علیرضا پناهیان، سخنران دفتر خامنهای بدون اشاره به اینکه رهبر جمهوری اسلامی پس از حمله اسرائیل به مخفیگاه منتقل شده گفت: «جهان خبر دارد که رهبری ما چه موقعیت و محبوبیتی در دلها دارد.»
او ادامه داد: «یک استاد اروپایی میگوید در آینده تصویر رهبری را به عنوان تنها مظهر آزادیبخش روی لباس جوانان اروپا مشاهده میکنید.»
بر اساس گزارش نشریه واشینگتنپست، مقامهای اروپایی در ارزیابیهای اولیه خود اعلام کردند حملات آمریکا آسیب شدیدی به برنامه هستهای جمهوری اسلامی وارد کرده اما برخلاف گفتههای دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، این برنامه را به طور کامل نابود نکرده است.
سه مقام اروپایی به شرط ناشناس ماندن، به این نشریه گفتند حملات اسرائیل و سپس آمریکا، انگیزههای جدیدی برای تهران ایجاد کرده تا برنامه هستهای خود را در خفا دنبال کند.
آنها معتقدند این حملات میتواند برای رهبران حکومت در تهران گواهی باشد که بهترین عامل بازدارندگی، توسعه ظرفیت ساخت بمب اتمی است.
احتمال تغییر موضع ترامپ
ترامپ ۹ تیر در تروث سوشال، شبکه اجتماعی خود، اعلام کرد «هیچ پیشنهادی» به ایران نمیدهد و پس از آنچه «نابودی کامل تاسیسات هستهای» این کشور خواند، دیگر با تهران گفتوگو نمیکند.
این در حالی است که پیش از این، او گفته بود مذاکرات میتواند «همین هفته» آغاز شود.
به گفته مقامهای اروپایی، ترامپ معمولا مواضع خود را تغییر میدهد و علاقه زیادی به انعقاد معامله دارد. از این رو ممکن است رویکرد او تغییر کند.
با این حال، اگر واشینگتن گفتوگوها را با تهران آغاز کند، احتمالا بدون حضور اروپاییها که از زمان روی کار آمدن ترامپ به حاشیه رانده شدهاند، اقدام خواهد کرد.
میشل دوکلو، دیپلمات سابق فرانسوی، معتقد است احتمالا حکومت ایران «مصممتر خواهد شد تا به بمب برسد و این کار را تا آنجا که ممکن است، مخفیانه انجام خواهد داد».
او افزود تمایل حکومت ایران برای مشارکت در مذاکرات تا حدی به «تعادل قدرت جدید در تهران» و جذابیت اقتصادی معامله با آمریکا بستگی دارد.
واکنش تهران و تعلیق همکاری با آژانس
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، درباره از سرگیری سریع دیپلماسی بر سر برنامه هستهای تهران ابراز تردید کرد.
او گفت به «زمان بیشتری» نیاز است و همچنین، این تضمین که آمریکا در طول مذاکرات دوباره حمله نکند.
عراقچی در مصاحبه با شبکه سیبیاس گفت: «فکر نمیکنم مذاکرات به این سرعت از سر گرفته شود.»
تهران این هفته اقداماتی را برای تعلیق همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی تصویب و ابلاغ کرد.
آژانس جمعه ۱۳ تیر اعلام کرد تیمی از بازرسانش ایران را ترک کردند. اقدامی که بنبست بر سر نظارت بر برنامه هستهای جمهوری اسلامی را عمیقتر میکند.
چالشهای پیش رو
یک دیپلمات اروپایی گفت اقدامات تهران علیه آژانس میتواند تلاشی برای کسب اهرم در مذاکرات آینده باشد.
اکنون طرفین بهنظر فاصله زیادی با هم دارند.
مذاکرات پیشین امکان ادامه غنیسازی اورانیوم را در محدوده مقاصد صلحآمیز برای ایران در نظر میگرفت اما دولت ترامپ اکنون بر «غنیسازی صفر» تاکید میکند که برخی مقامات اروپایی نیز از آن حمایت میکنند.
شرایط فرانسه و انقضای برجام
مقامات فرانسوی برای گنجاندن برنامه موشکهای بالستیک جمهوری اسلامی در هرگونه مذاکراتی فشار میآورند.
تهران درخواستهای غنیسازی صفر را رد کرده و میگوید به طور قانونی حق غنیسازی سوخت هستهای برای استفاده صلحآمیز را دارد و قابلیتهای دفاعیاش قابل مذاکره نیست.
برجام یا همان توافق جامع اقدام مشترک که در سال ۲۰۱۵ برای مهار برنامه هستهای جمهوری اسلامی در ازای لغو تحریمها منعقد شد، پاییز سال جاری به پایان میرسد.
مقامات اروپایی معتقدند خروج ترامپ از این توافق در سال ۲۰۱۸، انگیزه بیشتری به تهران برای افزایش تولید اورانیوم غنیشده داد.
صانعی، شنبه ۱۴ تیر ماه در گفتوگو با خبرگزاری ایلنا، درباره زیان شرکتهای هواپیمایی بابت لغو پروازها گفت: «محاسبه دقیقی برای خسارت ریالی در حال انجام است و کمک به ایرلاینها در شرایط جنگ بابت خسارتهای تحمیل شده از طریق مصوبات هیات وزیران دنبال میشود.»
او اضافه کرد: «تنها قانونی که در این باره وجود دارد ماده ۶٣ قانون وصول درآمدهای دولت است که در آن گفته شده عوارض فرودگاهی در شرایط جنگی مشمول بخشودگی خواهد شد و غالبا طرحهای حمایتی برای این شرایط، مصوبه دائمی ندارد.»
همزمان، یک شهروند با ارسال ویدیویی به ایراناینترنشنال، از لغو پروازهای فرودگاه مهرآباد خبر داد.
این در حالی است که سازمان هواپیمایی کشوری، پنجشنبه ۱۲ تیر ماه از آغاز فعالیت فرودگاه مهرآباد پس از وقفه ۲۱ روزه خبر داده بود.
وضعیت پروازهای خارجی
صانعی در بخش دیگری از گفتوگوی خود با ایلنا درباره آخرین وضعیت برقراری پروازهای خارجی فرودگاه «امام خمینی» تهران، گفت: «امروز ١٨ پرواز ورودی به فرودگاه امام انجام خواهد شد و به همین میزان هم پرواز خروجی از این فرودگاه برقرار میشود.»
این مقام سازمان هواپیمایی کشوری در ادامه گفت: «در حال حاضر مسیرهای دبی و ترکیه برقرار است و پرواز چین و عمان هم برقرار میشود و به مرور زمان تمام مسیرهای پروازی باز میشوند.»
مهدی رمضانی، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری، ۱۳ تیر اعلام کرد پس از ۲۰ روز وقفه در پروازهای بینالمللی بهدنبال جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و جمهوری اسلامی، نخستین پرواز خارجی در فرودگاه امام تهران به زمین نشست.
از چهارم تیر برخی محدودیتهای پروازی در مناطق شرقی ایران لغو شد.
بر اساس گزارش سازمان هواپیمایی کشوری، آسمان شرق کشور به صورت شبانهروزی به روی پروازهای عبوری باز و پرواز فرودگاههای شرق کشور بهصورت ۲۴ ساعته برقرار است.
محمد امیرانی، مدیرعامل شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی کشور، هشتم تیر با اعلام اینکه فرودگاههای تبریز و اصفهان در حملات اسرائیل خسارت دیدند، گفت باند نخست این فرودگاهها بین ۱۰ تا ۱۵ روز آینده عملیاتی میشود.
پیش از این و با آغاز حملات اسرائیل به مواضعی در ایران در بامداد ۲۳ خرداد، جمهوری اسلامی آسمان ایران را به روی پروازهای داخلی و خارجی بست و تعلیق پروازهای داخلی و خارجی را بهصورت روزانه تمدید کرد.
خسروی، شامگاه ۱۳ تیر از تماس تلفنی فرزندش با او خبر داد و نوشت: «بیژن تماس گرفت و اطلاع داد که سهشنبه ۱۰ تیر همراه دیگر زندانیان بازداشت موقت از زندان تهران بزرگ به مکانی نامعلوم در خارج از استان تهران منتقل شده است.»
او با بیان اینکه پسرش در یکی از خانههای امن وزارت اطلاعات در خارج از استان تهران، همراه دیگر بازداشتشدگان در دستههای سه-چهار نفره در سلولهای مجزا بهسر میبرند، نوشت که جان بیژن و دیگر زندانیان سیاسی در خطر است.
خسروی خطاب به مردم ایران نوشت: «آزادی زندانیان سیاسی را نه فقط به یک خواسته، بلکه به فریاد مشترک یک ملت بدل کنیم؛ مطالبهای ملی برای کرامت، عدالت و انسانیت.»
ایراناینترنشنال ۱۰ تیر در گزارشی اختصاصی نوشت که وزارت اطلاعات بازداشتگاهی امنیتی در زندان تهران بزرگ راهاندازی کرده و شماری از زندانیان سیاسی از بندهای ۲۰۹ و ۲۴۰ زندان اوین به این مکان منتقل شدهاند.
در این گزارش آمده است که نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی پس از حمله اسرائیل به زندان اوین، صدها تن از بازداشتشدگان اخیر و محبوسان در بازداشتگاههای امنیتی اوین را به خانههای امن و بازداشتگاه امنیتی تازه راهاندازی شده در زندان تهران بزرگ، منتقل کردهاند.
یکی از این افراد، بیژن کاظمی است که ۳۰ دی ۱۴۰۳ با یورش چندین مامور امنیتی به منزلش در شهرستان کوهدشت و پس از تفتیش خانه و توقیف تمامی لوازم الکترونیکی او و اعضای خانواده، بازداشت شد.
کاظمی که در سال ۱۳۹۹ نیز بازداشت و دو سال زندانی شده بود، در بازداشت تازهاش از حقوق قانونی خود بهعنوان یک متهم سیاسی محروم مانده است.
خسروی، ۳۰ فروردین در شبکه اجتماعی ایکس با اشاره به اینکه از بیژن بیخبر است، هدف از این روند «بیخبری مطلق» را «پروژه پروندهسازی» علیه فرزندش خواند.
ایراناینترنشنال ۱۵ بهمن ۱۴۰۳ نیز در گزارشی اختصاصی نوشت ماموران امنیتی کاظمی را به اتهام ارتباط با کشتهشدن علی رازینی و محمد مقیسه، دو قاضی ناقض حقوق بشر در دیوان عالی کشور، بازداشت کرده و تلاش دارند از او اعتراف اجباری بگیرند که اسلحه ضارب را تامین کرده است.
مقیسه و رازینی، ۲۹ دی ۱۴۰۳ در محل کار خود در دیوان عالی کشور با تیر جنگی هدف قرار گرفتند و کشته شدند.
رجبی مشهدی با بیان اینکه میزان تقاضای مصرف بیش از میزان تولید برق است، گفت به دلیل افزایش مصرف و کمبود تولید، روزانه دو ساعت خاموشی در بخش خانگی و عمومی اعمال میشود و کاهش خاموشیها مشروط به کاهش مصرف برق است.
او اضافه کرد هر وقت بحران کمبود انرژی به حداقل برسد، خاموشیها نیز کمتر میشود.
همزمان با تشدید بحران کمبود انرژی در ایران، محمد بهرامی سیفآبادی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، از طرح جدید تعرفهگذاری پلکانی برای برق و گاز خبر داد و گفت که در این طرح، برای هر فرد، سهمیهای تعیین میشود و در صورت مصرف بیشتر، باید هزینه واقعی انرژی را پرداخت کند.
او اضافه کرد: «اصل ایده نظام تعرفهگذاری دو پلهای برق و گاز، مبتنی بر همان طرح انرژی به نفر است. یعنی به جای اینکه یارانه انرژی به مصرف تعلق بگیرد، به هر کد ملی و هر فرد تخصیص داده میشود.»
رضا غیبی، عضو تحریریه ایراناینترنشنال، در این خصوص گفت: «کاهش مصرف برق در جنگ ۱۲ روزه بهدلیل تعطیلیها بود اما دولت آن را بهنام خود ثبت کرد. با پایان جنگ، نارساییها دوباره نمایان شدهاند.»
عباس علیآبادی، وزیر نیرو در دولت مسعود پزشکیان، پیش از این در ۱۰ تیر ماه گفته بود: «تلاش میکنیم قطع برق برای مردم در شبها کمتر باشد و اگر مشکلی پیش بیاید، بیشتر در روزها اعمال شود.»
قطع برق و روایت شهروندان
ویدیوهای رسیده به ایراناینترنشنال از قطع برق در برخی مناطق ایران پس از پایان جنگ ۱۲ روزه میان اسرائیل و جمهوری اسلامی حکایت دارند.
شماری از مخاطبان با ارسال ویدیوهایی، از تکرار قطع برق در اهواز خبر دادهاند.
به گفته آنان، در گرمای شدید تابستان و دمای بالای هوا در استان خوزستان، این وضعیت برای بسیاری از ساکنان غیرقابل تحمل شده است.
شهروند دیگری با ارسال ویدیویی به ایراناینترنشنال از تداوم قطع برق خبر داد و گفت که جمهوری اسلامی پس از توقف درگیریها با اسرائیل، «به تنظیمات کارخانه برگشته» است.
این شهروند اضافه کرد که استفاده از موتور برق دیگر فقط به نانواییها محدود نیست و حالا بیشتر اصناف ناچار به استفاده از آن شدهاند؛ مسئلهای که به گفته او باعث افزایش آلودگی صوتی و زیست محیطی شده است.
یک شهروند اهوازی نیز با ارسال ویدیویی از قطع برق در گرمای شدید این شهر، از وضعیت موجود انتقاد کرد و گفت پس از جنگ ۱۲ روزه میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، حالا در حال تلافی کردن این موضوع بر سر مردم هستند.
در تابستانهای سالهای گذشته نیز کشور بارها با کمبود برق روبهرو شده است. بحرانی که مقامهای جمهوری اسلامی از آن با عنوان «ناترازی» یاد میکنند.
کارشناسان معتقدند نبود سرمایهگذاری در صنعت برق، فرسودگی شبکه و توسعهنیافتگی نیروگاهها، از دلایل اصلی بحران برق و کمبود حدود ۱۴ هزار مگاواتی آن در ایران است.
نوئمی، خواهر سیسیل کوهلر، روز جمعه در گفتوگو با ایراناینترنشنال اعلام کرد که مقامهای ایرانی حاضر نیستند محل نگهداری این دو زندانی را به خانوادهشان اطلاع دهند.
این زوج فرانسوی در اردیبهشت ۱۴۰۱، در جریان سفری توریستی به ایران بازداشت شدند و از آن زمان در بازداشت بهسر میبرند. به گفته خانواده، از زمان حمله هوایی اسرائیل به زندان اوین، تنها یک ملاقات کنسولی در یازدهم تیر انجام شده و در جریان آن، خانواده از زنده بودن آنان مطمئن شدهاند.
نوئمی گفت: «آنان در زمان حمله در بند ۲۰۹ زندان اوین بودند و بیش از سه سال در همان بند نگهداری میشدند. چندین ماه را در سلول انفرادی سپری کردند.»
بند ۲۰۹ که تحت نظارت وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی اداره میشود، خارج از نظارت قضایی رسمی است و سازمان دیدهبان حقوق بشر از آن بهعنوان «زندان در دل زندان» یاد کرده که در آن بازداشتشدگان در معرض سلول انفرادی طولانیمدت، عدم دسترسی به وکیل، و بازجوییهای خشن قرار میگیرند؛ وضعیتی که ممکن است مصداق شکنجه باشد.
نوئمی در ادامه افزود که خواهرش پس از حملات بهطور موقت به زندان قرچک منتقل شده بود: «او فقط ۲۴ ساعت در زندان قرچک نگهداری شد و سپس با چشمبند به مکان نامعلومی منتقل شد و نمیداند در حال حاضر کجا نگهداری میشود.»
او گفت ژاک پاریس نیز بلافاصله پس از انفجارها به مکانی نامشخص انتقال یافته است. خانواده از ۷ خرداد هیچ تماس مستقیمی با آنان نداشتهاند.
نوئمی تاکید کرد مقامهای جمهوری اسلامی اخیرا اتهامهای سنگینی متوجه این دو شهروند فرانسوی کردهاند؛ از جمله «جاسوسی برای اسرائیل»، «تبانی برای براندازی نظام» و «افساد فیالارض» که همگی میتوانند طبق قوانین ایران مجازات اعدام داشته باشند.
او گفت: «ما اطلاعات مشخصتری نداریم، فقط میدانیم که قاضی این اتهامها را به آنان اعلام کرده است.»
به گفته نوئمی، سیسیل و ژاک اجازه داشتن وکیل مستقل ندارند و «هیچکس به پروندهشان دسترسی ندارد.»
او همچنین از اعمال شکنجه روانی توسط مقامهای جمهوری اسلامی خبر داد. در آخرین تماس مستقیم در تاریخ ۷ خرداد، سیسیل به خانوادهاش گفته بود که قاضی پرونده هشدار داده که بهزودی حکمی «بسیار سنگین» علیه آنان صادر خواهد شد.
نوئمی گفت: «شش ماه است که این قاضی همین حرف را تکرار میکند. این هم نمونهای دیگر از شکنجه روانی است.»
در پاسخ به پرسشی درباره چرایی رفتار شدید مقامهای ایرانی با این دو شهروند، نوئمی گفت: «احتمالا هدفشان تحت فشار قرار دادن فرانسه است. ما نمیدانیم دقیقا چه میخواهند و چرا سیسیل و ژاک را اینگونه تحت فشار قرار میدهند.»
او در ادامه گفت: «مقامهای ایرانی پس از بیش از سه سال بازداشت در شرایط غیرانسانی، پس از آنکه آنان به سختی از حملات جان سالم بهدر بردند، و اکنون با طرح اتهاماتی که میتواند به اعدام منجر شود، همچنان به شکنجه روانی آنان ادامه میدهند.»
نوئمی خواستار پایان دادن به این وضعیت شد و گفت: «باید مقامهای جمهوری اسلامی به نقض حقوق سیسیل و ژاک پایان دهند، محل نگهداریشان را اعلام کنند، اجازه تماس با خانواده را بدهند، و در نهایت، آنان را فورا به مقامهای فرانسوی تحویل دهند.»
فرانسه با محکوم کردن اتهامات وارده به این دو شهروند خود، آنها را «بیاساس و سیاسی» خوانده و خواستار آزادی فوری آنان شده است. ژان-نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، اتهامات مطرحشده را «نابجا و بیپایه» توصیف کرده است.
نوئمی با بیان اینکه دولت فرانسه برای آزادی این دو زندانی تلاش میکند، گفت: «نبود شفافیت در این پرونده باعث سردرگمی و ناامیدی ما شده است.»
او همچنین از رهبران غربی، بهویژه کشورهای اروپایی، خواست که برای پایان دادن به سیاست گروگانگیری جمهوری اسلامی با یکدیگر همکاری کنند.
سیسیل کوهلر که معلم است و ژاک پاریس، شریک زندگی او، آخرین شهروندان فرانسوی شناختهشده در بازداشت جمهوری اسلامی هستند. امانوئل مکرون، رئیسجمهوری فرانسه، این دو نفر را «گروگانهای دولتی» توصیف کرده است.
فرانسه و دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا، جمهوری اسلامی را به گروگانگیری سیستماتیک شهروندان خارجی بهمنظور اعمال فشار سیاسی بر دولتهای غربی متهم میکنند.
مقامهای جمهوری اسلامی این اتهام را رد کرده و میگویند بازداشتها طبق روند قانونی انجام شده و اتهام بدرفتاری با زندانیان را نمیپذیرند.
