مطالب بیشتر
ترامپ جمعه ۲۳ خرداد در مصاحبه با شبکه خبری اِیبیسی گفت: «فکر میکنم فوقالعاده بود. به آنها فرصت دادیم، اما استفاده نکردند. ضربه سختی خوردند، خیلی سخت. یکی از سختترین ضربههایی بود که ممکن است به کسی وارد شود. و هنوز تمام نشده. چیزهای بسیار بیشتری در راه است.»
این اظهارات در شرایطی مطرح میشوند که حملات اسرائیل به اهداف مختلف در ایران همچنان ادامه دارند.
رسانهها در داخل کشور از شنیده شدن صدای یک انفجار مهیب در نزدیکی پایگاه نوژه در استان همدان خبر دادند. گزارشها همچنین از وقوع چندین انفجار در نزدیکی تبریز حکایت دارند.
کانال ۱۲ اسرائیل در همین رابطه گزارش داد فرودگاه نظامی تبریز در حملات ارتش اسرائیل «بهطور کامل نابود شده است».
خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، نیز نوشت حملات اسرائیل به اهداف مختلف در تهران ۷۸ کشته و ۳۲۹ زخمی برجای گذاشته است.
ترامپ: اولتیماتوم ۶۰ روزه ایران به پایان رسیده بود
رییسجمهوری آمریکا ۲۳ خرداد با انتشار پستی در شبکه اجتماعی تروث سوشال، از جمهوری اسلامی بهدلیل بیثمر ماندن مذاکرات هستهای انتقاد کرد و گفت تهران از فرصتی که در اختیار داشت، بهره نبرد.
ترامپ در این پست نوشت: «دو ماه پیش به ایران اولتیماتومی ۶۰ روزه برای توافق دادم. آنها باید این کار را انجام میدادند. امروز روز شصتویکم است. من به آنها گفتم چه کار کنند، اما نتوانستند. اکنون شاید یک فرصت دوباره داشته باشند.»
او همچنین در مصاحبه با شبکه سیانان به مقامهای تهران هشدار داد «پیش از آنکه خیلی دیر شود»، به میز مذاکره بازگردند.
پیش از حملات اخیر اسرائیل، پنج دور مذاکرات هستهای میان تهران و واشینگتن برگزار شده بود اما با تاکید مقامهای تهران بر ادامه غنیسازی در خاک ایران، گفتوگوها به بنبست کشیده شد.
دور ششم مذاکرات قرار بود یکشنبه ۲۵ خرداد برگزار شود اما عملیات نظامی اسرائیل برگزاری آن را در هالهای از ابهام قرار داده است.
ترامپ در پستی دیگر در تروث سوشال به کشته شدن چندین فرمانده بلندپایه سپاه پاسداران در حملات اسرائیل اشاره کرد و گفت: «برخی از تندروهای ایرانی با شجاعت حرف زدند، اما نمیدانستند چه چیزی در انتظارشان است. حالا همه آنها کشته شدهاند و اوضاع فقط بدتر خواهد شد. مرگ و ویرانی عظیمی تاکنون رخ داده، اما هنوز فرصت وجود دارد که این کشتار متوقف شود.»
او به مقامهای جمهوری اسلامی هشدار داد حملات بعدی اسرائیل «حتی بیرحمانهتر» از حملات اخیر خواهند بود: «ایالات متحده با فاصلهای بسیار زیاد بهترین و مرگبارترین تجهیزات نظامی جهان را تولید میکند و اسرائیل مقدار زیادی از آن را در اختیار دارد؛ و قرار است تجهیزات بیشتری هم دریافت کند. آنها خوب میدانند چگونه از این [تجهیزات] استفاده کنند.»
بر پایه این تحلیل که جمعه ۲۳ خرداد منتشر شد، این حملات که برخلاف درخواستهای صریح دونالد ترامپ انجام شد، واشینگتن را در موقعیت دشواری قرار داده و تلاشهای دیپلماتیک رییسجمهوری آمریکا برای مذاکره با ایران را با شکست مواجه کرده است.
گاردین همچنین نوشت که حملات اسرائیل منطقه را در آستانه درگیری جدید و خطرناکی قرار داده و نشاندهنده ضعف ترامپ در کنترل بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل است.
مقامات ارشد آمریکا در واکنش فوری به این حملات، اعلام کردند واشینگتن هیچ نقشی در عملیات اسرائیل علیه ایران نداشته و این اقدام کاملا یکجانبه بوده است.
واکنش واشینگتن
واکنش فوری واشینگتن نشان از تعجب مقامات آمریکایی داشت. آنها در حالی که هنوز اثرات حملات بر تهران مشخص نشده بود، عملیات اسرائیل را «یکجانبه» خواندند و ایران را از هرگونه تلافی علیه منافع آمریکا برحذر داشتند.
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، در بیانیهای تاکید کرد: «اسرائیل امشب اقدام یکجانبهای علیه ایران انجام داد. ما در حملات علیه ایران مشارکت نداریم و اولویت اصلی ما محافظت از نیروهای آمریکایی در منطقه است.»
وزیر خارجه آمریکا افزود: «اسرائیل اعلام کرده این اقدام را برای دفاع از خود ضروری میداند. رییسجمهور ترامپ و دولت، همه تدابیر لازم را برای حفاظت از نیروهایمان اتخاذ کردهاند. اجازه دهید به صراحت بگویم: ایران نباید منافع یا پرسنل آمریکا را هدف قرار دهد.»
تضاد در موضع آمریکا
مقامات واشینگتن و تحلیلگران انتظار داشتند اسرائیل حداقل تا زمان اتمام تلاشهای آمریکا برای مذاکره با ایران از حمله خودداری کند.
به گزارش والاستریت ژورنال، ترامپ در تماس تلفنی دوشنبه ۱۹ خرداد از نتانیاهو خواسته بود به ایران حمله نکند اما آمریکا از چهارشنبه، شروع به خارج کردن پرسنل غیرضروری از سفارتخانهها و پایگاههای خاورمیانه کرد که در بُرد حمله ایران قرار دارند.
ویلیام وکسلر، مدیر ارشد مرکز رفیق حریری و برنامههای خاورمیانه در شورای آتلانتیک، گفت: «در موضع آمریکا درهم ریختگی آشکار وجود دارد و تفاوتهایی بین موضع ایالات متحده و اسرائیل مشاهده میشود.»
او افزود بعید است که نتانیاهو در صورت دریافت چراغ قرمز صریح از دولت ترامپ، این حمله را انجام داده باشد اما کاخ سفید به سرعت از این حمله فاصله گرفت و همچنین اشارهای به مشارکت در دفاع از اسرائیل در مقابل حمله احتمالی ایران نکرد.
تناقض در اظهارات
گاردین نوشت سردرگمی در موضع آمریکا زمانی بیشتر شد که رسانه اسرائیلی نزدیک به دولت نتانیاهو اعلام کرد حملات با هماهنگی کامل واشینگتن انجام شده است.
این موضوع در حالی مطرح شد که استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ در خاورمیانه، قرار بود یکشنبه برای ششمین دور گفتوگوها با ایران به مسقط، پایتخت عمان سفر کند.
این مذاکرات به عنوان آخرین فرصت حل دیپلماتیک بحران تلقی میشد.
زمانبندی حملات نیز جای تعجب داشت.
اسرائیل تنها ساعاتی پس از درخواست علنی ترامپ برای خودداری از حمله، عملیات نظامی خود را آغاز کرد.
رییسجمهوری آمریکا پیش از این هشدار داده بود که چنین اقدامی مذاکرات را نابود خواهد کرد.
ترامپ پنجشنبه در کاخ سفید تاکید کرد: «دوست دارم از درگیری دوری کنم. ما تقریبا به توافق مناسبی رسیدهایم. ترجیح میدهم به توافق برسیم. تا زمانی که امیدی به توافق وجود دارد، نمیخواهم آنها وارد عمل شوند چون این کار همه چیز را خراب میکند.»
انتقادات از سیاست آمریکا
برخی منتقدان معتقدند بحران فعلی ریشه در کنار گذاشته شدن توافق هستهای با ایران موسوم به «برجام» در دولت اول ترامپ دارد و این امر احتمال بروز درگیریهای نظامی را افزایش داده است.
سناتور کریس مورفی درباره حمله اسرائیل گفت که این اقدام برای خراب کردن مذاکرات ترامپ با ایران انجام شد و نشاندهنده کمبود احترام جهانی به رییسجمهوری آمریکا است.
او افزود: «این بحرانی است که ترامپ و نتانیاهو خود آن را ایجاد کردهاند و اکنون منطقه در آستانه ورود به یک درگیری جدید و مرگبار قرار گرفته است.»
سناتور مورفی همچنین تاکید کرد اگر ترامپ و نتانیاهو آمریکا را از توافق هستهای خارج نکرده بودند، ایران امروز تا این اندازه به دستیابی به سلاح هستهای نزدیک نبود.
در تعدادی از این پیامها، مخاطب ایراناینترنشنال ضمن ابراز رضایت از اهداف حمله، از دیگر شهروندان خواستهاند در این شرایط با یکدیگر متحد شوند و جمهوری اسلامی را سرنگون کنند.
برخی نیز با ارسال ویدیوهایی نسبت به به کشته شدن شماری از فرماندههای ارشد سپاه پاسداران واکنش نشان داده و ابراز خوشحالی و خرسندی کردند.
در حملات بامداد جمعه اسرائیل به اهدافی در داخل خاک ایران، دستکم ۲۰ فرمانده ارشد سپاه کشته شدند.
بنا بر اعلام ارتش اسرائیل در این عملیات که با نام «طلوع شیران» انجام شد، دهها سایت نظامی، موشکی و هستهای ایران هم هدف قرار گرفتند.
مقامهای جمهوری اسلامی تا کنون خبر مرگ چند چهره کلیدی از جمله محمد باقری، رییس ستاد کل نیروهای مسلح، حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران، امیرعلی حاجیزاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه و شماری از افراد دخیل در برنامه هستهای همچون محمدمهدی طهرانچی و فریدون عباسی را تایید کردهاند.
یکی از مخاطبان ایراناینترنشنال در پیامی گفت: «میخواستم از اسرائیل و عمو نتانیاهو بابت کاری که انجام دادند تشکر کنم و به مسئولان جمهوری اسلامی بگویم شما هیچ هستید. شما که میگویید قدرت منطقهای هستید، ولی چند نفر از فرماندهان ردهبالایتان در یک حمله کشته شدند.»
یک زن نیز در پیامی گفت: «میخواهم مردم به خیابانها بیایند، با هم متحد شوند و این حکومت خونریز را سرنگون کنند.»
مخاطب دیگری در پیامی ویدیویی با اشاره به حملات اسرائیل علیه جمهوری اسلامی، از شهروندان خواست به جای صف کشیدن در برابر فروشگاهها یا پمپبنزینها، برای اعتراض به خیابانها بیایند.
این مخاطب حمله اسرائیل را «انتقام جوانان کشتهشده در سال ۱۴۰۱» توصیف کرد و از مردم خواست تا از این فرصت برای پایان دادن به جمهوری اسلامی استفاده کنند.
برخی مخاطبان در شهرهای مختلف کشور روایتهایشان را از مشاهدههای خود از حملات اسرائیل و آثار بر جای مانده از ساختمانهای هدف قرار گرفته شده ارائه کردند.
از سوی دیگر، ویدیوی ارسالی به ایراناینترنشنال نمایی از ساختمانی را نشان میدهد که علی شمخانی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، در آن سکونت داشت.
این ساختمان در پی حمله اسرائیل بهشدت آسیب دیده و تخریب شده است. در این ویدیو دیده میشود که گروهی از مردم برای تماشای محل حادثه در اطراف ساختمان جمع شدهاند.
یکی از مخاطبان در پیامی خطاب به مسعود پزشکیان، رییس چهاردهمین دولت جمهوری اسلامی، گفت: «آقای پزشکیان، یادت هست گفتی اسرائیل و آمریکا شاید بتوانند تاسیسات هستهای را بزنند، ولی دانشمندان ما را نه؟ اسرائیل همین الآن این کار را کرد. چرا اینقدر حرف بیربط میزنی؟»
او در ادامه افزود: «هیچ غلطی نتوانستید بکنید! ممنونم، ممنونم عمو نتانیاهو. حتی اگر تاوانش را ما مردم بدهیم.»
مخاطب دیگری در پیام خود گفت: «هر چند از جنگ خوشم نمیآید، اما خوشحالم که بیبی، فرماندهان رژیم فاسد را زد.»
یکی از مخاطبان با ارسال ویدویی گفت: «در جریان حمله به ساختمان محل سکونتمان در شهرک محلاتی، همسایه طبقه ۱۲ به نام دکتر عباسی که یک نخبه هستهای بود و همسرش کشته شدند، اما همسایههای دیگر سالم هستند.»
شماری از شهروندان با ضبط ویدیوهایی از برنامههای صداوسیمای جمهوری اسلامی و ارسال آنها به ایراناینترنشنال به تصاویر پخششده مسئولان کشتهشده در پی حمله اسرائیل اشاره میکنند و از خوشحالی خود میگویند.
شهروندی از بنیامین نتانیاهو تشکر کرد و مخاطبی گفتد: «چه صحنهای زیباتر از این. خبر خوشحالکنندهای بود.»
یکی دیگر از بینندگان ایراناینترنشنال با تشکر از اسرائیل گفت: «فراموش نکنید علی خامنهای را هم هدف قرار دهید.»
او با تاکید بر اینکه «هیچکس جنگ را تایید نمیکند، اما وقتی موضوع، جمهوری اسلامیِ تروریست و خونریز است، مطمئن است که همه ۸۰ یا ۹۰ میلیون نفر در ایران این حمله را تایید میکنند»، گفت: «حالا میفهمند قضیه جدی است. شاید بتوانند مردم ایران را در خیابانها کتک بزنند و بکشند، اما نمیتوانند با جهان و قدرتهای بزرگ چنین کنند.»
در پیامی دیگر، یکی از مخاطبان گفت که از شنیدن صدایی که او را از خواب بیدار کرده خوشحال شده، چون متوجه شده که صدای رعدوبرق نبوده، بلکه صدای انفجار بمبهای اسرائیل بوده است.
او گفت: «این یک خبر خوب و نویدبخش آزادی برای همه مردم ایران بود. آفرین اسرائیل! انتقام تمام جوانان آزادیخواهی را گرفتی که در خیابانها تکهتکه شدند و به آنها تجاوز شد.»
بهدنبال حملات اسرائیل به اهداف کلیدی در خاک ایران، فضای مجازی نیز بهسرعت به این تحولات واکنش نشان داد.
کاربران در شبکههای اجتماعی با هشتگهایی مرتبط با حملات، نظرات، تحلیلها و واکنشهای احساسی گستردهای منتشر کردند.
از سوی دیگر، عظمت اژدری، خواهر غنیمت اژدری از جانباختگان هواپیمای اوکراینی، با انتشار پیام ویدیویی تاکید کرد جمهوری اسلامی رفتنی است و آنچه میماند، ایران و مردمش هستند.
او از غم ۴۷ سال محرومیت از شادی گفت و افزود: «ما بازمیگردیم و بر گور دشمنان زن، زندگی، آزادی خواهیم رقصید.»
همزمان با این تحولات، دسترسی شهروندان در ایران به پیامرسان واتساپ قطع شد.
وزارت ارتباطات دولت پزشکیان با صدور اطلاعیهای اعلام کرد با عنایت به شرایط ویژه کشور و با تدابیر مراجع ذیصلاح، موقتا محدودیتهایی بر اینترنت اعمال شده است.
برای پیگیری اخبار لحظه به لحظه در خصوص حملات اسرائیل به مواضع جمهوری اسلامی در ایران، به این لینک مراجعه کنید.
در پی آغاز حملات گسترده اسرائیل به ایران، بیانیههایی که جمعه ۲۳ خرداد در وبسایتهای رسمی سفارتخانههای اسرائیل منتشر شده است، نشان میدهند تمام نمایندگیهای دیپلماتیک این کشور در سراسر جهان تعطیل میشوند.
از شهروندان اسرائیلی خواسته شده است در مکانهای عمومی هوشیار باشند و از نمایش نمادهای یهودی یا اسرائیلی خودداری کنند.
در این بیانیهها آمده است خدمات کنسولی ارائه نخواهد شد و از شهروندان اسرائیلی خواسته شده در صورت مواجهه با رفتارهای خصمانه، با نیروهای امنیتی محلی همکاری کنند.
هیچ بازه زمانی مشخصی برای مدت تعطیلی سفارتخانهها اعلام نشده است.
خبرگزاری رویترز نوشت فردی که تلفن سفارت اسرائیل در برلین را پاسخ داد، از ارائه اطلاعات بیشتر خودداری کرد.
در بیانیه رسمی آمده است: «با توجه به تحولات اخیر، نمایندگیهای اسرائیل در سراسر جهان تعطیل خواهند بود و خدمات کنسولی ارائه نخواهد شد.»
فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان که جمعه با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، گفتوگو کرد، اعلام کرده است آلمان اقدامات امنیتی برای حفاظت از اماکن یهودی و اسرائیلی را افزایش میدهد.
به گفته شاهد عینی رویترز، تدابیر امنیتی قابل رویت در بیرون از کنیسه بزرگ استکهلم افزایش یافته و یک خودروی ون پلیس و یک خودروی دیگر در نزدیکی این ساختمان مستقر شدهاند.
اسرائیل بامداد جمعه اعلام کرد به تاسیسات هستهای و کارخانههای موشکسازی در ایران حمله کرده و شمار زیادی از فرماندهان نظامی ایران را در چارچوب عملیاتی که ممکن است طولانیمدت باشد، برای جلوگیری از ساخت سلاح اتمی به وسیله تهران، از میان برداشته است.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا نیز اعلام کرد ایران با مقاومت در برابر خواستههای آمریکا در مذاکرات مربوط به برنامه هستهایاش، خود زمینهساز این حملات شده است.
او از تهران خواست به توافق تن دهد و هشدار داد: «حملات بعدی که در راه هستند، حتی شدیدتر خواهند بود.»
