی کرد.
نشریه نیوزویک با استناد به تصویری که یک شرکت تجاری چینی فعال در حوزه ماهوارههای سنجش از دور منتشر کرده، گزارش داد که آمریکا جنگندههای اف- ۱۵ جدیدی را در پایگاه دیهگو گارسیا مستقر کرده است.
این اقدام در بحبوحه افزایش تنشها میان واشینگتن و تهران بر سر مذاکرات هستهای صورت گرفته است.
مجله نیوزویک اعلام کرده که برای دریافت نظر رسمی، با فرماندهی ایندوپاسیفیک نیروهای مسلح ایالات متحده (INDOPACOM) تماس گرفته است.
بهنوشته نیوزویک، تصاویر ماهوارهای جدید، استقرار جنگندههای اف-۱۵ نیروی هوایی ایالات متحده در پایگاه دیهگو گارسیا و افزایش شمار بمبافکنهای حاضر در این پایگاه واقع در اقیانوس هند افزایش تایید کرده است.
این پایگاه، که در فاصلهای حدود دو هزار مایلی از ایران قرار دارد، در صورت تشدید تنشها و شکست دیپلماسی هستهای، میتواند به عنوان سکوی عملیات نظامی ایالات متحده مورد استفاده قرار گیرد.
آمریکا پیشتر در اوایل ماه مه بمبافکنهای استراتژیک بی-۵۲ را در دیهگو گارسیا مستقر کرده بود. پیش از آن نیز دستکم شش فروند بمبافکن رادارگریز بی-۲ در این جزیره مستقر شده بودند.
بهنوشته نیوزویک، تصاویر ثبتشده از جتهای جنگی آمریکا در پایگاه دیهگو گارسیا، از سوی سامانه ایر اسپیس (Airspace) متعلق به شرکت چینی میزار ویژن (MizarVision) ثبت شدهاست. این شرکت خود را بهعنوان ارائهدهنده هوش تجاری ژئو- مکانی مبتنی بر هوش مصنوعی معرفی میکند.
تصویر جنگندههای اف-۱۵ نخستینبار در حساب کاربری GEOINT در شبکه اجتماعی ایکس که در زمینه اطلاعات با منبع باز فعالیت دارد، منتشر شد.
استقرار جنگندههای جدید در دیهگو گارسیا در حالی انجام گرفته که دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، اعلام کرده که اگر ایران توافق جدید هستهای را نپذیرد، گزینه نظامی روی میز خواهد بود. او پیشتر در دوره اول ریاستجمهوریاش، بهطور یکجانبه از توافق هستهای ۲۰۱۵ خارج شده بود.
یکی از اصلیترین موانع پیشرفت مذاکرات میان دو کشور، اختلاف نظر درباره سطح غنیسازی اورانیوم است. ایالات متحده خواستار برچیده شدن کلی غنیسازی در خاک ایران است، در حالی که جمهوری اسلامی میگوید در هر شرایطی به غنیسازی اورانیوم ادامه خواهد داد.
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، گفته است: «ما حتی یک درصد توان غنیسازی را هم نمیتوانیم بپذیریم. از نگاه ما، هرگونه توافق باید شامل برچیده شدن غنیسازی باشد.»
در مقابل، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، نیز گفته است: « غنیسازی اورانیوم در ایران ادامه خواهد داشت؛ چه با توافق و چه بیتوافق.»
این دو قرار است جمعه دوم خرداد، در رم دور پنجم مذاکرات واشینگتن و تهران را برگزار کنند.
وزارت امور خارجه چین نیز در بیانیهای در ماه آوریل اعلام کرد:«چین قدردان پایبندی ایران به عدم تولید سلاح هستهای است، حق ایران برای استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای را محترم میشمارد و از تلاش تهران برای گفتوگو با تمامی طرفها، از جمله ایالات متحده، و دفاع از حقوق مشروع خود از طریق مذاکره حمایت میکند.»
نیوزویک در گزارش خود افزوده است که وضوح و کیفیت بالای تصاویر ماهوارهای تجاری چینی، به گفته کارشناسان، نشاندهنده افزایش توان پکن در رصد فعالیتهای نظامی ایالات متحده در سطح جهانی و تقریبا بهصورت لحظهای است. این مسئله در حالی اهمیت مییابد که چین در برابر فشارهای غرب، در حال ارزیابی سطح حمایت خود از برنامه هستهای جمهوری اسلامی است.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، که برای شرکت در اجلاس منطقهای دیپلماسی اقتصادی به شیراز سفر کرده بود، در آستانه دور پنجم مذاکرات با نماینده آمریکا، در گفتوگویی با صداوسیمای جمهوری اسلامی بار دیگر خطوط قرمز تهران را ترسیم کرد.
به گفته منابع مطلع، این مصاحبه با هماهنگی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی و کمیته مذاکرات رفع تحریمها صورت گرفته و هدف آن ارسال پیامهایی روشن پیش از ورود به گفتوگوهای حساس بوده است.
عراقچی در این گفتوگو بهصراحت گفت:«طرف آمریکایی به غنیسازی در ایران اعتقادی ندارد و اگر این هدف آنها باشد، اساسا توافقی در کار نخواهد بود.»
او در ادامه افزود: «اگر آمریکا میخواهد برنامه غنیسازی اورانیوم ایران را پایان دهد، توافق هستهای وجود نخواهد داشت.»
بهنظر میرسد که این مصاحبه با اهداف مشخصی صورت گرفته است تا بر روند مذاکرات تاثیر بگذارد. بخشی از اصلیترین اهداف این اقدام عراقچی را میتوان چنین برشمرد:
۱. زمینهسازی رسانهای و سیاسی: نحوه بیان عراقچی و محورهای مطرحشده در مصاحبه نشان میدهد تهران تلاش دارد روایت خود را در افکار عمومی و رسانههای بینالمللی تثبیت کند. این تاکتیک در راستای فشار غیرمستقیم بر طرف مقابل برای پذیرش خواستههای ایران ارزیابی میشود.
۲. ارسال پیام مستقیم به آمریکا: مصاحبه عراقچی را میتوان در قالب «دیپلماسی عمومی» یا «مذاکره از طریق رسانه» تحلیل کرد. پیام آشکار به طرف آمریکایی این است که جمهوری اسلامی حاضر نیست از حق غنیسازی خود عقبنشینی کند و چنین خواستهای را پایان مذاکرات میداند.
۳. مدیریت افکار عمومی داخلی: در روزهای اخیر، منابع ایراناینترنشنال گزارش دادهاند که دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی با صدور بخشنامهای انتشار تحلیلها و اخبار مذاکرات از منابع خارجی را ممنوع کرده و مقرر شده است تنها وزارت امور خارجه منبع رسمی اطلاعرسانی باشد. مصاحبه عراقچی نیز در همین چارچوب و با هدف مدیریت انتظارات داخلی، چه در سطح عامه مردم و چه در سطح نخبگان سیاسی و رسانهای انجام شده است.
۴. کاهش سطح انتظارات از مذاکرات: از نکات مهم مصاحبه، اذعان به این واقعیت بود که واشینگتن خواستار توقف کامل غنیسازی در ایران است. این موضع، مطابق با اظهارات اخیر سخنگویان کاخ سفید و وزارت امور خارجه آمریکا، فضای مذاکرات را بهشدت محدود کرده است.
در صورت عدم انعطاف در این موضوع، احتمال شکست مذاکرات بالا رفته و این شکست میتواند به التهاباتی در بازار ارز، طلا و بورس تهران منجر شود. عراقچی با تکرار جمله آشنای مقامهای جمهوری اسلامی که «ما سالها با تحریم زندگی کردهایم»، در واقع به دنبال کاهش سطح انتظارات عمومی از نتیجه مذاکرات رم بوده است.
۵. زمینهسازی برای مقصرنمایی در صورت شکست مذاکرات: براساس گزارش نشریه آمریکایی اکسیوس، منابع اطلاعاتی اسرائیل اخیراً ارزیابی خود را تغییر دادهاند و معتقدند مذاکرات هستهای ممکن است بهزودی شکست بخورد. ظاهراً تهران نیز چنین احتمالی را جدی گرفته است.
مصاحبه عراقچی در این زمینه بهمنزله یک “بیمه رسانهای” تلقی میشود؛ ابزاری برای ثبت موضع رسمی ایران در افکار عمومی و فراهمکردن زمینه برای مقصر جلوه دادن طرف مقابل در صورت شکست مذاکرات. همچنین میتواند عراقچی را از تیغ انتقادات احتمالی در داخل کشور مصون نگاه دارد.
نکته پایانی
منابع نزدیک به جمهوری اسلامی طی روزهای اخیر به ایراناینترنشنال گفتهاند که در صورت شکست مذاکرات، «طرح جایگزین» مشخصی برای کنترل بحران و اداره کشور وجود ندارد. به همین دلیل، مقامات جمهوری اسلامی میکوشند فضای گفتوگو همچنان حفظ شود، حتی اگر پیشرفتی حاصل نشود.
جمعه، دوم خرداد، تا حدود زیادی مشخص خواهد شد که آیا دو طرف در مسیر توافق حرکت خواهند کرد یا اینکه رم به ایستگاه پایانی دیدارهای عراقچی–ویتکاف تبدیل میشود و مسیر جدیدی در قبال برنامه هستهای جمهوری اسلامی آغاز خواهد شد که یا به تشدید فشار حداکثری میانجامد و یا به اقدامی نظامی.
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، بر مخالفت تهران با توقف غنیسازی اورانیوم تاکید کرد و گفت زمان تصمیمگیری در این مورد فرا رسیده است.
عراقچی در پستی در ایکس نوشت: «قرار است برای پنجمین دور از گفتوگوهای غیرمستقیم با آمریکا به رم سفر کنم. یافتن مسیر رسیدن به توافق کار پیچیدهای نیست. درباره سلاح هستهای در سطح صفر، ما توافق داریم. درباره غنیسازی در حد صفر، توافقی نداریم. زمان تصمیمگیری فرا رسیده است.»
وزیران دارایی و روسای بانکهای مرکزی گروه هفت کشور صنعتی، پنجشنبه اول خرداد، با انتشار بیانیهای مشترک بر مقابله با عدم تعادلهای شدید در اقتصاد جهانی تاکید کردند و گفتند در صورت لزوم ممکن است تحریمها علیه روسیه را افزایش دهند.
با وجود تردیدهایی که پیش از نشست درباره احتمال منتشر نشدن بیانیه پایانی، به دلیل اختلاف نظرها درباره تعرفههای آمریکا و امتناع واشنگتن از توصیف جنگ روسیه علیه اوکراین بهعنوان اقدامی «غیرقانونی» وجود داشت، در نهایت پس از سه روز گفتوگو، اعضا بر سر متنی جامع توافق کردند.
فرانسوا فیلیپ شامپین، وزیر دارایی کانادا در نشست خبری پایانی گفت: «ما درباره مهمترین مسائل جهانی به تفاهم رسیدیم. این تفاهم پیام روشنی به جهان میفرستد که گروه هفت، هم در هدف و هم در عمل متحد است.»
نشست وزیران دارایی و روسای بانکهای مرکزی گروه هفت که در کانادا برگزار شد، بر نیاز به تفاهم مشترک درخصوص چگونگی آسیبرسانی «سیاستها و اقدامات غیر بازاری» به امنیت اقتصادی جهانی تاکید کرد.
به گزارش رویترز، اگرچه نامی از چین در بیانیه نیامده، اما معمولا اشاره کشورهای گروه هفت کشور صنعتی جهان، به سیاستهای غیربازاری، به یارانههای دولتی چین و مدل اقتصادی صادراتمحور این کشور اشاره دارد.
در بیانیه آمده است: «ما بر اهمیت ایجاد شرایط برابر رقابتی و اتخاذ رویکردی هماهنگ برای مقابله با آسیبهای ناشی از رفتار کشورهایی که به قوانین مشترک پایبند نیستند و شفافیت لازم را ندارند، اتفاق نظر داریم.»
تحریمها علیه روسیه و سقف قیمت نفت
والدیس دومبروفسکیس، معاون اجرایی کمیسیون اروپا گفت گروه هفت درباره اعمال تحریمهای بیشتر علیه روسیه برای پایان دادن به جنگ اوکراین گفتوگو کرده است.
به گفته او، از جمله پیشنهادها، کاهش سقف قیمت ۶۰ دلاری هر بشکه نفت روسیه بود، چرا که قیمت فعلی نفت روسیه اکنون کمتر از این مقدار است.
در بیانیه همچنین جنگ روسیه علیه اوکراین «وحشیانه و ادامهدار» توصیف شده و هشدار داده شده در صورت شکست تلاشها برای برقراری آتشبس، گزینههای بیشتری از جمله «افزایش تحریمها» بررسی خواهد شد.
کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، سهشنبه ۳۰ اردیبهشت اعلام کرد این اتحادیه دور جدیدی از تحریمها علیه روسیه را بهدلیل جنگ اوکراین به تصویب رسانده است.
او افزود این تحریمها شامل اقداماتی علیه «ناوگان سایه» نفتکشهای روسیه و تدابیری مرتبط با حقوق بشر و تهدیدات ترکیبی است. همزمان، بریتانیا نیزمجموعهای گسترده از تحریمها را علیه بخشهای نظامی، انرژی و مالی روسیه وضع کرد تا فشارهای خود بر مسکو را افزایش دهد.
اعضای گروه هفت توافق کردند کشورهایی که جنگ روسیه را تامین مالی میکنند، نباید از روند بازسازی اوکراین سود ببرند. شامپین این موضع را «بسیار مهم» و یکی از ارکان اساسی بیانیه توصیف کرد.
در متن بیانیه آمده که داراییهای دولت روسیه در حوزههای قضایی گروه هفت، تا زمانی که مسکو به جنگ پایان ندهد و خسارتهای وارد شده به اوکراین را جبران نکند، مسدود باقی خواهد ماند. اشارهای به سقف قیمت نفت در بیانیه نشده است.
فرمانده پیشین ارتش اوکراین: بازگشت به مرزهای پیش از آغاز جنگ، توهم است
در همین حال، والری زالژنی، فرمانده پیشین ارتش اوکراین و سفیر کنونی این کشور در لندن، در اظهاراتی صریح و بحثبرانگیز گفت اوکراین باید از توهم بازگشت به مرزهای بهجامانده از فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱میلادی، یا حتی خطوط جبهه پیش از جنگ اخیر با روسیه در سال ۲۰۲۲، دست بردارد.
ولادیمیر زلنسکی و دیگر مقامهای رسمی اوکراین مدتها است که هدف خود را بازگرداندن کامل حاکمیت بر تمام خاک کشور، از جمله کریمه، که روسیه در سال ۲۰۱۴ آن را به خاک خود ضمیمه کرد، اعلام کردند. با این حال، با افزایش تمرکز بر مذاکرات احتمالی برای برقراری آتشبس در ماههای اخیر، اظهارات رسمی کییف درباره بازپسگیری کامل سرزمینها تعدیل شده است.
بهمن ۱۴۰۳، پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، در جریان نشست ناتو با اشاره به غیرواقعبینانه خواندن بازگشت به مرزهای قبل از ۲۰۱۴ اوکراین، گفت «پیگیری چنین هدف متوهمانهای فقط جنگ را طولانی میکند و باعث رنج بیشتر میشود.»
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، بر مخالفت تهران با توقف غنیسازی اورانیوم تاکید کرد و گفت زمان تصمیمگیری در این مورد فرا رسیده است.
عراقچی در پستی در ایکس نوشت: «قرار است برای پنجمین دور از گفتوگوهای غیرمستقیم با آمریکا به رم سفر کنم. یافتن مسیر رسیدن به توافق کار پیچیدهای نیست. درباره سلاح هستهای در سطح صفر، ما توافق داریم. درباره غنیسازی در حد صفر، توافقی نداریم. زمان تصمیمگیری فرا رسیده است.»
