ایالات متحده تحریمهای اعمالشده علیه یک قاضی دادگاه عالی برزیل را که بر پرونده کیفری ژایر بولسونارو نظارت داشت لغو کرد. اقدامی که نشانهای از گرمتر شدن روابط واشینگتن و برازیلیا پس از ماهها تنش ارزیابی میشود.
به گزارش خبرگزاری رویترز، وزارت خزانهداری آمریکا جمعه ۲۱ آذرماه اعلام کرد تحریمها علیه الکساندر د مورائس، قاضی دادگاه عالی برزیل، لغو شده است. مورائس پیشتر به دلیل نقش خود در نظارت بر پروندهای که به محکومیت و زندانی شدن ژایر بولسونارو، رییسجمهوری پیشین برزیل، انجامید، هدف تحریمهای واشینگتن قرار گرفته بود.
این تصمیم کمتر از پنج ماه پس از اعمال تحریمها اتخاذ شد و همزمان با عقبنشینی تدریجی آمریکا از تعرفههای سنگین بر کالاهای وارداتی از برزیل صورت گرفت.
رویترز مینویسد این تحولات نشان میدهد دولت ترامپ بهسرعت به لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رییسجمهوری برزیل، نزدیک شده و از رویکرد تهاجمی پیشین خود در حمایت از بولسونارو فاصله گرفته است.
آمریکا در ماه ژوئیه، مورائس را بر اساس قانون جهانی ماگنیتسکی تحریم کرده بود. دولت ترامپ او را متهم کرده بود که با «سیاسی کردن دستگاه قضایی»، آزادی بیان را محدود کرده و بازداشتهای خودسرانه پیش از محاکمه را مجاز دانسته است.
ترامپ همچنین روند رسیدگی قضایی به پرونده بولسونارو را «شکار جادوگران» توصیف کرده بود.
وزارت خزانهداری آمریکا همچنین اعلام کرد تحریمهای اعمالشده علیه ویویانه بارسی، همسر مورائس، و موسسه لکس، یک نهاد مالی تحت کنترل اعضای خانواده او، لغو شده است.
این تحریمها در تابستان گذشته به تشدید تنش میان واشینگتن و برازیلیا انجامید و با اعمال آمریکا بر کالاهای برزیلی همراه شده بود.
در گزارشی که والاستریت ژورنال روز جمعه ۲۱ آذر منتشر کرد، آمده است که ماه گذشته یک تیم عملیات ویژه آمریکا در آبهای اقیانوس هند به یک کشتی وارد شد و محمولهای را که از چین به مقصد ایران در حال انتقال بود، توقیف کرد.
این کشتی در زمان عملیات چند صد مایل دورتر از سواحل سریلانکا قرار داشت و پس از توقیف محموله، اجازه یافت به مسیر خود ادامه دهد. عملیاتی نادر که به گفته مقامهای آمریکایی با هدف جلوگیری از بازسازی توان نظامی جمهوری اسلامی انجام شد.
مقامهای آمریکایی به این روزنامه گفتند که ایالات متحده پیش از انجام عملیات، این محموله را زیر نظر داشت و بر اساس یافتههای اطلاعاتی، مقصد نهایی آن شرکتهایی در ایران بوده که در زمینه تامین قطعات برای برنامه موشکی جمهوری اسلامی فعالیت دارند. نام کشتی و مالک آن از سوی مقامهای آمریکایی اعلام نشده است.
این عملیات که پیشتر رسانهای نشده بود، بخشی از تلاش پنتاگون برای مختل کردن شبکههای پنهانی تامین تجهیزات نظامی جمهوری اسلامی توصیف شده است.
به گفته مقامهای آمریکایی، این اقدامات پس از آن شدت گرفت که اسرائیل و آمریکا در جریان یک درگیری ۱۲روزه در ماه ژوئن خسارت قابل توجهی به تاسیسات هستهای و موشکی ایران وارد کردند.
بر اساس این گزارش، این نخستین بار در سالهای اخیر است که ارتش آمریکا بهطور آشکار محمولهای با منشا چین را در مسیر انتقال به ایران توقیف میکند.
مقامهای آمریکایی تاکید کردند که محموله ضبطشده شامل قطعاتی بوده که میتوانسته در تسلیحات متعارف ایران مورد استفاده قرار گیرد. این اقلام دوکاربردی بودند و هم کاربرد غیرنظامی و هم کاربرد نظامی داشتند. به گفته یکی از مقامها، این محموله پس از توقیف نابود شد.
فرماندهی هند و اقیانوسیه ارتش آمریکا که مسئول اجرای این عملیات بوده، از اظهارنظر درباره جزئیات آن خودداری کرد. همچنین سخنگویان وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و چین به درخواستهای والاستریت ژورنال برای اظهار نظر پاسخی ندادند.
این اقدام چند هفته پیش از آن صورت گرفت که آمریکا یک نفتکش تحریمشده را در سواحل ونزوئلا توقیف کرد، نفتکشی که برای انتقال نفت از ونزوئلا به ایران استفاده میشد.
به نوشته والاستریت ژورنال، این رویدادها نشاندهنده رویکرد تهاجمیتر دولت ترامپ در استفاده از ابزارهای دریایی علیه آنچه واشینگتن دشمنان خود میخواند، است، رویکردی که در سالهای گذشته کمتر به کار گرفته میشد.
در ادامه این گزارش آمده است که توقیف محموله نظامی در شرایطی انجام شد که سازمان ملل متحد در اواخر سپتامبر بار دیگر ممنوعیت بینالمللی تجارت تسلیحات با ایران را اعمال کرد.
آمریکا پیش از این نیز چندین محموله سلاح و نفت مرتبط با ایران را توقیف کرده بود. از جمله در ژانویه ۲۰۲۴، فرماندهی مرکزی آمریکا قطعات موشکهای بالستیک و کروز ساخت ایران را که به مقصد نیروهای حوثی یمن در نزدیکی سواحل سومالی در حرکت بود، مصادره کرد.
والاستریت ژورنال همچنین به افزایش نگرانیها در آمریکا درباره نقش چین در تامین اقلام مورد استفاده در برنامه موشکی ایران اشاره کرده و نوشته است که فروش فناوریها و مواد دوکاربردی از سوی شرکتهای چینی به ایران با دقت بیشتری از سوی واشینگتن رصد میشود.
به گفته کارشناسان، این اقلام میتوانند دقت و توان پرتابههای ایران را افزایش دهند و نقش مهمی در بازسازی توان موشکی جمهوری اسلامی ایفا کنند.
خبرگزاری رویترز جمعه ۲۱ آذر در خبری به نقل از شش منبع آگاه نوشت نهادهای اطلاعاتی ایالات متحده در نیمه دوم سال ۲۰۲۴، بهصورت محدود و تاکتیکی، اشتراکگذاری برخی اطلاعات کلیدی با اسرائیل را متوقف کردند؛ تصمیمی کمسابقه که در میانه جنگ غزه و در پی تشدید نگرانیها درباره عملکرد نظامی اسرائیل اتخاذ شد.
بر اساس این گزارش، آمریکا برای چند روز ارسال تصاویر زنده یک پهپاد شناسایی خود بر فراز غزه را قطع کرد. این تصاویر پیشتر در اختیار دولت اسرائیل قرار میگرفت تا برای شناسایی نیروهای حماس و یافتن گروگانها مورد استفاده قرار گیرد.
همزمان، واشینگتن محدودیتهایی نیز بر نحوه استفاده اسرائیل از برخی یافتههای اطلاعاتی در عملیات علیه اهداف نظامی مهم در غزه اعمال کرده بود.
منابع رویترز گفتند این تصمیم در پی افزایش نگرانی در جامعه اطلاعاتی آمریکا نسبت به شمار بالای غیرنظامیان کشتهشده در عملیات نظامی اسرائیل اتخاذ شده بود. همچنین گزارشهایی درباره بدرفتاری سازمان امنیت داخلی اسرائیل، شینبت، با زندانیان فلسطینی، نگرانی مقامهای آمریکایی را تشدید کرده بود.
به گفته منابع، نهادهای اطلاعاتی آمریکا نگران بودند اسرائیل تضمینهای کافی برای پایبندی به قوانین جنگ در زمان استفاده از اطلاعات آمریکایی ارائه نکرده است. طبق قوانین ایالات متحده، ارائه چنین تضمینهایی پیششرط اشتراکگذاری اطلاعات با کشورهای خارجی است.
رویترز تاکید میکند که با وجود این اقدام، دولت بایدن بهطور کلی سیاست حمایت مستمر از اسرائیل، از جمله در زمینههای اطلاعاتی و نظامی، را حفظ کرده بود. منابع آگاه میگویند تصمیم برای توقف موقت انتقال اطلاعات، اقدامی محدود و با هدف اطمینان از استفاده قانونی از دادههای آمریکایی بوده است.
پس از آنکه اسرائیل تضمینهایی در این زمینه ارائه کرد، اشتراکگذاری اطلاعات از سر گرفته شد. رویترز مینویسد قطع اطلاعات میدانی از یک متحد نزدیک، بهویژه در زمان درگیری نظامی، اقدامی غیرمعمول است و نشاندهنده سطحی از تنش در روابط اطلاعاتی دو طرف است.
ارتش اسرائیل در پاسخ به پرسش رویترز اعلام کرد همکاریهای راهبردی اطلاعاتی میان اسرائیل و آمریکا در طول جنگ ادامه داشته، اما به موارد قطع موقت تبادل اطلاعات اشارهای نکرد. دفتر نخستوزیری اسرائیل و شینبت از اظهارنظر خودداری کردند و سازمان سیا و دفتر مدیر اطلاعات ملی آمریکا نیز پاسخی ندادند.
رویترز یادآوری میکند که پس از حمله هفتم اکتبر ۲۰۲۳ حماس به اسرائیل، بایدن دستور گسترش همکاری اطلاعاتی با اسرائیل را صادر کرده بود. آمریکا در آن مقطع تیمی از تحلیلگران را برای پرواز پهپادهای امکیو-۹ بر فراز غزه مستقر کرد.
با این حال، اواخر سال ۲۰۲۴ و با افزایش گزارشها درباره تلفات غیرنظامیان و رفتار با زندانیان، برخی مقامهای اطلاعاتی آمریکا به این جمعبندی رسیدند که استفاده اسرائیل از اطلاعات آمریکایی نیازمند نظارت و محدودیت بیشتر است؛ نگرانیهایی که در نهایت به تعلیق موقت بخشی از این همکاری انجامید.
به گزارش رویترز، ترامپ در سه عکس از ۱۹ تصویر جدید از اپستین که جمعه از سوی دموکراتهای کمیته نظارت مجلس نمایندگان آمریکا منتشر شد، دیده میشود.
این نمایندگان در بیانیهای گفتند که در حال بررسی بیش از ۹۵ هزار تصویر ارائهشده از سوی املاک اپستین هستند.
دموکراتهای کنگره آمریکا اعلام کردند که این عکسها شامل «تصاویر مردان ثروتمند و قدرتمند» است که با این مجرم جنسی اوقاتی را گذراندهاند.
آنان افزودند که «عکسهایی از زنان و املاک اپستین» و عکسهای بیشتری در روزهای آینده منتشر خواهد شد.
اپستین سال ۲۰۰۸ بهدلیل دست داشتن در جرائم جنسی به زندان محکوم شد. او تقریبا ۱۳ ماه از محکومیت خود را گذراند و در سال ۲۰۰۹ بهطور مشروط آزاد شد.
او سال ۲۰۱۹ مجددا بازداشت شد، اما پیش از آغاز محاکمه در زندان نیویورک جان باخت و مقامهای قضایی دلیل مرگ او را خودکشی اعلام کردند. با گذشت سالها، این پرونده همچنان با بحثهای گستردهای همراه است.
اظهارات عضو ارشد کمیته نظارت
رابرت گارسیا، عضو ارشد دموکرات کمیته نظارت مجلس نمایندگان آمریکا، در این بیانیه گفت: «این عکسهای نگرانکننده پرسشهای بیشتری درباره اپستین و روابط او با برخی از قدرتمندترین مردان جهان ایجاد میکنند.»
او افزود: «ما تا زمانی که مردم آمریکا به حقیقت دست پیدا نکنند، دست از کار نمیکشیم. وزارت دادگستری باید همه پروندهها را همین حالا منتشر کند.»
دموکراتهای کنگره گفتند صورت زنان حاضر در عکس را برای حفاظت از هویت قربانیان اپستین محو کردهاند.
بر اساس گزارش رویترز، کمیته نظارت مجلس نمایندگان همچنان در حال دریافت و انتشار اسناد است و انتظار میرود وزارت دادگستری ایالات متحده اواخر هفته آینده پروندههای غیرطبقهبندیشده اپستین از تحقیقات فدرالی خود را علنی کند.
عکسهای تازه چیست؟
در یکی از عکسهای سیاهوسفید، ترامپ در حالی دیده میشود که در میان چند زن که چهرههایشان محو شده، لبخند میزند.
تصویر دوم ترامپ را در کنار اپستین نشان میدهد و تصویر سوم که واضح نیست، او را در حالی نشان میدهد که در کنار زنی دیگر، با کراوات قرمز نشسته است.
مشخص نیست عکسها در چه زمانی و کجا گرفته شدهاند.
بیل کلینتون، رییسجمهوری دموکرات پیشین آمریکا، استیو بنن مشاور سابق ترامپ، بیل گیتس میلیاردر آمریکایی، و لری سامرز، وزیر خزانهداری پیشین، نیز در مجموعه تصاویر جدید دیده میشوند.
۲۳ آبان، ترامپ اعلام کرد از وزارت دادگستری آمریکا خواسته تا روابط احتمالی اپستین با بانک جیپیمورگان چِیس و چندین چهره برجسته دموکرات، از جمله کلینتون، را بررسی کند.
پیشتر و در حالی که دموکراتهای مجلس نمایندگان آمریکا ایمیلهایی را منتشر کردند که در آنها نام ترامپ در ارتباط با اپستین مطرح شده بود، جمهوریخواهان نیز بیش از ۲۳ هزار صفحه سند از داراییهای اپستین را علنی کردند.
به گفته اعضای جمهوریخواه کمیته نظارت مجلس، هدف از این اقدام، مقابله با «روایت گزینشی و سیاسی» دموکراتها بود.
واکنش کاخ سفید
ابیگیل جکسون، سخنگوی کاخ سفید، اعلام کرد دولت ترامپ «بیش از هر زمانی برای قربانیان اپستین کاری انجام داده که دموکراتها هرگز نکردهاند.»
او افزود: «وقت آن است که رسانهها بازگو کردن حرفهای دموکراتها را متوقف کنند و از دموکراتها بپرسند چرا بعد از محکومیت اپستین هنوز میخواستند کنار او باشند.»
ترامپ و اپستین در دهههای ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ رابطه دوستانهای داشتند، اما ترامپ میگوید پیش از محکومیت اپستین در سال ۲۰۰۸، روابط خود را قطع کرده است.
ترامپ همواره تاکید کرده از سوءاستفادهها و قاچاق جنسی دختران زیر سن قانونی از سوی اپستین آگاه نبوده است.
طرح دوباره پرونده اپستین ماههاست که به یک چالش سیاسی برای دولت ترامپ تبدیل شده است.
بر اساس نظرسنجی جدید رویترز/ایپسوس، اکثریت آمریکاییها نسبت به نحوه رسیدگی دولت ترامپ به این پرونده «عمیقا بدبین» هستند، اما در این زمینه، رییسجمهوری آمریکا در حال تقویت جایگاه خود میان هواداران اصلی جمهوریخواه خود است.
بر اساس این نظرسنجی، فقط ۲۳ درصد آمریکاییها از نحوه رسیدگی ترامپ به این پرونده رضایت دارند و ۵۲ درصد ناراضی هستند.
او این عملیات را ستود و گفت این دستاوردها موضع دیپلماتیک اوکراین را تقویت میکند.
در حالیکه تلاشهای صلح مورد حمایت آمریکا در جریان است، مسکو اعلام کرده در تمامی جبههها پیشروی داشته و کوپیانسک و شهر راهبردی پوکروفسک در شرق را تصرف کرده است. کییف این ادعا را رد میکند و میگوید درگیری همچنان ادامه دارد.
در یک ویدیو که جمعه ۲۱ آذر در حساب کاربری زلنسکی در شبکههای اجتماعی منتشر شد، او با جلیقه ضدگلوله در برابر تابلو ورودی شهر کوپیانسک ایستاده است.
زلنسکی در این پیام گفت: «امروز دستیابی به نتایج در خطوط مقدم فوقالعاده مهم است تا اوکراین بتواند در عرصه دیپلماسی نیز به نتایج مورد نظر دست یابد.»
کییف: نیروهای روسی در کوپیانسک محاصره شدهاند
سپاه «خارتیا» وابسته به گارد ملی اوکراین اعلام کرد چندین ناحیه شمالی کوپیانسک را آزاد کرده است.
این نیرو گفت مسیرهای تامین تدارکات روسیه قطع شده و چند صد سرباز روس محاصره شدهاند. این بیانیه از طریق پیامرسان تلگرام منتشر شد.
خبرگزاری رویترز نتوانست این گزارشهای میدانی را فورا تایید کند.
ایهور اوبولینسکی، فرمانده خارتیا، به وبسایت «اوکراینسکا پراودا» گفت: «امروز میتوانیم بگوییم ارتباط نیروهای روس در این شهر کاملا قطع و آنها منزوی شدهاند. آنها برای مدتی متوجه نمیشدند چه اتفاقی افتاده است، اما اکنون میدانند که محاصره شدهاند.»
روسیه که حمله تمامعیار خود به اوکراین را در فوریه ۲۰۲۲ آغاز کرد، هنوز به این ادعاهای اوکراین واکنشی نشان نداده است.
نقشهبرداری پروژه «دیپ استیت» در اوکراین اکنون نشان میدهد که دستکم سه روستا در شمال و غرب کوپیانسک تحت کنترل اوکراین قرار گرفتهاند.
نواحی شمالی کوپیانسک نیز در این نقشه در کنترل اوکراین نشان داده شده و نقشه حاکی از آن است که نیروهای روسی در مرکز شهر محاصره شدهاند.
کارشناسان نظامی گفتند در ماه نوامبر، بهویژه با حرکت نیروهای روس بهسوی روستاهای کوچکتر و تصرف آنها، سرعت پیشرویهای روسیه به بالاترین حد خود در سال جاری رسیده بود،.
روسیه پنجشنبه ۲۰ آذر اعلام کرد شهر شرقی سیورسک را تصرف کرده است. کییف گفت این شهر همچنان تحت کنترل اوکراین باقی مانده است.
سه مقام آمریکایی و دو منبع مطلع که نامشان فاش نشده، جمعه به رویترز گفتند که دریاسالار هولزی از سوی پیت هگست، وزیر جنگ آمریکا، وادار به کنارهگیری شده است.
بر اساس این گزارش، هولزی جمعه ۲۱ آذر در مراسمی رسما فرماندهی را به معاون خود، سپهبد نیروی هوایی، ایوان پتوس، واگذار خواهد کرد. پتوس بهعنوان رییس موقت فرماندهی جنوبی ارتش ایالات متحده خدمت خواهد کرد.
«ناخشنودی» وزیر جنگ آمریکا
به گفته دو مقام، هگست از عملکرد فرماندهی ارتش آمریکا در منطقه آمریکای جنوبی در حالی که میکوشید برنامهریزیهای نظامی واشینگتن در این منطقه را افزایش دهد، ناخشنود شده بود.
این تصمیم در شرایطی اتخاذ میشود که تنشهای آمریکا با ونزوئلا رو به افزایش است. آمریکا علاوه بر توقیف یک نفتکش ناوگان سایه ونزوئلا در چهارشنبه، بیش از ۲۰ حمله مرگبار به قایقهای مظنون به قاچاق مواد مخدر انجام داده است.
یکی از مقامات تایید کرد که بحث درباره برکناری هولزی تقریبا دو هفته پیش از اعلام ناگهانی کنارهگیری او مطرح شده بود.
هولزی بهطور عمومی دلیل بازنشستگی زودهنگام خود را توضیح نداده، اما برخی مقامات در محافل خصوصی گمانهزنی کردهاند که او با حملات اخیر ایالات متحده به شناورهای مظنون به قاچاق مواد مخدر در دریای کارائیب مخالف بوده است.
با این حال، مایک راجرز، عضو جمهوریخواه کنگره آمریکا، به پولیتیکو گفت هولزی سهشنبه در جلسهای غیرعلنی با اعضای ارشد کنگره تاکید کرد که تصمیمش هیچ ارتباطی با عملیات تحت فرماندهی او ندارد.
جانشین هولزی
یک منبع آگاه به رویترز گفت دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، ممکن است سپهبد فرانک دانوان، معاون فرماندهی عملیات ویژه ایالات متحده، را بهعنوان جانشین دائمی هولزی معرفی کند.
بازنشستگی زودهنگام یک فرمانده ارشد ارتش آمریکا بیسابقه نیست.
در سال ۲۰۰۸، دریاسالار ویلیام فالون، فرمانده فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا، یک سال پس از آغاز دوره مسئولیت خود در نظارت بر نیروهای آمریکایی در خاورمیانه، بهدلیل اظهارنظرهایی درباره ایران و مسائل دیگر که برای دولت بوش ناخوشایند بود، بازنشسته شد.
هولزی جدیدترین چهره در میان مجموعهای از افسران ارشد است که از زمان روی کار آمدن هگست در وزارت جنگ، از سمت خود کنارهگیری کردهاند.
برخی از این کنارهگیریها مثل کنارهگیری سی. کیو. براون، رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا و لیزا فرانکتی، عالیترین افسر نیروی دریایی، ناگهانی بودهاند.
احیای دکترین مونرو؟
کنارهگیری هولزی در زمانی رخ میدهد که دولت ترامپ از یک تغییر عمده در سیاست خارجی آمریکا خبر داده است.
یک سند راهبردی که در روزهای اخیر در وبسایت کاخ سفید منتشر شد، خواستار احیای دکترین مونرو در قرن نوزدهم شده است؛ دکترینی که نیمکره غربی را حوزه نفوذ واشینگتن اعلام میکرد.
رویترز نوشت که افزایش چشمگیر حضور نظامی ایالات متحده در دریای کارائیب و استقرار نیروهای جدید آموزشی آمریکا در پانامااین تغییر سیاست را برجسته کرده است.
همچنین در ماههای اخیر، ترامپ فشار بر نیکلاس مادورو، رییسجمهوری ونزوئلا، متحد نزدیک روسیه، چین و جمهوری اسلامی را افزایش داده است.
دولت ترامپ حملات به قایقهای مظنون به قاچاق مواد مخدر را جنگ با کارتلهای مواد مخدر معرفی کرده و میگوید مواد مخدری که آنان به ایالات متحده قاچاق میکنند موجب مرگ آمریکاییها میشود.
لولا داسیلوا روز جمعه از این تصمیم استقبال کرد و گفت که هفته گذشته در تماس تلفنی با ترامپ، خواستار لغو تحریمها شده است. او گفت این اقدام را «به نفع برزیل و دموکراسی این کشور» میداند. مورائس نیز لغو تحریمها را «پیروزی برای دموکراسی، نظام قضایی و حاکمیت ملی برزیل» توصیف کرد.
به نوشته رویترز، لغو تحریمها همزمان با تحولات سیاسی مهمی در برزیل انجام شده است. نمایندگان پارلمان این کشور بهتازگی به لایحهای رای دادهاند که میتواند احکام زندان بولسونارو و دیگر افراد محکوم به اقدامات ضددموکراتیک پس از انتخابات ۲۰۲۲ را بهطور قابل توجهی کاهش دهد.
دولت ترامپ از این لایحه حمایت کرده، هرچند انتظار میرود با مخالفت دولت لولا و دادگاه عالی برزیل روبهرو شود.
یک مقام ارشد دولت ترامپ به رویترز گفت ادامه تحریمها علیه مورائس با منافع سیاست خارجی آمریکا همخوانی نداشت. در مقابل، فلاویو بولسونارو، سناتور و پسر ارشد رییسجمهوری پیشین برزیل، این اقدام واشینگتن را نشانهای مثبت برای جریان راست برزیل دانست.
رویترز میافزاید کارزار فشار علیه مورائس و تعرفههای مرتبط با آن، عمدتا از سوی ادواردو بولسونارو، پسر دیگر رییسجمهوری پیشین، دنبال میشد؛ اقدامی که حتی در میان محافظهکاران برزیلی نیز با انتقادهایی روبهرو شده بود.
