ایراناینترنشنال
حکومت ایران در بسیاری موارد از شکنجه «اعدام مصنوعی» علیه زندانیان استفاده کرده است. حتی کودکان زیر ۱۸ سالی را که به دلایل مختلف از جمله شرکت در نزاعهای جمعی متهم به قتل شدهاند، بارها با این شکنجه پای چوبه دار بردهاند تا از آنها اعتراف اجباری بگیرد.
ابوالفضل چزانی ۱۴ ساله در سال ۱۳۹۷ در یکی از مناطق حاشیهای شهر قم به قتل متهم و بعد از چهار بار رفتن به سلول انفرادی و شکنجه اعدام مصنوعی، در سن ۱۷ سالگی اعدام شد.
خالد پیرزاده، زندانی سیاسی، بهمن ماه ۱۴۰۲ هنگامی که در اعتصاب غذا بود، اعلام کرد که او را دو بار پای اعدام بردهاند و «حکم وحشت» برایش اجرا کردهاند.
خیال میکردم در حال دیدن یک خواب وحشتناک هستم
سامان سیدی، معروف به سامان یاسین، رپر معترض که به اعدام محکوم شده بود، در یک فایل صوتی که در شهریور ماه ۱۴۰۲ از داخل زندان رجاییشهر منتشر شد، اعلام کرد که او را دو بار اعدام مصنوعی کردهاند.
احمد حائری، زندانی سیاسی و همبندی او در نامهای از زبان یاسین درباره لحظهای که خبر اجرای حکم اعدام را به او دادند، نوشت: «مسئولان زندان گفتند اجرای حکمات آمده، از بچهها شنیده بودم معنای این جمله را! خشکم زده بود. کاغذ و خودکاری داد دستم و گفت: «وصیتی اگر داری بنویس.»
حائری تاکید کرد که یاسین در آن لحظه در حالت بهتزدگی خیال میکرده در حال دیدن خوابی وحشتناک است و منتظر بوده با صدای فریاد کسی از خواب بپرد.
او درباره لحظهای که ماموران قصد داشتند حکم اعدام او را اجرا کنند نیز نوشت: «سوزش طنابی را دور گردنم حس کردم، خونی که انگار در بدنم منجمد شده بود، ناگهان به جوش آمد و با سر و صدا و نثار چند فحش گفتم زودتر راحتم کنید بیشرفها ....»
حائری با اشاره به اینکه یک مامور مسن سامان یاسین را نصیحت کرده و از او خواسته تا توبه کند، از قول او نوشت: «هر لحظه منتظر بودم تا زیر پایم خالی شود و به لطف کج بستن طناب، گردنم بشکند و تمام!»
او درباره لحظهای که اعلام کردند اجرای حکمش به تعویق افتاده نیز گفته بود: «انگار پاهایم را قطع کرده بودند و روی زمین انداخته بودند.»
بارها به دست بازجویان به دار کشیده شدم
پخشان عزیزی، زندانی سیاسی که سوم مرداد ماه به اعدام محکوم شد، با اشاره به شکنجه خود به دست نهادهای امنیتی نوشت: «بارها توسط بازجویان به دار کشیده شدهام.»
او در ادامه تاکید کرد: «ما برای اقتدار مرکزی، کوچکیم ولی برای احکام، سنگینترین و بزرگترین [حکمها نصیبمان میشود].»
سه بار اعدام مصنوعی برای معترضی با اتهام آتش زدن سطل زباله
جعفر نورمحمدزاده، پدر سهند نورمحمدزاده، معترضی که به دلیل آتش زدن سطل زباله و لاستیک در اعتراضات ۱۴۰۱ به محاربه و اعدام محکوم شده بود، به رسانهها خبر داده بود که پسرش را سه بار برای اعدام مصنوعی بردهاند.
بدنش لرزید و گفت شما نابود میشوید
یک منبع نزدیک به محسن غیاثی، معترض زندانی که در اعتراضات سال ۹۸ و ۱۴۰۱ بازداشت شده بود به ایراناینترنشنال گفت: «محسن را به شدت کتک زده بودند و به او گفته بودند وصیتنامهات را بنویس. چند روز بعد در حیاط زندان طناب دار را به گردنش انداخته بودند. در لحظه آخر وقتی تمام بدنش میلرزید، میگفت شما نابود میشوید، زودتر تمامش کنید. در لحظاتی که محسن چشمهایش را بسته بود و منتظر بود تا جانش را بگیرند به او گفته بودند اجرای حکمت به تعویق افتاد.»
به فاصله یک ساعت دو بار اعدام مصنوعی شدم
یلدا دهقانی، زن ۲۵ سالهای که در شهرهای مختلف استان گیلان فعالیت اعتراضی میدانی مانند پخش تراکت و دیوارنویسی انجام میداده، به فاصله یک ساعت، دو بار هدف اعدام مصنوعی با کلت کمری در اداره آگاهی رشت قرار گرفته است.
این زندانی سیاسی پیشین به ایراناینترنشنال گفت که نیمهشب یکم خرداد ۱۴۰۲ او را با ضرب و جرح، بازداشت و به اداره آگاهی رشت منتقل کردهاند.
او با اشاره به اینکه در آن زمان حتی نمیدانسته که اعدام مصنوعی یا اجرای حکم وحشت چیست، گفت: «در اداره آگاهی، یک سروان من را از موهایم گرفت و در حالی که روی زمین میکشید، به یک حیاط خلوت کوچک آنجا برد. من را کنار دیوار نگه داشت، فلش گوشیاش را روشن کرد، آن را به سمتم گرفت و گفت: «میخواهم از تو فیلم بگیرم و همراه جنازهات به خانوادهات تحویل بدهم. هر چیزی که فکر میکنی از ناراحتی آنها کم میکند، بگو. وقتی صدای شلیک تیر آمد، رویم به دیوار بود و احساس کردم که خون از نقطه شلیک گلوله در حال منتشر شدن روی بدنم است. با خودم گفتم الان بدنم داغ است و شاید چند دقیقه طول میکشد تا دردش را بفهمم.»
او گفت که بیشتر از یک دقیقه طول کشیده تا متوجه شود خشاب کلت خالی بوده است.
به گفته این زندانی سیاسی پیشین، دو ساعت بعد دوباره او را از اداره آگاهی به حیاط خلوت بردهاند و تهدیدش کردهاند اگر علیه خودش و دوستانش اعتراف نکند، این بار او را میکشند.
دهقانی با اشاره به اینکه نزدیک اذان صبح بوده و ماموران منتظر بودهاند تا اذان تمام شود و حکم اعدام او را اجرا کنند، گفت: «این بار اسلحه را بالای سرم گذاشته بودند و فشار میدادند و تهدید میکردند. با هر فشار من روی زمین میافتادم. با خودم گفتم این بار که منتظر اذان هستند حتما من را میکشند. ناگهان صدای خشاب آمد. این بار من بیهوش روی زمین افتادم. فکر کردم که مردهام اما چند دقیقه بعد در بازداشتگاه به هوش آمدم.»
دهقانی به ایراناینترنشنال گفت که در بازداشتگاه پلیس رشت چندین بار از سوی یک سروان مورد تجاوز جنسی قرار گرفته است.
اعدامت میکنیم و کسی هم نمیفهمد
اشکان سلیمانی، زندانی سیاسی پیشین که در اعتراضات سال ۹۸ و ۱۴۰۱ بازداشت و به زندان محکوم شده بود، دو بار از سوی حکومت اعدام مصنوعی شده است. یک بار با کلت در حیاط اداره اطلاعات رشت و بار دیگر با طناب دار در زندان لاکان این شهر.
سلیمانی در آبان ۱۴۰۱ به اتهام نقش داشتن در آتش زدن یک دستگاه آمبولانس در جریان اعتراضات سراسری، بازداشت و به محاربه متهم شد.
این زندانی سیاسی پیشین در گفتوگو با ایراناینترنشنال درباره شبی که او را با کلت اعدام مصنوعی کردند، گفت: «فرمانده نیروهایی که من را بازداشت کرده بودند، دهانه کلت را روی بدنم گذاشت و گفت تو را اینجا اعدام میکنیم، هیچ کس هم نمیفهمد.»
سلیمانی با اشاره به اینکه وقتی به بند زندانیان سیاسی زندان لاکان رشت وارد شده، روایت تعداد زیادی از زندانیان را از اعدام مصنوعی با کلت شنیده است، به ایراناینترنشنال گفت: «زندانیان را در همان شب اول بازداشت با این روش، وادار به اعتراف اجباری علیه خودشان و نزدیکانشان میکردند.»
این زندانی سیاسی را یک هفته قبل از اعدام مصنوعی با طناب دار به انفرادی زندان لاکان رشت منتقل کردهاند.
او گفت: «شنبه من را به انفرادی بردند و گفتند پنجشنبه اعدام میشوی. من هر کاری کردم تا خودم را از بین ببرم. حتی با خودکاری که برای نوشتن وصیتنامه به من داده بودند، سعی کردم گلویم را پاره کنم.»
با خودم گفتم کاش کمی بیشتر زنده بمانم
سلیمانی تعریف کرد که در شب قبل از اعدام مصنوعی، یک آخوند را به سلولش فرستاده بودند تا برایش قرآن بخواند و از جهان بعد از مرگ بگوید که او به این کار اعتراض میکند.
او با اشاره به اینکه حتی یک درصد احتمال نمیداده حکم او اجرا نشود، گفت: «کلاه و چشمبند را از روی سرم برداشتند و یک نفر شروع به خواندن قرآن کرد. قرآنخوان، سوره کوثر را انتخاب کرده بود و من با خودم میگفتم که ای کاش سوره بلندتری میخواندند تا چند دقیقه بیشتر زنده بمانم. ناگهان طناب را روی گردنم انداختند. دو نفر که سمت چپ و راستم بودند چارپایه را ۱۵ تا ۲۰ ثانیه تکان دادند و ناگهان بعد از یک تکان محکم پاهایم را روی هوا گرفتند و گفتند: «حکم به تعویق افتاد.»
سلیمانی در ادامه به ایراناینترنشنال گفت اجرای حکم اعدام او را به یک هفته بعد موکول کردند و در این یک هفته، او را بیشتر از قبل شکنجه کردند.
اعدام مصنوعی روشی برای سرکوب و تهدید معترضان
اطلاعات رسیده به ایراناینترنشنال نشان میدهد جمهوریاسلامی تعدادی از معترضان را در همان ساعتهای اول بازداشت، با انواع روشها مانند خفه کردن و نگه داشتن سر در آب و شلیک با کلت کمری، تهدید به اعدام کرده است تا از آنها علیه خودشان و نزدیکانشان اعتراف اجباری بگیرد.
یسرائیل کاتز در آستانه افتتاحیه بازیهای المپیک پاریس در روز جمعه پنج مرداد (۲۶ ژوییه)، یادداشتی دیپلماتیک خطاب به استفان سژورنه، وزیر امور خارجه فرانسه منتشر کرد.
در این یادداشت آمده است: «ما اطلاعاتی داریم که نشان میدهند عوامل جمهوری اسلامی و گروههای تروریستی دیگر قصد دارند تیم ورزشکاران و گردشگران اسرائیلی را هدف قرار دهند.»
در بازیهای المپیک پاریس ۸۸ ورزشکار اسرائیلی شرکت دارند.
کاتز تاکید کرد با ارزیابیهای اطلاعاتی، نگرانی اسرائیل نسبت به برنامه حمله علیه ورزشکاران و بازدیدکنندگان اسرائیلی در طول بازیهای المپیک پاریس افزایش یافته است.
او از سژورنه و امانوئل مکرون، رییسجمهوری فرانسه به خاطر اعمال تدابیر امنیتی بیسابقه برای حفاظت از ورزشکاران و گردشگران اسرائیلی تشکر کرد.
نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل، هشدار اسرائیل به فرانسه درباره احتمال حمله عوامل جمهوری اسلامی به ورزشکاران و گردشگران اسرائیلی در بازیهای المپیک را «فضاسازی» علیه تهران خواند و گفت: «اقدام تروریستی هیچ جایی در منطق گروههای مقاومت ندارد. با دروغ و فریب جای شاکی و متهم عوض نمیشود»
روز شنبه ۳۰ تیر، توما پورت، از نمایندگان چپ افراطی مجلس فرانسه گفته بود: «از هیات اسرائیلی و ورزشکاران آن نه در پاریس و نه در بازیهای المپیک استقبال نخواهد شد.»
دو روز پس از آن و در یکم مرداد، ژرالد دارمنن، وزیر کشور فرانسه و سژورنه در برنامههایی جداگانه تاکید کردند ورزشکاران اسرائیلی در طول این بازیها، شبانهروز محافظت میشوند و پاریس، امنیت این هیات را تضمین خواهد کرد.
کاتز از این تلاشها برای مقابله با «عناصر متخاصمی که قصد دارند از مشارکت اسرائیل در بازیهای المپیک مشروعیتزدایی کنند»، قدردانی کرد.
او همچنین از پیشنهاد فرانسه برای میزبانی مراسم یادبود ۱۱ قربانی المپیک مونیخ در وزارت امور خارجه فرانسه در پاریس تشکر کرد.
پیشتر شماری از رسانههای اسرائیلی به گزارشهایی درباره تهدیدهای ارسال شده برای ورزشکاران این کشور در هفته گذشته پرداختند که در آنها به کشتار مونیخ در سال ۱۹۷۲ اشاره شده.
در طول بازیهای المپیک تابستانی ۱۹۷۲ در مونیخ در آلمان غربی آن زمان، گروهی فلسطینی به نام «سپتامبر سیاه» به دهکده المپیک حمله کرد و ۱۱ عضو تیم اسرائیل را گروگان گرفت.
مهاجمان خواستار آزادی ۲۳۴ زندانی فلسطینی در اسرائیل و دو نفر دیگر در آلمان شدند.
تلاشها برای نجات گروگانها از سوی پلیس آلمان در فرودگاه ناموفق ماند و منجر به کشته شدن تمام ۱۱ گروگان، پنج مهاجم و یک افسر پلیس آلمانی شد.
کاتز در یادداشت خود با تاکید بر برخی تلاشها به منظور سایه انداختن بر ماهیت جشنگونه رویداد المپیک و نام بردن از عوامل جمهوری اسلامی و کوشش آنان برای هدف قرار دادن اسرائیلیها گفت: «این امر بر اهمیت حیاتی تعهد مشترک ما به تضمین امنیت و ایمنی همه شرکتکنندگان در المپیک تاکید میکند.»
او ضمن ستودنِ عزم جدی دولت فرانسه در مقابله با «عناصر خصمانه» در زمینه مشروعیتزدایی از حضور اسرائیلیها در پاریس، از مکرون و سژورنه به خاطر اینکه اظهارات تحریکآمیز اخیر علیه ورزشکاران اسرائیلی را «بیچون و چرا محکوم کردند» تشکر کرد.
کمیته المپیک فلسطین روز اول مرداد با انتشار نامهای سرگشاده به توماس باخ، رییس کمیته بینالمللی المپیک، به درخواستها برای کنار گذاشتن اسرائیل از این بازیها پیوست.
در این نامه، اسرائیل به دلیل ادامه فعالیتهای نظامی در غزه، به نقض آتشبس سنتی المپیک متهم شده است.
۱۱ اردیبهشت امسال نیز حدود ۳۰۰ نفر از طرفداران فلسطین مقابل مقر کمیته المپیک پاریس تجمع کرده و خواهان تحریم اسرائیل و کنار گذاشتنش از این بازیها شدند.
برخی از مسابقات المپیک تابستانی پاریس کمی زودتر از افتتاحیه رسمی آن در پنج مرداد و از روز چهارشنبه آغاز شده است.
این بازیها تا روز ۲۱ مرداد و مراسم اختتامیه، ادامه مییابد.
- هی میگویند که پروتکلها را رعایت کن و این گونه بنشین و این گونه برو؛ نمیتوانم. میبینم این پروتکلهایی که اینها به ما میگویند را نمیفهمیم.
این اظهارات مسعود پزشکیان در جمع فعالان ستادهای انتخاباتیاش در روز ۲۱ تیر ۱۴۰۳ است.
کاپشن پوشیدن پزشکیان تعمدی است؛ همانطور که خودش هم میگوید، کسانی از او خواستهاند پروتکلها را رعایت کند اما او «نمیتواند و نمیفهمد».
پروتکل گریزی و پوششهای عجیب در بین مسئولان جمهوری اسلامی سابقهای دیرینه دارد.
آنها از این رفتارهای خود گاه برای جلب توجه و گاه برای مردمی نشان دادن خود استفاده کردهاند.
رجایی و لباسهایش
محمدعلی رجایی یکی از اولین سران پروتکل گریز جمهوری اسلامی بود.
صداوسیمای جمهوری اسلامی از زندگی شخصی او تصاویری منتشر کرده است که نشاندهنده سادهزیستی او بود. رجایی اگر چه گاهی کت و شلوار میپوشید اما رفتارهای خارج از پروتکل و حتی گاه خارج از عرف کم نداشت.
۲۶ مهر ۱۳۵۹، رییسجمهوری وقت جمهوری اسلامی که به سازمان ملل متحد سفر کرده بود، در میان یک جلسه رسمی جورابش را در آورد و کف پای خود را روی میز گذاشت.
او در توجیه حمله به سفارت آمریکا و تسخیر آن به دست دانشجویان معروف به «پیرو خط امام» (اصلاحطلبان فعلی)، با نمایش پای برهنه خود در این جلسه گفت: «آثار شکنجه و سختیهایی که در زندان بر من روا شد، بعد از چهار سال هنوز بر بدنم نمایان است. من دو سال تمام ضربات شلاقهای [جیمی] کارتر را بر پای خود احساس کردم و این در حالی است که ما با گروگانها در جاسوسخانه، رفتاری کاملا انسانی داریم.»
احمدینژاد و لباسهایش
محمود احمدینژاد که سال ۱۳۸۴ رییسجمهوری شد، رجایی را الگوی خود قرار داده بود.
میزان تاثیر او و یارانش از رجایی تا حدی بود که اصلیترین رسانه حامی او «رجانیوز» نامگذاری شد.
احمدینژاد به جای کت و شلوار، کاپشن میپوشید. کاپشن بهارهای که به «کاپشن احمدینژادی» مشهور شد.
مثل رجایی، تصاویری از نان و پنیر خوردن او پای سفره نیز منتشر شد.
احمدینژاد در اواخر دوران ریاستجمهوری خود، بالاخره کاپشن پوشیدن را کنار گذاشت.
علاوه بر این با انبوهی از جراحیهای پلاستیک، چهره خود را هم تا حد زیادی ترمیم کرد.
این موضوع سوژه رسانهها هم شد.
پزشکیان و لباسهایش
۴۴ سال بعد از رجایی و حدود ۲۰ سال بعد از احمدینژاد، حالا پزشکیان از راه رسیده است. فیلم او هم موقع خرید از سوپرمارکت محلهشان منتشر شد. او نیز مثل رجایی و احمدینژاد میگوید که به پروتکلها اهمیت نمیدهد.
حامیان او حالا دو دسته شدند:
دسته اول، کسانی مثل رضا کیانیان، بازیگر سینما و تلویزیون، با یادآوری احمدینژاد از او میخواهند کاپشن پوشیدن را کنار بگذارد.
فیاض زاهد، از چهرههای اصلاحطلب حامی او، میگوید به دیدار پزشکیان رفته. او درباره نتیجه این دیدار گفته است: «گویا پذیرفتهاند به انتخابهایشان، کت و شلوار هم اضافه نمایند.»
از سوی دیگر، روزنامه هممیهن متعلق به جریان اصلاحات، روز پنجشنبه چهارم مرداد در مطلبی درباره کاپشن پزشکیان نوشت که از دلایل فروپاشی سلطنت ساسانی، «شکوه پرستی» بوده است.
این مطلب در پایان در توجیه کت و شلوار نپوشیدن پزشکیان نوشت که کت و شلوار اصالتا ایرانی نیست.
پروتکلشکنی پزشکیان به مذاق اصولگرایان هم خوش آمده است.
۳۱ تیر ماه که او بدون دعوت و برنامه قبلی به مجلس رفت، محمدباقر قالیباف، رییس مجلس در توصیف او گفت: «آقای پزشکیان با روحیات خوبی که دارند بدون رعایت تشریفات و پروتکلها در صحن مجلس حضور پیدا کردند. این بنای خوبی است و به روحیات انقلابی نزدیک است.»
آدرس غلط
کاپشن پزکشیان و پروتکل گریزی او به عنوان آدرس غلط هم میتواند کاربرد داشته باشد.
در حالی که هنوز مراسم تنفیذ و تحلیف پزشکیان برگزار نشده است، او دوم مرداد ۱۴۰۳ در جمع اعضای ستادهای مردمی خود اعلام کرد هیچ وعده عدد و رقمیای نداده است.
دیروز (سوم مرداد) هم قاسم رضایی، جانشین فرمانده فراجا اعلام کرد «طرح نور» (گشت ارشاد) با تغییر دولتها تغییری نخواهد کرد و این طرح با قدرت ادامه خواهد یافت.
در زمینه سیاست خارجی هم در حالی که شاهبیت انتقادات محمدجواد ظریف در کنار پزشکیان در جریان انتخابات، انتقاد به قانون اقدام متقابل مجلس بود، علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، ۳۱ تیر ماه به تمجید از همین قانون پرداخت.
به فاصله کوتاهی از تمجید خامنهای، ظریف با عقبنشینی از سخنان پیشین خود در حساب ایکس (توییتر سابق) خود نوشت: «قانون اقدام راهبردی در مورد مذاکرات هستهای قانون کشور است و باید رعایت شود.»
پزشکیان که هنوز کابینهاش را تشکیل نداده، وعدههای خود را یکییکی انکار میکند. ظریف هم به عنوان مهمترین عضو ستاد او با یک سخنرانی خامنهای از مواضع خود عقبنشینی کرد.
در این شرایط، تمام هم و غم اصلاحطلبان صرف کاپشن پزشکیان و جلب رضایت او برای پوشیدن کت و شلوار شده است.
این در حالی است که پیروی از پروتکلها در شرایطی طبیعی از بدیهیات جایگاه ریاستجمهوری است.
