با وجود گزارشها درباره ارتباط جمهوری اسلامی با مخالفان حاکم بر دمشق، علی خامنهای وعده بازپسگیری سوریه را داد و با اشاره تلویحی به نقش ترکیه، سقوط بشار اسد را «محصول یک نقشه مشترک» آمریکایی و اسرائیلی خواند. او تهدید کرد که در این شرایط، «خالی کردن دل مردم» جرم است.
رهبر جمهوری اسلامی گفت که برخی در خارج از کشور و با رسانههای فارسیزبان «دل مردم را خالی میکنند» که «جور دیگری باید با آنها برخورد کرد» اما در داخل کسی نباید این کار را بکند و باید با آن برخورد شود.
بر خلاف روال معمول سالهای اخیر، سخنرانی خامنهای به طور زنده از صداوسیما پخش نشد. روابط عمومی این سازمان، دلیل این موضوع را تصمیم دفتر او ذکر کرد.
خامنهای گفت: «مناطق تصرفشده سوریه به وسیله جوانان غیور سوری آزاد خواهد شد. شک نکنید این اتفاق خواهد افتاد و آمریکا هم به وسیله جبهه مقاومت از منطقه اخراج خواهد شد.»
این سخنان در حالی بیان شد که رسانهها از ارتباط جمهوری اسلامی با مخالفان حاکم بر دمشق خبر دادهاند.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی نیز بدون اشاره مستقیم به سقوط حکومت اسد، بر ادامه روابط دو کشور «بر اساس علایق و منافع مشترک و عمل به تعهدات حقوقی بینالمللی» تاکید کرده است.
خامنهای بدون ذکر نام گروههای مخالف حاکم بر سوریه گفت: «البته این مهاجمینی که گفتم هر کدام یک غرضی دارند. اهدافشان با هم متفاوت است؛ بعضیها از شمال سوریه یا جنوب سوریه دنبال تصرف سرزمیناند.»
او افزود که آمریکا به دنبال «محکم کردن جای پای خود» است اما: «این اتفاق نخواهد افتاد.»
خامنهای پیش از این نیز بارها در مناسبتهای مختلف، وعده اخراج آمریکا را از منطقه داده است.
خامنهای: خالی کردن دل مردم جرم است
رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی چهارشنبه ۲۱ آذر خود گفت: «دستگاه اطلاعاتی ما از چند ماه قبل گزارشهای هشداردهندهای را به مسئولان سوریه منتقل کرده بود. من البته نمیدانم این گزارشها به دست مقامات بالا رسیده بود یا نه، همان وسطها گم و گور شده بود.»
در روزهای گذشته رسانههای حکومتی نیز رویکردی مشابه خامنهای داشتند و شبیه همین سخنان را مطرح کردند.
برخی رسانهها در ایران پیش از این ضمن بازنشر سخنان خامنهای تلاش کردهاند کدهایی ارائه دهند و بگویند او هشدارهای لازم را درباره اقدامات احتمالی برای سرنگونی اسد، به او داده بود اما در سخنان منتشر شده، نشانی از این موضوع دیده نمیشود.
رهبر جمهوری اسلامی در سخنان امروز خود با اشاره به جنگ ایران و عراق گفت که حکومت ایران با «حوادث تلخ» مواجه شده اما: «در این حوادث جمهوری اسلامی یک لحظه دچار انفعال نشده است.»
خامنهای اضافه کرد: «عدهای همتشان این است که دل مردم را خالی کنند و طوری وقایع را تصویر میکنند که مردم را بترسانند. این جرم است.»
او در ادامه گفت: «برخی در خارج از کشور و با رسانههای فارسیزبان این کار را میکنند که جور دیگری باید با آنها برخورد کرد اما در داخل کسی نباید این کار را بکند و اگر کسی در تحلیل یا بیان خود به گونهای سخن بگوید که معنای آن خالی کردن دل مردم باشد، جرم است و باید با آن برخورد شود.»
در روزهای گذشته برخی مقامات سابق جمهوری اسلامی از بینتیجه بودن هزینهکرد دهها میلیارد دلار، هفت هزار و ۳۰۸ کشته و مجروح و هزاران نفر بازمانده مستمریبگیر بر اثر دخالت ایران در سوریه و حمایت از اسد انتقاد کردند.
در سالهای گذشته برخی فعالان سیاسی به دلیل انتقاد از دخالت جمهوری اسلامی در کشورهای منطقه به زندان محکوم شدهاند.
بسیاری از مقامات غربی از جمله مایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، سقوط اسد را بیانگر ضعیف شدن روسیه و ایران به عنوان حامیان او دانستند.
با این حال خامنهای گفت: «آن تحلیلگرِ نادانِ بیخبر از معنای مقاومت که خیال میکند مقاومت ضعیف شد، ایران اسلامی هم ضعیف خواهد شد؛ من عرض میکنم به حول و قوه الهی، به اذن الله تعالی، ایران قوی و مقتدر است و مقتدرتر هم خواهد شد.»
رهبر جمهوری اسلامی پس از مرگ حسن نصرالله، دبیرکل سابق حزبالله لبنان نیز از اعضای این گروه خواسته بود «ناامید» نشوند.
با فروپاشی رژیم اسد، حکومت ایران بار دیگر شاهد ضربهای به نفوذ منطقهای خود بود زیرا حکومت پیشین سوریه نقشی محوری در ارتباط تهران و حزبالله ایفا میکرد و در انتقال تسلیحات و مهمات به این گروه دست داشت.
حمله تلویحی خامنهای به ترکیه
رهبر جمهوری اسلامی روز چهارشنبه همچنین گفت که «نباید تردید کرد آنچه در سوریه اتفاق افتاده، محصول یک نقشه مشترک» از آمریکا و اسرائیل است.
او گفت که در زمینه «قرائنی داریم» اما به این قرائن یا شواهد دیگر اشاره نکرد.
خامنهای با اشاره تلویحی به ترکیه افزود «یک دولت همسایه سوریه نقش آشکاری را در این زمینه ایفا میکند ولی عامل اصلی توطئهگر و نقشهکش اصلی و اتاق فرمان اصلی»، در آمریکا و اسرائیل است.
در روزهای گذشته برخی مقامات جمهوری اسلامی علیه ترکیه سخن گفتهاند.
امیرحسین ثابتی، نماینده تهران در مجلس، در حساب ایکس خود نوشت: «دیر یا زود، ترکیه هزینههای بزرگی بابت خیانت به جبهه مقاومت و منافع ملی ایران خواهد داد.»
خبرگزاری رویترز به نقل از منابعی گزارش داده بود مخالفان اسد اوایل امسال طرح خود را برای سرنگونی او به ترکیه ارائه کردند و این کشور آن را تایید کرد.
همزمان گروههای مورد حمایت آنکارا از تصرف شهر منبج در درگیری با کُردهای مورد حمایت آمریکا خبر دادند.
در گزارش قبلی مقامات اوکراین، کشته شدن چهار نفر اعلام شده بود اما وزارت کشور اوکراین چهارشنبه ۲۱ آذر در شبکههای اجتماعی اعلام کرد: «تعداد کشتهشدگان به شش نفر رسیده است.»
در بیانیه این وزارتخانه آمده است: «پلیس، نیروهای امدادی، داوطلبان و خدمات شهری به کار خود ادامه میدهند و ممکن است پنج نفر زیر آوار محبوس باشند.»
حملهای که سهشنبه یک کلینیک خصوصی و یک ساختمان اداری را ویران کرد، آخرین مورد از سری حملات فزاینده در جنوب اوکراین بود که ترس از حملههای جدید روسیه را در این منطقه تشدید کرده است.
به گفته وزارت کشور اوکراین که عکسی از یک آمبولانس پارک شده در کنار ساختمان ویران شده منتشر کرد، در این حمله ۲۲ نفر دیگر از جمله یک دختر پنج ساله زخمی شدند.
زاپوریژیا یکی از چهار منطقه اوکراین است که مسکو تاکید دارد در جریان تهاجم خود به اوکراین آن را ضمیمه خاک خود کرده اما هنوز کنترل کامل آن را در اختیار ندارد.
کارشناسان و نظامیان اوکراینی معتقدند ارتش روسیه میتواند یک حمله زمینی جدید را در جبهه جنوبی، به ویژه در منطقه زاپوریژیا، جایی که مواضع جنگی به طور کلی برای ماهها بدون تغییر باقی مانده بود، تدارک ببیند.
ارتش اوکراین در حال حاضر در جبهه شرقی مبارزه میکند و در منطقه مرزی روسیه در کورسک که بخش کوچکی از آن را اشغال کرده است، درگیر است.
ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، سهشنبه «حمله وحشیانه» روسیه را محکوم کرد و بار دیگر از غرب خواست سامانههای دفاع ضد هوایی بیشتری در اختیار اوکراین قرار دهد.
او گفت: «ما سیستمهای کافی برای محافظت از کشورمان در برابر موشکهای روسی نداریم اما شرکای ما این سامانهها را دارند.»
روسیه در هفتههای اخیر حملات خود را به جنوب اوکراین افزایش داده است.
حمله روسیه پیش از این و در ششم دسامبر، ۱۰ کشته در زاپوریژیا بر جای گذاشته بود.
همزمان با حملات روسیه، حملههای اوکراین نیز ادامه دارد.
ارتش اوکراین چهارشنبه اعلام کرد به یک انبار نفت در منطقه بریانسک روسیه حمله کرده است.
این گزارش که با عنوان «زندان قرچک؛ جهنمی برای زنان و کودکان» به مناسبت روز جهانی حقوق بشر منتشر شده، این زندان را یکی از «تاریکترین نمادهای نقض سیستماتیک حقوق بشر در جمهوری اسلامی» توصیف کرده است.
تبدیل مرغداری به زندان
سازمان حقوق بشر ایران تهیه این گزارش را مدیون زنان کنشگر و زندانی سیاسی دانسته است که مدتی از حبس خود را در زندان قرچک گذراندهاند.
براساس این گزارش، بندهای این زندان در واقع درون سولههایی ایجاد شدهاند که قرار بود طیور را در خود جای دهند، اما اکنون سالهاست که بدون رعایت هرگونه استانداردی به محل نگهداری زنان زندانی، از جمله زندانیان سیاسی، تبدیل شده است.
بر اساس این گزارش، زندان قرچک ورامین نهتنها استانداردهای جهانی را زیر پا میگذارد، بلکه ابتداییترین اصول کرامت انسانی را نیز نادیده میگیرد.
به گفته سازمان حقوق بشر ایران، زنان در زندان قرچک در فضایی بسیار کوچک، بدون تهویه و نور کافی نگهداری میشوند و آب نوشیدنی ناسالم، کیفیت پایین غذا، نبود خدمات بهداشتی و درمانی مناسب و رفتارهای تحقیرآمیز و جنسیتزده، بخشی از رنج روزمره زندانیان است.
این مکان در ابتدا از مرغداری به مرکز ترک اعتیاد مردان تغییر کاربری داد، اما پس از آنکه مسئولان تصمیم گرفتند آن را به زندان زنان تبدیل کنند، تغییر خاصی در ساختمان آن ایجاد نکردند، بهطوری که بندها پنجره ندارند و زمانی که درهای آهنی هواخوریها بسته شوند، تنها چیزی که دیده میشود، دیوار است.
به گفته کسانی که حبس در محیط «مملو از خشونت» قرچک را تجربه کردهاند، بسیاری از زندانیان به دلیل تراکم جمعیت بسیار بالا و کمبود امکانات اولیه، حتی از جای خواب محروماند و «کفخواب» محسوب میشوند.
در اغلب ماههای سال به طور متوسط بین ۱۵۰۰ تا دو هزار زن در این زندان در حبس هستند. هر کدام از سالنهای زندان قرچک گنجایش کمتر از صد نفر را دارد، اما معمولا بیش از ۱۵۰ نفر در آنها زندگی میکنند که در برخی شرایط این جمعیت به ۶۰۰ نفر هم رسیده است به طوری که زندانیان در کف زندان هم جای خواب نداشتند.
طبق این گزارش، وضعیت نابسامان بهداشتی، کمبود امکانات و اقدامات تنبیهی سرسختانه، زندان قرچک ورامین را به «تبعیدگاه بسیاری از زندانیان سیاسی و مدنی زن» تبدیل کرده است.
زندان قرچک آزمونی برای جامعه جهانی
محمود امیریمقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران، درباره این گزارش گفت: «زندان قرچک نمادی از انکار آشکار انسانیت و کرامت بشر است. ادامه فعالیت چنین مکانهایی که لکه ننگی بر وجدان جهانی است. امروز، بیش از هر زمان دیگری، باید از جامعه جهانی بخواهیم که در برابر این نقض گسترده حقوق بشر سکوت نکنند.»
امیریمقدم با تاکید بر لزوم اقدام جامعه جهانی و نهادهای حقوق بشری برای پایان دادن به فعالیت این زندان گفت: «زندان قرچک نباید صرفا یک موضوع داخلی تلقی شود؛ بلکه آزمونی برای جامعه جهانی است که آیا میتواند برای دفاع از کرامت انسانی و حقوق بشر بهصورت متحد عمل کند یا خیر. بستهشدن این زندان نهتنها گامی ضروری برای احقاق حقوق زندانیان، بلکه نمادی از پایبندی جهانی به عدالت و انسانیت خواهد بود.»
سازمان حقوق بشر ایران با هشدار درباره اینکه وجود چنین مکانهایی، بهویژه در قرن بیست و یکم، یادآور این است که عدالت و کرامت انسانی همچنان در بسیاری از نقاط جهان قربانی میشوند، بر لزوم بستهشدن فوری زندان قرچک و انتقال تمامی زندانیان به مکانهایی با حداقل استانداردهای بینالمللی تاکید کرد.
حشرات و حیوانات موذی، آب ناسالم و معضل فاضلاب
زندانیان در این گزارش از وفور حشرات و حیوانات موذی، از جمله سوسک موش، سمندر، مارمولک، آبدزدک و حتی رتیل سمی در محل زندگی خود خبر دادهاند.
به گفته زندانیان، آب زندان قابل نوشیدن نیست و درصورتیکه جوشانده و تصفیه نشود، باعث بیماریهای مختلف گوارشی و کلیوی میشود. زندانیان سیاسی که مدتی به این زندان تبعید شده بودند، میگویند این آب حتی برای استحمام نیز قابل استفاده نیست.
یکی از زندانیان سیاسی که در جریان خیزش «زن، زندگی، آزادی» بازداشت و در این زندان نگهداری شده بود، گفت در اثر استحمام با آب پر از املاح زندان قرچک، دچار اگزمای پوستی شد و پس از آزادی درمان او حدود یک سال طول کشید.
نرگس محمدی، فعال حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل که به همراه با عالیه مطلبزاده، روزنامهنگار و فعال مدنی، در تیر ۱۴۰۱ به این زندان تبعید شدند، در نامهای مشترک نوشته بودند: «شرایطی که سختی و بدی هوای سوزناک و جهنمی آن، آلوده و غیرقابل شرب و حتی غیر قابل استحمام بودن آب، ساختمان سولهمانند، بدون نور طبیعی و جریان هوا، فاضلاب و تاسیسات فرسوده و زیرساختهای نامناسب جهت زندگی انسان تنها بخشی از رنج فزاینده و پایان ناپذیر تحمیلشده بر جان تکتک زنان این زندان است.»
طبق این گزارش، زندان قرچک سیستم تصفیه آب ندارد و زنانی که بسیاری از آنها هیچ قدرت مالی ندارند نیاز به آب آشامیدنی سالم داشته باشند، ناچارند هر بطری آب معدنی را به قیمت بالا از فروشگاه زندان خریداری کنند.
در عین حالت، آب لولهکشی کمکیفیت موجود نیز در فصل گرما به طور مداوم قطع میشود.
از سوی دیگر، مسئولان زندان به دلیل قطعی مکرر آب، کولرهای آبی داخل بندها و سالنها را خاموش میکنند و وجود گرمای غیرقابل تحمل در داخل بندها، در بسیاری از موارد به افزایش تنشهای روانی میان زندانیان و بروز درگیریهای شدیدمیان همبندیان منجر میشود.
طبق گزارش سازمان حقوق بشر ایران، هر سالن زندان قرچک با حضور میانگین ۱۵۰ زندانی، حداکثر سه یا چهار دستشویی دارد که سیستم مناسب دفع فاضلاب انسانی را ندارند.
مژگان کشاورز، فعال حقوق زنان که مدتی در قرچک محبوس بود، به سازمان حقوق بشر ایران گفت: «گاهی فاضلاب زندان قرچک از کف محوطه هواخوری بالا میزند و به تدریج تمام کف هواخوری بندها را میپوشاند؛ بهطوری که زنان امکان رفتن به هواخوری را نمییابند. فضای زندان را بوی تعفن پر میکند و به طور خاص شبها حال زندانیان از بوی بد، خراب میشود.»
او افزود: «جاریشدن فاضلاب در کف سالنها موجب هجوم حشرات شده و بوی مسموم نیز مشکلات تنفسی برای زندانیان محبوس در این بندها ایجاد کرده است.»
طبق این گزارش بالا زدن فاضلاب زندان در شرایطی رخ میدهد که باجههای تلفن زندانیان در هواخوری قرار دارد و زندانیان مجبور میشوند برای استفاده از تلفن از میان فاضلاب عبور کنند.
مژگان اینانلو، کارگردان، نویسنده و مستندساز که در پی حمایت از خیزش «زن، زندگی، آزادی»، بازداشت و برای مدتی در قرچک زندانی بود، میگوید که در زمان بازداشت او در زندان، در یک سالن ۳۰ نفره ۱۷۵ نفر گنجانده شده بودند و برای این افراد تنها دو توالت سالم وجود داشت.
او گفت این سالن چهار دوش حمام داشت که فشار آب آنها آنقدر کم بود که اگر شیر توالت باز میشد، آب دوش قطع میشد.
طبق این گزارش، مساله سرویسهای بهداشتی تنها مربوط به زندانیان نیست، بلکه ملاقاتکنندگانی هم که از راههای میآیند به سرویس بهداشتی دسترسی ندارند.
نبود دسترسی به خدمات بهداشت و درمان مناسب
طبق این گزارش، با وجود تعداد بالای بیماران در زندان، امکان ویزیت بیماران از سوی پزشک بسیار محدود است و معمولا از هر بند حداکثر پنج نفر ویزیت میشوند. چشمپزشک و دندانپزشک به ندرت به زندان مراجعه میکند و خدمات دندانپزشکی، به جز کشیدن دندان، باید با هزینه شخصی بیمار انجام شود.
این گزارش افزود آزمایشگاه بهداری زندان نیز نمیتواند اکثر آزمایشها را انجام بدهد و در صورتی که اعزام به مراکز درمانی خارج از زندان صورت گیرد، هزینه آن بر عهده فرد زندانی است.
به گفته یکی از زندانیان سیاسی، حتی در چند مورد که زندانیان مشغول به کار در آشپزخانه با آب جوش به شدت سوختند، مسئولان زندان از انتقال آنها به بیمارستان خودداری کردند و پس از تجویز مسکن و پماد سوختگی، آنها را به بند بازگرداندند.
در عین حال، مسئولان با وجودی که در تجویز و ارائه داروهای مورد نیاز زندانیان به شدت سختگیری میکنند، اما تجویز و تحویل قرصهای خوابآور و مسکن در زندان بسیار رایج است و از این کار به عنوان روشی برای ساکت کردن زندانیان استفاده میشود.
در همین حال، در مواردی که بیماریهای خطرناک شایع میشود، مسئولان زندان جلوی اطلاعرسانی در این مورد را میگیرند.
مژگان اینانلو به سازمان حقوق بشر اسران گفت زمانی که شپش موی سر در بند او شایع شده بود، «وکیل بند گفت هرکی تلفن کنه و بگه شپش افتاده به بند، تلفنش را قطع میکنیم و خودش را میاندازیم انفرادی.»
طبق این گزارش، نوار بهداشتی برای زنان در زندان کالایی پولی است و حتی زندانیان زنی که از خانواده طرد شده و پولی در اختیار ندارد، باید از فروشگاه زندان نوار بهداشتی خریداری کنند.
کیفیت بد غذا
مژگان اینانلو، میگوید: «اغراق نمیکنم، آنقدر کیفیت غذا کم و هولناک بود، وقتی قابلمه غذا را میآوردند، اولین حرف وکیل بند این بود که من چطور این غذا [ی اندک] را بین این همه آدم تقسیم کنم؟»
یک زندانی سیاسی دیگر، که نامش در این گزارش فاش نشده، گفت زندانیان اجازه استفاده از اجاق را نداشتند و برخی از زندانیان با هزینه خود از بیرون زندان پلوپز خریدند تا بتوانند برنج، سیبزمینی یا تخممرغ آبپز کنند، اما مسئولان زندان بعد از مدتی به دلیل نامعلوم تمام این پلوپزها را جمع کردند و بردند.
او گفت: «معلوم شد بردند به واحد اداری و خودشان استفاده میکنند.»
نبود تفکیک جرایم
در این زندان اصل تفکیک مجرمان نیز رعایت نمیشود و در حال حاضر بیشتر زندانیان سیاسی به بند هفت و کنار زندانیان خطرناک منتقل شدهاند.
از سوی دیگر، معتادان و زندانیانی که مبتلا به بیماریهای واگیردار، از جمله ایدز و هپاتیت بی هستند، از سایر زندانیان تفکیک نشدهاند. برخی از آنها گاهی با تهدید سایر زندانیان به مبتلاکردن آنها از طریق سوزن آلوده به خون، از زندانیان دیگر باجگیری میکنند.
کودکان و مادران زندانی
این گزارش با اشاره به حضور کودکان با مادرانشان در شرایط غیربهداشتی و خطرناک زندان، به مشکلات گسترده مادران در زمینه مدارک هویتی و سرپرستی این کودکان اشاره کرد و گفت بسیاری از مادران از ترس اینکه فرزندشان به بهزیستی تحویل داده شود در اضطراب شدیدی به سر میبرند و سرنوشت این کودکان که برخی از آنها در زندان به دنیا میآیند، عمدتا با ابهام همراه است.
تاکید بر لزوم تعطیلی زندان قرچک و پیگرد قضایی مسئولان
سازمان حقوق بشر ایران در پایان گزارش خود با ارائه توصیههایی، بر لزوم تعطیلی فوری این زندان تاکید کرد و گفت تمامی زندانیان در این مرکز باید به مکانهایی با استانداردهای انسانی و بینالمللی منتقل شوند.
این سازمان با تاکید بر لزوم تضمین حقوق زنان و کودکان زندانی و پایان تبعید زندانیان سیاسی به این مرکز، خواستار بازدید منظم تیمهای حقوق بشری مستقل از این محل و ارائه گزارشهای شفاف از سوی آنها شد.
این گزارش تاکید کرد مسئولان زندان قرچک و مقامهای مرتبط با این زندان باید در برابر نقض حقوق بشر پاسخگو شوند و تحت پیگرد قضایی قرار گیرند.
