پایگاه خبری تجارتنیوز گزارش داد برخلاف وعدههای پیشین مقامهای جمهوری اسلامی، مازوتسوزی به گزینه «رسمی و مورد اتکا» برای حکومت در مدیریت بحران انرژی تبدیل شده و این روند حتی سال گذشته نیز در جریان بوده است.
این رسانه پنجشنبه ۹ مرداد نوشت مسئولان جمهوری اسلامی تابستان ۱۴۰۳ قطعی برق را «به بهانه توقف مازوتسوزی» به شهروندان تحمیل کردند اما اظهارات اخیر سعید توکلی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، نشان میدهد این روند هیچگاه از دستور کار حکومت خارج نشده و حتی سال گذشته نیز ادامه داشته است.
این در حالی است که شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، پنجشنبه اعلام کرد در حال حاضر کیفیت هوای پایتخت با شاخص ۱۵۴ در وضعیت قرمز و آلوده برای همه افراد جامعه قرار دارد.
توکلی هفتم مرداد در مصاحبه با خبرنگاران گفت: «در سال گذشته تمامی نیروگاههای کشور با ظرفیت کامل از مازوت استفاده کردند. یکی از تدابیر رییسجمهوری با وجود تاکید او بر بحثهای محیط زیستی همین بود.»
او افزود: «هرچند رییسجمهوری و معاون اول او تاکید ویژه بر محیط زیست دارند اما وقتی شرایط ناترازی انرژی در کشور حاکم باشد، یکی از سوختهای موجود مازوت است. در شرایط خاص پارسال، تمامی نیروگاههای مازوتسوز در مدار بودند.»
در سالهای گذشته، ناتوانی جمهوری اسلامی در مدیریت بحران انرژی زندگی روزمره مردم را بهشدت تحت تاثیر قرار داده و موجب بروز اختلالهایی گسترده در تامین برق، آب و گاز در بخشهای مختلف خانگی، صنعتی و خدماتی شده است.
در روزهای اخیر که موج گرمای تابستان شدت گرفته، بحران آب و برق به یکی از اصلیترین چالشهای زیستی و معیشتی مردم در استانهای مختلف ایران تبدیل شده و روایتهای رسمی و مردمی از نقاط مختلف کشور از کمبود شدید منابع، سوءمدیریت و نارضایتی گسترده حکایت دارند.
عقبنشینی دولت پزشکیان از وعده خود
تجارتنیوز در ادامه گزارش خود با استناد به اظهارات مقامهای جمهوری اسلامی در خصوص ادامه مازوتسوزی نوشت: «مردم باید همزمان آلودگی هوا، بیبرقی و بیماریهای متعدد را تحمل کنند.»
این رسانه با انتقاد از «رویکرد متناقض» دولت افزود مسعود پزشکیان و معاونان او از «حفظ محیط زیست» و «ضرورت گذار به انرژیهای تجدیدپذیر» سخن میگویند اما «همین مسئولان در زمستان سال گذشته تصمیم به استفاده از سوختی به اسم مازوت گرفتهاند که آسیب زیادی به انسانها و محیط زیست وارد میکند».
آبان ۱۴۰۳، بهدنبال تشدید آلودگی هوا و نگرانیها درباره پیامدهای مازوتسوزی بر سلامت عمومی، دولت پزشکیان در مصوبهای دستور توقف استفاده از مازوت در نیروگاههای اراک، اصفهان و کرج را صادر کرد. با این حال، تحولات اخیر نشان میدهد دولت از این تصمیم خود عقبنشینی کرده است.
تجارتنیوز در همین رابطه نوشت: «دولت در یک عقبگرد آشکار با لغو محدودیت استفاده از مازوت، بار دیگر مسیر استفاده از آن را هموار کرد اما حتی این بازگشت نیز نتوانست مانع ادامه خاموشیها شود. به عبارت روشنتر، مردم نهتنها همچنان با خاموشیهای گسترده مواجه شدند، بلکه هزینه آلودگی ناشی از سوختهای آلاینده را نیز پرداختند.»
این رسانه هشدار داد مازوتسوزی برای حاکمیت دیگر تنها یک «راهحل اضطراری کوتاهمدت» نیست، بلکه بهعنوان یک «سیاست تثبیتشده و نظاممند در تامین انرژی» در نظر گرفته میشود: «اکنون مازوتسوزی در کشور، نماد شکست برنامهریزی جبران ناترازی انرژی و بیتوجهی به آینده محیط زیست و سلامت عمومی است.»
عفو بینالملل چهارشنبه هشتم مرداد اعلام کرد در «کمپین اخراج غیرقانونی» افغانستانیها از ایران که مقامات جمهوری اسلامی به راه انداختهاند و پس از درگیریها بین اسرائیل و جمهوری اسلامی شدت گرفته، میلیونها نفر از جمله زنان و دخترانی که باید بهعنوان پناهنده شناخته شده و نباید به افغانستان بازگردانده شوند، در معرض خطر قرار دارند.
این نهاد حقوق بشری تاکید کرد افغانستان کنونی، کشوری است «که طالبان در آن مرتکب جنایت علیه بشریت از طریق آزار و اذیت جنسیتی علیه زنان و دختران میشود».
وزارت مهاجرین و عودت کنندگان طالبان اعلام کرده که جمهوری اسلامی ایران در سه ماه گذشته دستکم یک میلیون و ۸۰۰ هزار مهاجر افغان را اخراج کرده است.
به گفته طالبان، در جریان سال جاری ۱۸۴ هزار و ۴۵۹ افغان نیز از پاکستان بهطور اجباری به افغانستان بازگردانده شدهاند.
پیش از این در ۲۷ تیر، کارشناسان سازمان ملل خواستار توقف بازگرداندن اجباری پناهجویان از ایران و پاکستان شدند.
به گفته این کارشناسان، از آغاز سال ۲۰۲۵ تاکنون بیش از یک میلیون و ۹۰۰ هزار افغانستانی از این دو کشور (ایران و پاکستان) به افغانستان بازگشتهاند یا به اجبار بازگردانده شدهاند؛ از جمله بیش از ۴۱۰ هزار نفر که تنها از سوم تیر به بعد از ایران اخراج شدهاند.
نامه عفو بینالملل به وزیر کشور
عفو بینالملل با انتشار نامهای خطاب به اسکندر مومنی، وزیر کشور در دولت مسعود پزشکیان، از مخاطبان خود خواست تا یک درخواست مشابه به زبان خود بنویسند یا از این نامه نمونه استفاده کنند.
در این نامه ضمن ابراز نگرانی از «اخراجهای دستهجمعی و بیسابقه بیش از یک میلیون افغانستانی توسط مقامات ایرانی، از جمله کودکان بدون همراه و جدا شده از خانواده، پناهندگان و متقاضیان پناهندگی، افراد متولد ایران از والدین افغان و افغانستانیهایی که دههها در ایران زندگی کردهاند»، آمده است: «این کمپین اخراج غیرقانونی شامل یورش به منازل، بازرسیهای خیابانی، دستگیریهای خودسرانه و بازگرداندن اجباری افرادی شده که فقط لباس تن خود را به همراه داشتند.»
عفو بینالملل افزود: «مقامات ایرانی استفاده از لحن غیرانسانی علیه افغانستانیها را تشدید کردهاند که باعث تشویق نفرتپراکنی و جرائم ناشی از نفرت شده است. همچنین افغانستانیها، از جمله کودکان را از حقوق اجتماعی-اقتصادی، از جمله تحصیل ابتدایی و متوسطه و خدمات بهداشتی، محروم کردهاند.»
عفو بینالملل ضمن اینکه خواهان توقف فوری اخراجهای دستهجمعی افغانستانیها از ایران شده، خواسته که به «همه افغانستانیهای مقیم ایران» مجوز اقامت داده شود: «همچنین هر فردی که صرفا به دلیل هویت افغانستانی یا تابعیت افغانستان بازداشت شده، باید فورا آزاد شود.»
بقایی پنجشنبه ۹ مرداد در سخنانی از آنچه «اعتیاد آمریکا به رفتارهای یکجانبهگرایانه و ابزارهای غیرقانونی و قهرآمیز برای پیشبرد اهداف نامشروع خود در سطح بینالمللی و بیاعتنایی مفرط آنها به حاکمیت قانون و حقوق بشر» خواند، انتقاد کرد.
او گفت رویکرد واشینگتن «مبانی بنیادین حقوق بینالملل از جمله اصل احترام به حاکمیت دولتها و آزادی تجارت بینالدولی را به سخره گرفته و جهان را در معرض تهدیدهای بیسابقه قرار داده است».
آمریکا هشتم مرداد با هدف جلوگیری از تامین مالی فعالیتهای بیثباتکننده جمهوری اسلامی در منطقه و سرکوب داخلی، مجموعهای از تحریمهای جدید را علیه بخش انرژی در ایران اعمال کرد.
بر اساس بیانیه وزارت خارجه آمریکا، ۲۰ نهاد فعال در تجارت نفت، فرآوردههای نفتی و پتروشیمی ایران تحت تحریم قرار گرفتند. همچنین ۱۰ فروند کشتی نیز بهعنوان داراییهای مسدودشده معرفی شدند.
وزارت خزانهداری آمریکا نیز در اقدامی بیسابقه از اعمال تحریم علیه بیش از ۵۰ فرد و نهاد و شناسایی بیش از ۵۰ کشتی متعلق به شبکهای گسترده تحت مدیریت محمدحسین شمخانی، پسر علی شمخانی، مشاور ارشد رهبر جمهوری اسلامی، خبر داد.
بقایی: تحریمهای آمریکا مصداق «جنایت علیه بشریت» است
بقایی در ادامه سخنان خود، تحریمهای اخیر آمریکا را بهشدت محکوم کرد و گفت «تحریمهای یکجانبه و غیرقانونی» علیه جمهوری اسلامی «ناقض اصول و قواعد بنیادین حقوق بینالملل و حقوق بشر» و «مصداق جنایت علیه بشریت» است و دولت ایالات متحده باید در این رابطه «پاسخگو شود».
او با بهکارگیری گفتمان مرسوم مقامهای جمهوری اسلامی افزود: «تحریم و تهدید نمیتواند در اراده ملت بزرگ ایران برای پیشبرد اهداف عالیه خود در صیانت از حاکمیت ملی و سازندگی میهن خللی وارد کند.»
در روزهای اخیر، گمانهزنیها درباره سرنوشت برنامه هستهای حکومت ایران و واکنش جامعه جهانی به آن بالا گرفته است.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، ۹ مرداد در مصاحبه با روزنامه فایننشالتایمز اعلام کرد یکی از شروط تهران برای آغاز مجدد مذاکرات با آمریکا، پرداخت غرامت از سوی این کشور برای جبران خسارات واردشده به تاسیسات هستهای در ایران در جریان جنگ ۱۲ روزه است.
پیشتر در هفتم خرداد، علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، در سخنرانی خود به مناسبت چهلم کشتهشدگان جنگ اخیر، بهصورت تلویحی بر ادامه غنیسازی در خاک ایران تاکید کرد و گفت ملت ایران «دین و دانش» خود را رها نمیکند.
رهبران بریتانیا، فرانسه و آلمان چهارم مرداد توافق کردند در صورت ادامه عدم همکاری جمهوری اسلامی با آژانس بینالمللی انرژی اتمی و بازنگشتن به مسیر دیپلماسی، تحریمها علیه تهران در پایان ماه اوت (۹ شهریور) مجددا اعمال شود.
