خبرگزاری رویترز گزارش داد اسرائیل از ارتش لبنان خواسته است تا برای خلع سلاح حزبالله دست به اقدامات جدیتری بزند و خانههای شخصی در جنوب لبنان را برای یافتن سلاحهای این گروه مورد حمایت جمهوری اسلامی تفتیش کند.
رویترز دوشنبه ۱۹ آبان به نقل از سه مقام امنیتی لبنانی و دو مقام اسرائیلی نوشت این درخواست در هفتههای اخیر مطرح شده، اما فرماندهی ارتش لبنان آن را نپذیرفته است.
به گفته مقامهای لبنانی، ارتش این کشور بیم دارد چنین اقدامی به ناآرامی داخلی منجر شود و راهبرد خلع سلاحی را که آن را «محتاطانه اما موثر» میداند، بر هم بزند.
بر اساس توافق آتشبس سال گذشته، ارتش لبنان اطمینان دارد که میتواند تا پایان سال ۲۰۲۵ جنوب لبنان را از سلاحهای حزبالله پاکسازی کند.
اسرائیل و لبنان آذرماه ۱۴۰۳ برای برقراری آتشبس و اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد به توافق دست یافتند.
اسرائیل در طول ماههای گذشته بارها حزبالله را به نقض توافق آتشبس متهم کرده و حملاتی را علیه مواضع و نیروهای این گروه نیابتی تهران تدارک دیده است.
دو منبع غیرنظامی لبنانی که از عملیات ارتش این کشور مطلع بودند، در مصاحبه با رویترز گفتند جستوجو در درهها و جنگلهای جنوب لبنان موجب شناسایی بیش از ۵۰ تونل حزبالله، بیش از ۵۰ موشک هدایتشونده و صدها سلاح دیگر شده است.
با این حال، طبق گفته مقامات امنیتی لبنانی، برنامه ارتش برای خلع سلاح حزبالله هرگز شامل جستوجوی املاک شخصی نبوده است.
در مقابل، اسرائیل تردید دارد که بدون انجام چنین اقداماتی، ارتش لبنان بتواند در خلع سلاح کامل حزبالله موفق شود.
«هشدار آشکار» اسرائیل به لبنان
دو مقام امنیتی لبنانی گفتند اسرائیل این درخواست را ماه گذشته میلادی در جلسات کمیتهای به ریاست آمریکا که افسران لبنانی و اسرائیلی را برای نظارت بر اجرای آتشبس گرد هم میآورد، مطرح کرد.
کمی پس از این نشست، اسرائیل عملیات زمینی و حملات هوایی خود در جنوب لبنان را شدت بخشید، که گفته میشود هدف آنها جلوگیری از تلاشهای حزبالله برای تسلیح مجدد است.
رویترز به نقل از منابع لبنانی نوشت این حملات «هشداری آشکار» بود مبنی بر اینکه اگر ارتش لبنان دامنه عملیات خود را برای خلع سلاح حزبالله گسترش ندهد، احتمال آغاز یک کارزار نظامی تمامعیار از سوی اسرائیل وجود دارد.
یکی از این مقامات گفت: «آنها از ما میخواهند جستوجوی خانه به خانه انجام دهیم و ما این کار را نخواهیم کرد. ما طبق نظر آنها عمل نمیکنیم.»
حزبالله در پی عملیات نظامی اسرائیل علیه این گروه و همچنین حملات اخیر اسرائیل و آمریکا به جمهوری اسلامی بهشدت تضعیف شده است، اما هنوز قدرت زیادی در میان شیعیان لبنان دارد.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، پیشتر اعلام کرده این کشور انتظار دارد دولت لبنان به تعهدات خود در خصوص خلع سلاح حزبالله عمل کند.
نتانیاهو تاکید کرد: «واضح است که ما حق دفاع از خود را طبق مفاد آتشبس اعمال خواهیم کرد. ما اجازه نخواهیم داد لبنان دوباره به جبههای علیه ما تبدیل شود.»
تمایل بیروت به اجتناب از رویارویی
مقامهای امنیتی لبنان گفتند ارتش این کشور نگران است که ساکنان جنوب یورش به خانهها را نشانهای از تبعیت از اسرائیل تلقی کنند.
اسرائیل تا سال ۲۰۰۰ نزدیک به دو دهه جنوب لبنان را در اشغال خود داشت و سال گذشته بار دیگر وارد این منطقه شد.
مقامهای اسرائیلی میگویند حزبالله میکوشد از املاک واقع در جنوب و شمال لبنان برای تجدید تسلیحات خود استفاده کند و ارتش لبنان در برابر آن اقدامی انجام نمیدهد.
اسرائیل همچنین اطلاعات مربوط به انبارهای مشکوک وابسته به حزبالله را در اختیار کمیته نظارت بر آتشبس قرار داده تا برای بررسی و اقدام به ارتش لبنان منتقل شود.
یک مقام نظامی اسرائیل به رویترز گفت این کشور همچنین مستقیما دست به اقداماتی زده است، بهویژه در مواردی که انتقال سلاحهای حزبالله در جریان بوده یا ارتش لبنان واکنش سریعی نشان نداده است.
حزبالله بارها درخواستها برای خلع سلاح کامل خود را رد کرده و گفته «حق مشروع» خود میداند که از لبنان در برابر اسرائیل «دفاع کند».
بمبگذاری در این هواپیمای مسافربری پاناما یکی از مرگبارترین حملات تروریستی علیه یهودیان در آمریکای لاتین به شمار میرود و این حمله بخشی از موج خشونتهای هماهنگ علیه اهداف یهودی و اسرائیلی در اوایل دهه ۱۹۹۰ تلقی میشود.
دستگیری این شهروند ونزوئلایی، متهم به سازماندهی این بمبگذاری، پس از سالها توقف در تحقیقات درباره انفجار پرواز شرکت هواپیمایی آلاس چیریکاناس پاناما به شماره ۹۰۱ در ۱۹ ژوئیه ۱۹۹۴ انجام شد.
به گفته مقاماتی که پیگیری این پرونده را انجام دادند، جلیل ظاهرا مسئولیت تدارکات و حملونقل مهاجمانی که این حمله را اجرا کردند، بر عهده داشته است.
پاناما رسما درخواست استرداد او را ارائه کرده و انتظار میرود جلیل با اتهامات «قتل عمد» و «جرایم علیه امنیت کشور» روبهرو شود.
ماجرای انفجار چه بود؟
در سال ۱۹۹۴، هواپیمای کوچک دو موتوره شرکت آلاس چیریکاناس در مسیر شهر کلن به پاناماسیتی در میانه راه منفجر شد و تمام ۱۸ مسافر و سه خدمه آن کشته شدند.
تحقیقات نشان داد که یک بمبگذار انتحاری مواد منفجره را درون یک رادیوی قابلحمل پنهان و منفجر کرده است.
گزارش دولت پاناما بعدا بمبگذار را به عنوان «علی جمال»، عامل گروه حماس که با یک چمدان حامل بمب سوار هواپیما شده بود، شناسایی کرد.
این حمله تنها یک روز پس از بمبگذاری در مرکز جامعه یهودیان «آمیا» در بوئنوس آیرس رخ داد که ۸۵ نفر را کشت.
سازمانهای اطلاعاتی مدتها مظنون بودند که این دو حمله بخشی از کارزار هماهنگ حزبالله علیه منافع یهودیان و اسرائیل در سراسر آمریکای لاتین بودهاند.
پروندهای که دوباره گشوده شد
سالها تحقیقات درباره پرواز ۹۰۱ به دلیل بیثباتی سیاسی و کمبود همکاری بینالمللی متوقف مانده بود.
این پرونده در سال ۲۰۱۷ پس از آن که یافتههای جدید جنایی و اطلاعاتی مظنونانی در ونزوئلا و لبنان را به این حمله مرتبط دانست، بازگشایی شد.
در سال ۲۰۲۴، وزارت خارجه ایالات متحده جایزهای پنج میلیون دلاری برای ارائه اطلاعاتی که به دستگیری مسئولان این حمله منجر شود، تعیین کرد.
نیروهای امنیتی پاناما با همکاری سازمانهای اطلاعاتی اسرائیل و آمریکا بهتدریج سرنخهایی را دنبال کردند که به جلیل ختم شد؛ فردی که سالها با چندین نام مستعار بهصورت پنهانی زندگی میکرد.
زندگی پنهانی با هویتهای جعلی
مقامات ونزوئلایی گفتند جلیل در جزیره مارگاریتا با استفاده از هویتهای جعلی زندگی میکرد و از جانب شبکههای محلی همسو با گروههای مرتبط با حزبالله حمایت میشد.
وزارت کشور ونزوئلا بازداشت او را تایید و اعلام کرد که جلیل تا زمان رسیدگی به روند استرداد، در بازداشت خواهد ماند.
دادستانهای پانامایی گفتند که در روزهای آینده رسما درخواست استرداد او را ارائه خواهند داد.
مقامات ونزوئلایی هنوز درباره همکاری خود اظهارنظر نکردهاند و گزارشها حاکی از آن است که این دستگیری با کمک مستقیم اینترپل و افبیآی انجام شده است.
در صورت استرداد به پاناما و محکومیت، جلیل بر اساس قوانین پاناما با حکم حبس ابد روبهرو خواهد شد.
یک گزارش محرمانه اطلاعاتی پاناما در سال ۱۹۹۵ به «شباهتهای عملیاتی» میان بمبگذاریهای پاناما و بوئنوس آیرس اشاره کرده بود، از جمله استفاده از مهاجمان انتحاری، مواد منفجره مشابه و ارتباط با اتباع لبنانی فعال در ونزوئلا و پاراگوئه.
مقامات میگویند ممکن است بازداشتهای بیشتری در این زمینه در آینده صورت گیرد، زیرا بازرسان در پی شناسایی اعضای دیگر شبکه گستردهای هستند که گمان میرود در طراحی این حمله نقش داشتهاند.
بر اساس این گزارش که یکشنبه ۱۸ آبان منتشر شده، گروه کارزار رسانهای «کمیته دقت در گزارشدهی خاورمیانه و تحلیل» (Camera) آمار این اصلاحات را پس از آن دریافت کرد که بیش از ۱۰۰ شکایت این نهاد درباره پوشش بخش عربی بیبیسی مورد پذیرش قرار گرفت. این اصلاحات بهطور میانگین معادل دو گزارش در هفته است.
یکی از شکایتهای این کمیته مربوط به گزارش بخش عربی بیبیسی در ژانویه سال جاری درباره نحوه رفتار گردانهای القسام با گروگانهای اسرائیلی بود که در آن، این واحد حماس بهجای آنکه بهعنوان نگهدارنده گروگانها معرفی شود، بهعنوان «محافظ» گروگانها و «مسئول تامین امنیت گروگانها» توصیف شده بود.
بخش عربی بیبیسی که بخشی از سرویس جهانی است و عمدتا از محل حق اشتراک تامین مالی میشود، همچنین پس از شکایت کمیته کامرا مجبور به انجام بیش از ۴۰ اصلاحیه در گزارشهایی شد که در آنها، جوامع داخل قلمرویی که بهطور بینالمللی بهعنوان خاک اسرائیل به رسمیت شناخته میشود را بهاشتباه «شهرکها» و ساکنان آنها را «شهرکنشینان» توصیف شده بودند.
بارونس دیچ، یکی از اعضای پیشین هیات مدیره بیبیسی، در واکنش به این آمار به تلگراف گفت واحد داخلی رسیدگی به شکایات اجرایی بیبیسی (ECU) در انجام وظیفه خود بهعنوان ناظر معیارهای داخلی ناکام مانده است.
به گفته این مدیر پیشین بیبیسی، این واحد داخلی در برابر وجود جانبداری در بخش عربی بیبیسی چشم خود را بسته است: «ما به یک روند مستقل رسیدگی به شکایات نیاز داریم، چون بیبیسی بههیچوجه برای اینکه کار خودش را ارزیابی کند قابل اعتماد نیست.»
نامه افشاگر مایکل پرسکات
مایکل پرسکات، که تا ماه ژوئن مشاور مستقل کمیته رهنمودها و استانداردهای سرمقالهای بیبیسی بود، آنقدر از فقدان اقدام این سازمان در برابر موارد متعدد جانبداری ناراضی شد که نامهای اعتراضی به همه اعضای هیات مدیره بیبیسی ارسال کرد.
در بخشی از این نامه که هفته گذشته تلگراف منتشر کرد، هشدار داده شده که بخش عربی بیبیسی تریبونی در اختیار روزنامهنگارانی قرار داده است که اظهارات بهشدت یهودستیزانه مطرح کردهاند.
از جمله نمونههای جانبداری که هم کمیته کامرا و هم پرسکات به آن اشاره کردهاند، تفاوت در پوشش خبری حمله حماس در اول اکتبر ۲۰۲۴ است که به کشته شدن هفت غیرنظامی اسرائیلی در یافا انجامید.
در حالیکه در نسخه انگلیسی خبر در وبسایت بیبیسینیوز گزارش شده که غیرنظامیان در یک قطار و روی سکو قطار کشته شدند، نسخه عربی بیبیسی بدون هیچ اشارهای به قربانیان غیرنظامی این حمله را بهعنوان یک عملیات نظامی گزارش کرد.
در یک گزارش دیگر بخش عربی بیبیسی در ژانویه سال جاری، دو گروگان زن اسرائیلی نشان داده میشدند که از اسیرکنندگان خود برای «رفتار خوب» در دوران «بازداشت» تشکر میکردند.
پس از شکایت کمیته کامرا مبنی بر اینکه این ویدیو «واقعیت هولناک شکنجه و اعدام گروگانها» را حذف کرده است، بخش عربی بیبیسی مجبور به اصلاح این گزارش شد و بخش مربوط به ادعای رفتار خوب با گروگانها حذف شد و اشاره کوتاهی به بدرفتاری حماس به گزارش افزوده شد.
با این حال، بیبیسی در بیانیه خود از ویدیو دفاع کرد و آن را «بهدرستی دقیق» و حاوی «زمینه لازم» توصیف کرد.
کمیته کامرا به واحد داخلی رسیدگی به شکایات اجرایی (ایسییو) شکایت برد و استدلال کرد که حتی نسخه اصلاحشده ویدیو نیز روشن نمیکند که اعضای این واحد برخی گروگانها، از جمله افیر تسرفاتی، را کشتهاند و در عوض، این واقعیت را بهعنوان ادعای «گفته اسرائیل» ارائه میکند، در حالیکه خود حماس گفته که نگهبانهایش تسرفاتی را به قتل رساندهاند.
ایسییو نتیجه گرفت که اشاره مشخص به قتل تسرفاتی در یک ویدیوی کوتاه ضروری نیست.
استعفای مدیرکل بیبیسی
تیم دیوی، مدیرکل بیبیسی و دبورا ترنس، رییس بخش خبر این شبکه، در پی بالا گرفتن انتقادها از پخش «ویدیوی دستکاریشده» از سخنرانی دونالد ترامپ در مستند «پانوراما»، از سمت خود کنارهگیری کردند.
رسانههای بریتانیایی یکشنبه ۱۸ آبان گزارش دادند تصمیم این دو نفر به استعفا پس از انتشار گزارشی افشاگرانه از مایکل پرسکات، مشاور مستقل پیشین در کمیته راهنماها و استانداردهای تحریریه بیبیسی، اتخاذ شد.
در این گزارش، بیبیسی به «جانبداری جدی و نظاممند» در پوشش موضوعاتی از جمله ترامپ، جنگ غزه و حقوق افراد ترنس متهم شد.
پرسکات گفت بخشی از محتوای خبری بیبیسی، از جمله ویرایش سخنرانی ترامپ در برنامه «پانوراما»، بهشکلی صورت گرفته که میتواند «گمراهکننده» تلقی شود.
بر اساس بررسیهای پرسکات که روزنامه تلگرام منتشر کرد سخنرانی ترامپ به شکلی «دستکاری» شده بود تا او را در حال تشویق به شورش کنگره آمریکا در سال ۲۰۲۱ میلادی نشان دهد.
انتظار میرود دوشنبه سمیر شاه، رییس شبکه بیبیسی، ۱۹ آبان در نامهای به رییس کمیته فرهنگ پارلمان بریتانیا، بهطور رسمی بابت پخش «ویدیوی دستکاریشده» این سخنرانی عذرخواهی کند.
شبکه ۱۲ اسرائیل در این گزارش که یکشنبه ۱۸ آبان منتشر شد به نقل از این مقام ترکیه که نامی از او نبرده، نوشته است: «خوشحالیم تایید کنیم که ترکیه با موفقیت بازگرداندن بقایای هدار گلدین به اسرائیل را پس از ۱۱ سال تسهیل کرده است. این دستاورد نتیجه تلاشهای فشرده است و بازتابدهنده تعهد روشن حماس به آتشبس است.»
صلیب سرخ پیکر گولدین را به ارتش اسرائیل تحویل داد و بقایای جسد برای شناسایی به یک موسسه پزشکی قانونی در تلآویو منتقل شد.
به گزارش تایمز اسرائیل، مردادماه ۱۳۹۳ تنها اندکی پس از آغاز آتشبس ۷۲ ساعته بشردوستانه در جنگ آن زمان غزه، اعضای حماس از تونلی در جنوبشرقی رفح بیرون آمدند و به نیروهای واحد شناسایی ارتش اسرائیل حمله کردند.
در این حمله، سه سرباز اسرائیلی از جمله گولدین جان باختند و پیکر او از سوی اعضای حماس به داخل تونل منتقل شد.
بر اساس گزارش کانال ۱۲، مقام ترکیهای در ادامه با اشاره به مساله نیروهای حماس که در جنوب غزه محاصره شدهاند، گفت: «ما همزمان در حال تلاش برای تضمین خروج امن نزدیک به ۲۰۰ غزهای هستیم که در حال حاضر در تونلها به دام افتادهاند.»
بر اساس گزارشها، بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ نیروی حماس در شبکهای از تونلها در سمت تحت کنترل اسرائیل در «لاین زرد» در جنوب رفح در غزه گرفتار شدهاند و مذاکره درباره سرنوشت آنها همچنان در جریان است.
در همین حال، یک منبع فلسطینی به شبکه دولتی کان اسرائیل گفت ترکیه با حمایت آمریکا به حماس فشار زیادی آورده که پیکر چهار گروگان باقیمانده در غزه را به اسرائیل تحویل دهد.
به گزارش کان و نقل از این منبع، حماس در بازگرداندن برخی از پیکرهای این چهار نفر با دشواریهایی روبهرو است، دشواریهایی که میانجیها آن را درک میکنند و پذیرفتهاند که خارج از کنترل این گروه است.
گروگانهای کشتهشده باقیمانده در غزه عبارتند از ران گویلی، منی گودار و درور اور، سه شهروند اسرائیلی و سودتیساک رینتالاک، شهروند تایلندی.
وعده نتانیاهو برای بازگرداندن پیکر سایر گروگانها
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، ۱۸ آبان در آغاز نشست هفتگی کابینه گفت: «گولدین در نبردی قهرمانانه در جریان عملیات ۱۱ سال پیش به شهادت رسید.»
نتانیاهو در ادامه اظهارات خود وعده داد اسرائیل پیکر چهار گروگان جانباخته در حمله هفتم اکتبر را که هنوز در نوار غزه باقی ماندهاند، بازخواهد گرداند.
نخستوزیر اسرائیل گفت این کشور از زمان تاسیس خود، سنت بازگرداندن پیکر سربازان جانباختهاش را حفظ کرده است.
تایمز اسرائیل یکشنبه ۱۸ آبان نوشت صلیب سرخ پیکر گولدین را به ارتش اسرائیل تحویل داد و بقایای جسد برای شناسایی به یک موسسه پزشکی قانونی در تلآویو منتقل شد.
صلیب سرخ این پیکر را از نیروهای حماس در جنوب نوار غزه تحویل گرفته بود.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، ۱۸ آبان در آغاز نشست هفتگی کابینه گفت: «گولدین در نبردی قهرمانانه در جریان عملیات ۱۱ سال پیش به شهادت رسید.»
او ادامه داد: «پیکر او از سوی حماس ربوده شد و این گروه در تمام این مدت از بازگرداندن آن خودداری کرد. در تمام این سالها، ما در دولت اسرائیل تلاشهای زیادی برای بازگرداندن او به خانه انجام دادیم. خانوادهاش در تمام این مدت رنجی عمیق را تحمل کردند و اکنون میتوانند او را در سرزمین اسرائیل به خاک بسپارند.»
به گزارش تایمز اسرائیل، مردادماه ۱۳۹۳ تنها اندکی پس از آغاز آتشبس ۷۲ ساعته بشردوستانه در جنگ غزه، اعضای حماس از تونلی در جنوبشرقی رفح بیرون آمدند و به نیروهای واحد شناسایی ارتش اسرائیل حمله کردند.
در این حمله، سه سرباز اسرائیلی از جمله گولدین جان باختند و پیکر او از سوی اعضای حماس به داخل تونل منتقل شد.
سرانجام، پیکر گولدین پس از ۴۱۱۸ روز به اسرائیل بازگردانده شد.
وعده نتانیاهو برای بازگرداندن پیکر سایر گروگانها
نتانیاهو در ادامه اظهارات خود وعده داد اسرائیل پیکر پنج گروگان جانباخته در حمله هفتم اکتبر را که هنوز در نوار غزه باقی ماندهاند، بازخواهد گرداند.
نخستوزیر اسرائیل گفت این کشور از زمان تاسیس خود، سنت بازگرداندن پیکر سربازان جانباختهاش را حفظ کرده است.
او اضافه کرد: «گاهی این موضوع بسیار زمانبر است، همانند مورد نبرد سلطان یعقوب در بیش از ۴۰ سال پیش.»
اشاره نتانیاهو به نبرد اسرائیل در لبنان در سال ۱۹۸۲ است که پس از آن، پنج سرباز ارتش اسرائیل مفقودالاثر اعلام شدند. دو تن از سربازان زنده در دهه ۱۹۸۰ در قالب توافقهایی به کشور بازگشتند.
نتانیاهو درباره سربازان کشتهشده در آن نبرد افزود: «ما پیکر دو تن از سربازانی را که در آن زمان جان باختند، بازگرداندهایم و هنوز یکی دیگر باقی مانده است. این تعهدی بزرگ است که ما بر دوش داریم؛ هم نسبت به سربازانمان و هم نسبت به نیروهای امنیتیمان.»
نتانیاهو همچنین گفت اسرائیل در تلاش است تا پیکر الی کوهن، جاسوس اسرائیلی که بیش از ۶۰ سال پیش در سوریه اعدام و در همانجا دفن شد، را نیز بازگرداند.
مهرماه، شبکه الحدث به نقل از منابع آگاه گزارش داد بقایای جسد کوهن ممکن است در چارچوب مذاکرات جاری بین اسرائیل و سوریه بهزودی به اسرائیل تحویل داده شود.
احمد الشرع، رییسجمهوری موقت سوریه، ۲۶ شهریور تایید کرد گفتوگوهای امنیتی میان دو کشور در «مرحلهای پیشرفته» قرار دارد و ممکن است بهزودی به نتیجهای مشخص منجر شود.
