بهای دلار از ۷۲ هزار تومان گذشت

قیمت دلار در بازار آزاد ایران برای اولین بار به بیش از ۷۲ هزار تومان رسید که چهارمین رکورد تاریخی قیمت دلار از ابتدای سال ۱۴۰۳ به شمار میرود.

قیمت دلار در بازار آزاد ایران برای اولین بار به بیش از ۷۲ هزار تومان رسید که چهارمین رکورد تاریخی قیمت دلار از ابتدای سال ۱۴۰۳ به شمار میرود.
سقف قیمت دلار، سهشنبه ۱۳ آذر ۷۱ هزار و ۷۰۰ تومان بود که چهارشنبه به ۷۲ هزار و ۱۰۰ تومان رسید.
اطلاعات رسیده به ایراناینترنشنال نشان میدهد بازار صبح چهارشنبه ۱۴ آذر، با دلار ۷۱ هزار و ۶۰۰ تومانی گشایش یافت اما ظهر امروز قیمت هر دلار آمریکا به ۷۱ هزار و ۹۵۰ تومان رسید.
این بالاترین قیمت دلار در ایران به شمار میرود.
صبح پانزدهم آبان ۱۴۰۳، اولین واکنش بازار به اعلام خبر پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا، گشایش بازار با دلار ۷۰ هزار تومان بود اما این قیمت به مرور تا حدی کنترل شد و به زیر ۷۰ هزار تومان بازگشت. روند صعودی مجددا و پس از صدور قطعنامه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی علیه تهران در هفته اول آذر ماه آغاز و قیمت دلار دوباره به کانال ۷۰ هزار تومان بازگشت.
چهارم فروردین و در اولین روز کاری سال ۱۴۰۳، قیمت هر دلار در بازار آزاد ۶۱ هزار و ۸۰۰ تومان بود.
قیمت فعلی دلار نسبت به آن روز نزدیک به ۱۶ درصد افزایش نشان میدهد.
بهای امروز دلار نسبت به سال گذشته در چنین روزی که قیمت هر دلار آمریکا حدود ۵۰ هزار و ۴۰۰ تومان بود، حدود ۴۳ درصد افزایش داشته است.
از ابتدای امسال تاکنون قیمت دلار در مقاطع مختلف از جمله فروردین ماه و در پی حمله نظامی جمهوری اسلامی به اسرائیل افزایش یافت.
پنجم آبان ۱۴۰۳، در پی حمله ارتش اسرائیل به ایران، قیمت دلار به ۶۹ هزار تومان رسید.
صادرات نفت و گاز و محصولات وابسته، اصلیترین راه تامین ارز جمهوری اسلامی به شمار میروند.
در دوره چهار ساله ریاست جمهوری جو بایدن، آمریکا درباره تحریمهای جمهوری اسلامی سهلگیریهایی داشت اما بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید از یک سو و رویکرد سختگیرانه اروپا نسبت به جمهوری اسلامی از سوی دیگر، از دورانی سخت برای جمهوری اسلامی خبر میدهد.

پس از گفتوگوی تلویزیونی مسعود پزشکیان، گمانهزنیها درباره احتمال بالا رفتن قیمت بنزین بیشتر شده است. همزمان دولت و مجلس بر سر به عهده گرفتن مسئولیت این افزایش قیمت با یکدیگر دچار چالش شدهاند.
جبار کوچکینژاد، عضو کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شورای اسلامی با بیان این که افزایش قیمت بنزین میتواند به تشدید نارضایتی عمومی منجر شود، گفت که کمیسیون تلفیق بودجه با افزایش نرخ بنزین مخالفت کرده است.
شامگاه دوشنبه ۱۲ آذر ، پزشکیان در یک گفتوگوی تلویزیونی در پاسخ به سوالی درباره گرانی بنزین گفت اگر مجلس برای واردات، ارز اختصاص ندهد، بنزین گران میشود.
سخنان او تلویحا تایید افزایش قیمت بنزین بود اما توپ این افزایش را به زمین مجلس انداخت.
دو روز بعد از این اظهارات، وبسایت اصولگرای خبرآنلاین نزدیک به علی لاریجانی، در مطلبی با اشاره به اظهارات اخیر پزشکیان و وزیر امور اقتصادی و دارایی او، همزمان با رد شایعه افزایش قیمت بنزین در دی ماه ۱۴۰۳ نوشت که این افزایش قیمت در کوتاه مدت ناگزیر است.
علاوه بر رییسجمهوری، عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد هم که پیشتر افزایش قیمت بنزین را تصمیمی شوکآور توصیف و آن را رد کرده بود، روز ۱۳ آذر با اشاره به حجم بالای قاچاق سوخت گفت باید یکبار برای همیشه ناترازیها را اصلاح کرد.
قیمت بنزین که آخرین بار در آبان سال ۱۳۹۸ افزایش یافت، از جمله چالشهای پیش روی دولت است. چالشی که ابعاد امنیتی هم دارد.
یک روز پس از اظهارات پزشکیان در صدا و سیما، حمید رسایی، نماینده منتقد دولت در مجلس، با رد سخنان او توضیح داد که دولت در لایحه بودجه برای ارز واردات بنزین سقف تعیین کرده بود که مجلس این سقف را حذف کرد.
رسایی خطاب به پزشکیان گفت: «اگر میخواهی بنزین را گران کنی، آن را گردن مجلس نینداز.»
محمدباقر قالیباف، رییس مجلس هم با بیان این که اختیار تعیین قیمت بنزین و فرآوردههای نفتی در دست دولت است، گفت: «مجلس به این موضوع ورود نخواهد کرد. اجازه دهید دولت کار خودش را انجام دهد.»
از سوی دیگر طبق اطلاعات رسیده به ایراناینترنشنال، جلسهای ویژه با حضور سران سه قوه و فرماندهان ارشد سپاه پاسداران برای بررسی ابعاد امنیتی افزایش قیمت بنزین تشکیل شده است.
این جلسه با حضور پزشکیان، غلامحسین محسنی اژهای، رییس قوه قضاییه، محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی، علیاکبر احمدیان، دبیر شورای عالی امنیت ملی، حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران و محمد کاظمی، رییس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران برگزار شده است.
جمهوری اسلامی اکنون در مدیریت کشور با زنجیره کسری انرژی مواجه شده است. بحرانی که ترجیح میدهد آن را «ناترازی انرژی» بنامد اما تغییر نام این بحران نمیتواند ناتوانی در تامین بنزین، سالها عدم سرمایهگذاری در بخش گاز و سوخت نداشتن نیروگاهها را برطرف کند.

در آتشسوزی دو ساعته در کارخانه روغن سه گل در زبرخان در نزدیکی شهر نیشابور، سه کارگر کشته شدند و یک نفر نیز مجروح شد.
حبیب سکاکی، معاون فرمانداری شهرستان زبرخان در حوالی نیشابور در استان خراسان رضوی، گفت که آتش سوزی در یکی از مخازن بخش روغن کشی رخ داد و سه کارگر که در طبقات بالایی حضور داشتند، جان خود را از دست دادند.
به گفته مقامات محلی این آتشسوزی حدود ساعت هشتونیم صبح چهارشنبه رخ داد و پس از دو ساعت مهار شد.
ابوالفضل اسدی، رییس سازمان آتشنشانی نیشابور، گفت که به دلیل گستردگی آتشسوزی و انفجاری که در مخزن روغن این کارخانه رخ داده بود، علاوه بر اعزام چهار ایستگاه آتشنشانی شهرستان زبرخان، پنج خودروی سنگین آتشنشانی نیشابور به محل اعزام شدند.
اسدی افزود دلیل این آتشسوزی هنوز روشن نشده است.
روز سهشنبه نیز در پی رها شدن پاتیل مواد مذاب، کارخانه فولاد سرخه در استان سمنان دچار آتشسوزی شد و دستکم یک کارگر جان باخت و دو کارگر دیگر مصدوم شدند.
بر اساس گزارشهای رسمی مرکز آمار ایران، در پاییز سال جاری دستکم ۵۴۸ نفر بر اثر حوادث هنگام کار جان خود را از دست دادهاند.
بر اساس گزارش سازمان پزشکی قانونی، در شش ماهه نخست سال جاری نیز هزار و ۷۷ نفر در حوادث کاری جان خود را از دست دادند.
با احتساب این ارقام، در ۹ ماه نخست امسال دستکم هزار و ۶۲۵ مرگ حین کار در ایران ثبت شده است.
در ایران آمار دقیقی درباره حوادث ناشی از کار وجود ندارد و منابع مختلف مانند مرکز آمار ایران، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان پزشکی قانونی اعدادی متفاوت و گاهی با فاصله بسیار زیاد از هم در این زمینه منتشر میکنند.
آنچه رسانهها و فعالان کارگری از این اعداد و بر اساس مشاهدات و گزارشهای غیررسمی منتشر میکنند نیز فاصلهای معنادار با آمار دولتی دارد.

سیانان به نقل از دو منبع آگاه گزارش داد کش پاتل، گزینه ترامپ برای ریاست افبیآی، اخیرا از سوی این نهاد مطلع شده که هدف یک حمله سایبری از سوی حکومت ایران قرار گرفته است.
این خبر را دو منبع آگاه به شبکه سیانان اعلام کرده و گفتهاند هکرها احتمالا به بخشی از ارتباطات پاتل دسترسی پیدا کردهاند.
الکس فایفر، سخنگوی تیم انتقالی ترامپ، در بیانیهای به سیانان از اظهار نظر مشخص درباره این حمله سایبری خودداری کرد.
فایفر در این بیانیه گفت: «کش پاتل نقشی کلیدی در تلاشهای دولت اول ترامپ علیه جمهوری اسلامی داشته و به عنوان رییس افبیآی، سیاستهای ترامپ را برای حفاظت از آمریکا در برابر دشمنان اجرا خواهد کرد.»
کش پاتل کیست؟
پاتل، گزینه پیشنهادی ترامپ برای ریاست افبیآی است که تاکنون مواضع سختگیرانهای علیه فعالیتهای جمهوری اسلامی در آمریکا داشته است.
او بهشدت منتقد سیاستهای دولت جو بایدن در قبال تهران بوده و تاکید کرده که این اقدامات به تقویت شرکای جمهوری اسلامی منجر شده است.
دیدگاههای پاتل درباره نفوذ جمهوری اسلامی در دولت آمریکا جنجالی بوده است. او افراد مشخصی مانند رابرت مالی، آرین طباطبایی و ماهر بیطار را به داشتن ارتباط با جمهوری اسلامی متهم کرده است.
پاتل در یک سخنرانی در ماه مارس از تمدید معافیتهای تحریمی جمهوری اسلامی از سوی دولت بایدن انتقاد کرد و آن را نوعی مماشات خواند.
او بهدلیل ادعاهای خود در مورد عوامل حامی جمهوری اسلامی که به گفته او «در دولت بایدن جاسازی شدهاند»، توجه زیادی را جلب کرد.
حملات سایبری به تیم ترامپ
اعضای نزدیک به حلقه داخلی ترامپ در ماههای اخیر هدف حملات سایبری خارجی قرار گرفتهاند.
ماه گذشته، افبیآی به تاد بلانش، یکی از وکلای اصلی ترامپ که اکنون گزینه او برای معاونت دادستان کل است، اطلاع داد تلفن همراه او از سوی هکرهای چینی تحت کنترل قرار گرفته است.
دولت چین اتهامهای آمریکا مبنی بر دخالت در این حمله را رد کرده است.
بلانش دومین وکیل ترامپ است که گفته میشود هدف هکرهای خارجی قرار گرفته است.
سیانان در ماه اوت گزارش داد وکیل دیگری به نام لیندزی هالیگان نیز هدف حمله سایبری جداگانهای از سوی تهران بوده است.
دونالد ترامپ جونیور نیز اعلام کرد که از سوی افبیآی مطلع شده یکی از «اهداف اصلی» حملات سایبری تهران بوده است.
حکومت ایران طی سالهای اخیر اعضای دولت اول ترامپ را هدف قرار داده است.
در ماه ژوئن، هکرهای ایرانی حساب ایمیل راجر استون، از متحدان قدیمی ترامپ را هک کردند و از این حساب برای تلاش به منظور نفوذ به ایمیل یکی از مقامات ارشد کمپین ترامپ استفاده کردند.

اندیشکده انجمن خاورمیانه گزارش کرد که سیاست فشار حداکثری در دوره قبلی ترامپ نتوانست تغییرات اساسی در موقعیت منطقهای جمهوری اسلامی ایجاد کند و تنها یک استراتژی جامع با هدف تغییر رژیم میتواند مانع «جاهطلبیهای رژیم ایران» شود.
انجمن خاورمیانه در گزارشی پیشبینی کرد که تغییر رژیم ایران احتمالا محور سیاست خاورمیانهای دونالد ترامپ، رییسجمهوری بعدی ایالات متحده است.
بر اساس این گزارش، سنگ بنای سیاست خاورمیانهای آمریکا باید جلوگیری از نفوذ منطقهای جمهوری اسلامی و نیروهای نیابتی آن باشد.
اندیشکده انجمن خاورمیانه (MEF) در سال ۱۹۹۰ تاسیس و در سال ۱۹۹۴ به یک سازمان غیرانتفاعی مستقل تبدیل شد. این انجمن مجلهای به نام فصلنامه خاورمیانه منتشر میکند.
انجمن خاورمیانه در گزارش خود تاکید کرده است: «سیاست فشار حداکثری در دوره قبلی ریاستجمهوری ترامپ نتوانست تغییرات اساسی در موقعیت منطقهای جمهوری اسلامی ایجاد کند و تنها یک استراتژی جامع با هدف تغییر رژیم میتواند مانع جاهطلبیهای رژیم شود.»
این اندیشکده آمریکایی پیشبینی کرد که در دوره جدید ترامپ، کمپین فشار حداکثری دوره قبلی او تقویت خواهد شد.
سیاست اعمال فشار حداکثری بر تهران از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰، تنش اقتصادی قابل توجهی برای جمهوری اسلامی ایجاد کرد اما نتوانست تغییرات اساسی در سیاست یا موقعیت منطقهای حکومت ایران ایجاد کند.
تجدید تحریمها و مقابله با برنامه هستهای جمهوری اسلامی، حمایت از جنبشهای اپوزیسیون داخلی و اخلال فعال در شبکههای نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی، از جمله اجزای این سیاست است.
در هفتههای اخیر گزارشهای مختلفی درباره بازگشت سیاست فشار حداکثری ترامپ منتشر شده است و از جمله فایننشال تایمز خبر داده است فرمانهای اجرایی برای بازگرداندن این سیاست، قرار است در نخستین روز آغاز کار ترامپ امضا شود.
با این حال محمدجواد ظریف، معاون راهبردی مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم، در مقالهای در مجله فارِن اِفِرز نوشت که این سیاست جواب نخواهد داد و ترامپ باید به دنبال توافقی باشد که به هر دو طرف سود برساند.
در گزارش انجمن خاورمیانه به وضعیت سوریه، لبنان، عراق و دیگر کشورهای خاورمیانه پرداخته شده و پیشنهادهایی نیز مطرح شده است.
این اندیشکده حمایت آمریکا از نیروهای دموکراتیک سوریه (یپگ) را یک تجربه موفق دانسته و خواستار حمایت از کردها در عراق و ایران شده است.

مسعود پزشکیان، ريیسجمهور ایران، که در روزهای اخیر بارها از بنبست در تامین گاز، برق، و بنزین، و همچنین خالی بودن خزانه دولت سخن گفته، نسبت به احتمال سقوط نظام جمهوری اسلامی در پی مشکلات اقتصادی و فشارهای خارجی بر اقتصاد کشور هشدار داده است.
وضعیت بحرانی خزانه
پزشکیان دوشنبهشب در گفتوگو با صدا و سیما با اشاره به مشکلات جدی اقتصادی اظهار داشت که نهتنها تامین گاز، برق و بنزین به شیوه موجود برای دولت امکانپذیر نیست، بلکه خزانه کشور عملا خالی است. او گفت دولت برای تامین منابع مالی پرداخت یارانهها در ماه گذشته به شدت دچار مشکل بوده و حتی با تاخیر توانسته است این پرداختها را انجام دهد. همچنین بدهیهای دولت به کشاورزان و پرستاران با دشواری و تعویق بسیار پرداخت شده است.
این وضعیت نوعی ورشکستگی دولت است. پزشکیان صبح سهشنبه در اظهارات تندتری هشدار داد وضعیت اقتصادی کشور بحرانیتر از آن است که تصور میشود. این اظهارات او توجه مقامات ارشد نظام را به خود جلب کرده و به نظر میرسد فراتر از یک هشدار معمولی، نمایانگر آمادگی نظام برای تغییرات احتمالی در سیاستهای اقتصادی از جمله افزایش قیمت بنزین است.
تشکیل جلسه ویژه سران سه قوه و فرماندهان سپاه
طبق اطلاعات رسیده به ایران اینترنشنال، جلسهای ویژه با حضور سران سه قوه و فرماندهان ارشد سپاه برای بررسی ابعاد امنیتی افزایش قیمت بنزین تشکیل شده است. در این جلسه مسعود پزشکیان، غلامحسین محسنی اژهای، رییس قوه قضاییه، محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی، علیاکبر احمدیان دبیرشورای عالی امنیت ملی، حسین سلامی فرمانده کل سپاه و محمد کاظمی رییس سازمان اطلاعات سپاه حضور داشتهاند.
ترکیب این جلسه که عمدتا از فرماندهان سپاه است، نشان میدهد که موضوع افزایش قیمت بنزین بیشتر از زاویه امنیتی بررسی شده تا اقتصادی، زیرا نگرانی اصلی فرماندهان سپاه جلوگیری از اعتراضات احتمالی مردمی است.
در این جلسه تصمیم گرفته شده که افزایش قیمت بنزین تا پیش از ۲۲ بهمن و همچنین تعطیلات نوروز انجام نشود تا از تاثیرات منفی بر مناسبتهای رسمی و امنیت اجتماعی جلوگیری شود.
تجربیات مشابه و نگرانیهای امنیتی
در سال ۱۳۹۸ نیز افزایش ناگهانی قیمت بنزین در دولت روحانی باعث اعتراضات گسترده ضد حکومتی شد. این اعتراضات، که فراگیرترین اعتراضات ضدحکومتی پس از انقلاب ۵۷ بود، به کشته شدن چند صد نفر و نگرانیهای امنیتی جدی برای نظام منجر شد.
تجربه نشان داده که افزایش قیمت بنزین نتوانسته مشکلات اقتصادی نظیر مصرف یا قاچاق سوخت را حل کند و تنها فشار اقتصادی بیشتری بر مردم، بهویژه اقشار فقیر، وارد کرده است. به نظر میرسد که نگران اصلی دولت در این شرایط نه رفاه مردم، بلکه چگونگی مدیریت بحران اقتصادی و جلوگیری از اعتراضات اجتماعی است.
افزایش قیمت دلار و اثرات آن
در همین حال، افزایش شدید قیمت دلار نیز نگرانیها را تشدید کرده است. قیمت دلار روز سهشنبه به ۷۱ هزار و ۷۰۰ تومان رسید که بالاترین نرخ ثبتشده تاکنون است. دولت از این افزایش قیمت منتفع میشود، زیرا بهعنوان تنها فروشنده اصلی ارز در بازار، ریال بیشتری از طریق فروش دلار به دست میآورد و میتواند بخشی از کسری بودجه را جبران کند. اما این وضعیت به افزایش قیمت کالاها و خدمات و فشار بیشتر بر مردم منجر خواهد شد.
اقتصاددانان، از جمله حسین راغفر، بارها نسبت به انحصار دولت در بازار ارز هشدار دادهاند. راغفر بازار آزاد ارز را عبارتی غیر واقعی توصیف کرده و معتقد است که دولت به عنوان فروشنده اصلی بازار ارز از این انحصار برای کسب درآمد و همچنین ایجاد رانت برای افراد نزدیک به خود استفاده میکند.
تمرکز نظام بر مدیریت امنیتی بحرانها
اظهارات پزشکیان و سیاستهای دولت او نشاندهنده شرایط بحرانی اقتصاد ایران و تمرکز نظام بر مدیریت امنیتی بحرانهاست. در حالی که خزانه دولت خالی است و فشارهای اقتصادی و اجتماعی افزایش یافته، به نظر میرسد نظام جمهوری اسلامی بیش از هر زمان دیگری نگران وضع موجود و تبعات تصمیمات آینده است. تصمیمگیریهای اخیر نشان میدهد که دولت و مقامات ارشد نظام به دنبال راههایی برای جلوگیری از تکرار اعتراضات گسترده سال ۹۸ هستند، اما تجربه گذشته حاکی از آن است که این راهحلها نتوانستهاند مشکلات اصلی را حل کنند و تنها بحران و اعتراضات را به تاخیر انداختهاند.





