مجید باباخانی، رییس سازمان هیئتها و تشکلهای دینی، گفت برگزاری مراسم حکومتی اربعین سالانه ۱۵ هزار میلیارد تومان هزینه دارد. او گفت هیئتهای مذهبی سالانه نزدیک به ۱۰۰ هزار میلیارد تومان گردش مالی دارند.
باباخانی اضافه کرد: «اداره کل تشکلهای دینی به سازمان هیئت و تشکلهای دینی تبدیل شد تا بتواند بهصورت متمرکز به مسائل فکری و مبنایی، توانمندسازی، سیاستگذاری و تنظیمگری در حوزه هیئات بپردازد.»
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، دوشنبه ۳۰ تیر اعلام کرد سهشنبه نشست سه جانبهای در سطح مدیران کل با روسیه و چین در تهران برگزار میشود که بحث درباره موضوع هستهای، یکی از محورهای اصلی آن خواهد بود.
او گفت: «برای اینکه مانع فعالسازی مکانیسم ماشه شویم یا تبعات آن را کم کنیم، در رایزنی مداوم با این دو کشور هستیم.»
به گفته بقائی، روسیه و چین از اعضای برجام و نیز اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل هستند و میتوانند در هر روندی که در شورای امنیت شکل میگیرد، نقشآفرینی کنند.
علی لاریجانی، مشاور علی خامنهای، ۲۹ تیر با ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، دیدار کرد تا درباره مسائلی از جمله برنامه اتمی ایران گفتوگو کند.
بریتانیا، فرانسه و آلمان که به تروئیکای اروپایی یا E3 معروفاند، هشدار دادهاند در صورت عدم پیشرفت در مذاکرات هستهای تا نهم شهریور، از مکانیسم ماشه استفاده خواهند کرد.
در صورت فعالسازی مکانیسم ماشه، تحریمهای بینالمللی علیه جمهوری اسلامی دوباره برقرار میشوند.
هشدار دوباره آلمان به ایران
وزارت خارجه آلمان اعلام کرد این کشور فرانسه و بریتانیا به تلاشهای فشرده برای یافتن یک راهحل دیپلماتیک دائمی درباره مساله هستهای ایران ادامه میدهند.
این وزارتخانه بار دیگر هشدار داد اگر تا نهم شهریور طرفین نتوانند به راهحلی دیپلماتیک درباره برنامه اتمی جمهوری اسلامی برسند، گزینه مکانیسم ماشه همچنان روی میز خواهد ماند.
مکانیسم ماشه یا اسنپبک سازوکاری است که در متن قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل گنجانده شد تا در صورت «عدم پایبندی اساسی» تهران به تعهدات برجامی، امکان بازگشت خودکار تحریمهای این سازمان علیه ایران را بدون نیاز به رایگیری یا اجماع در شورای امنیت فراهم کند.
فرتریش مرتس، صدر اعظم آلمان، اخیرا در یک نشست از گفتوگوهای فشرده با کشورهای منطقه و هماهنگی نزدیک با آمریکا در رابطه با حملات به برنامه تسلیحات هستهای جمهوری اسلامی سخن گفت.
او تاکید کرد حل این بحران بدون مشارکت شرکای بینالمللی ممکن نیست.
سه کشور اروپایی همراه با چین و روسیه، اعضای باقیمانده در توافق هستهای برجام هستند؛ توافقی که در ازای اعمال محدودیت بر برنامه هستهای ایران، تحریمها را لغو کرد.
آمریکا در سال ۲۰۱۸ از این توافق خارج شد.
بقائی بامداد دوشنبه ۳۰ تیر اعلام کرد مذاکرات هستهای با تروئیکای اروپایی جمعه سوم مرداد در استانبول و در سطح معاونان وزیر از سر گرفته خواهد شد.
بقائی ظهر دوشنبه هم گفتوگوهای ایران با کشورهای اروپایی را در سطح معاونان وزیر توصیف کرد و افزود: «ما هرجا احساس کنیم از دیپلماسی میتوانیم برای احقاق حقوق ملت ایران استفاده کنیم، دریغ نخواهیم کرد.»
او افزود ایران در این دیدارها همچنین «بهدنبال پاسخ» خواهد بود، چرا که این کشورها حملات اسرائیل و آمریکا را محکوم نکردهاند.
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در عینحال تاکید کرد در حال حاضر هیچ برنامهای برای ازسرگیری مذاکرات هستهای با آمریکا وجود ندارد.
رسانههای ایران به نقل از این سازمان گزارش دادند که این آزمایش موشکی دوشنبه ۳۰ تیر انجام شد.
بر اساس گزارشهای منتشر شده در رسانههای داخلی، «نتایج حاصل از این آزمون در جهت ارتقای عملکرد ماهوارهها و سامانههای فضایی کشور به کار گرفته خواهد شد».
آزمایش موشکی در میانه تنشها
این اولین بار نیست که جمهوری اسلامی در میانه تنشها با غرب دست به آزمایش موشکی میزند.
در موارد قبلی نیز آمریکا و سه کشور اروپایی طرف برجام (آلمان، بریتانیا و فرانسه)، پرتاب موشک ماهوارهبر از سوی ایران را محکوم کرده و آن را اقدامی «ناسازگار با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد و بیثباتکننده منطقه» عنوان کردند.
سال ۱۴۰۱، کاخ سفید پرتاب ماهوارهبر ذوالجناح را اقدامی «غیرمفید و بیثباتکننده» خواند و اعلام کرد به استفاده از تحریمها و سایر اقدامات برای جلوگیری از پیشرفت بیشتر در برنامه موشکی ایران متعهد است.
همان سال، روزنامه هاآرتص به نقل از منابع امنیتی اسرائیل از برنامه جمهوری اسلامی برای توسعه فناوری موشکهای ماهوارهبر با برد چهار هزار کیلومتر و استفاده از آنها برای حمل کلاهک اتمی خبر داد.
تلاشهای ناموفق
برخی تلاشهای پیشین تهران در زمینه آزمایش موشکهای ماهوارهبر، موفقیتآمیز نبودند.
پرتاب ماهواره «ظفر-۱» که ایران برای ساخت آن دو میلیون یورو هزینه کرده بود در بهمن ماه سال ۹۸ با شکست مواجه شد و این ماهواره نتوانست وارد مدار شود.
جمهوری اسلامی برای پرتاب این ماهواره از موشک سیمرغ استفاده کرد اما احمد حسینی، سخنگوی امور فضایی وزارت دفاع، گفت که موشک سیمرغ به سرعت لازم برای قرار دادن ماهواره در مدار تعیین شده نرسید.
شهریور سال ۱۳۹۸ هم رادیو ملی آمریکا، انپیآر، به استناد تصاویر هوایی خبر داد اقدام جمهوری اسلامی در پرتاب یک موشک ماهوارهبر از پایگاه فضایی سمنان در مرحله ابتدایی و در سکوی پرتاب دچار مشکل شده و شکست خورده است.
پس از آن یک مقام ایرانی به رویترز گفت یک موشک ایرانی در سکوی پرتابش در پایگاه فضایی خمینی سمنان منفجر شد.
آزمایش جدید در آستانه مذاکرات با اروپا
آزمایش جدید موشکی جمهوری اسلامی پس از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل و در آستانه مذاکره تهران با تروئیکای اروپایی (سه کشور اروپایی) صورت گرفته است.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، اعلام کرد که مذاکرات هستهای با فرانسه، بریتانیا و آلمان، جمعه سوم مرداد در استانبول و در سطح معاونان وزیر از سر گرفته خواهد شد.
با تایید نهایی خبر برگزاری مذاکرات تروئیکای اروپایی و جمهوری اسلامی در استانبول، روزنامه فرهیختگان نوشت اروپا میخواهد در برابر بازگشت بازرسان آژانس انرژی اتمی، مکانیسم ماشه را تعلیق کند.
نایبرییس کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز نبستن تنگه هرمز را اهرم مذاکره تهران در مذاکرات خواند.
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، دوشنبه ۳۰ تیر گفت: «ما در مورد اتصالات و راههای مواصلاتی و معابر و گذرگاهها در آن قسمت مواضعمان را خیلی روشن بیان کردیم.»
او افزود جمهوری اسلامی در عین اینکه «حامی و موافق» گسترش روابط بین کشورهای منطقه است، در عینحال تاکید دارد که این اقدامات و ایجاد چنین گذرگاههایی نباید خدشهای به تمامیت ارضی و مرزهای شناختهشده بینالمللی وارد کند یا ژئوپلیتیک منطقه را تغییر دهد.
بقائی گفت: «در مواردی صحبتها و موضعگیریهای کشورهای دیگر در حوزه قفقاز شاید سوءتفسیر میشود. موضع ما در این زمینه روشن است و بارها اعلامش کردهایم.»
رییسجمهوری آذربایجان یکشنبه ۲۹ تیر بار دیگر با تاکید بر اهمیت کریدور زنگزور، ارمنستان را تهدید کرد که باید ساخت بخش ارمنی این گذرگاه را هرچه سریعتر تکمیل کند.
او گفت: «کریدور زنگزور تنها آذربایجان را به جمهوری خودمختار نخجوان متصل نمیکند، بلکه این یک دالان ترانزیتی بینالمللی است که حملونقل منطقهای و بینالمللی را تقویت میکند و برای ما اهمیت زیادی دارد.»
دالان زنگزور یک مسیر حملونقل زمینی است. این مسیر جمهوری آذربایجان را از طریق استان سیونیک که جنوبیترین استان ارمنستان محسوب میشود و با ایران هممرز است را به منطقه نخجوان متصل میکند.
در این صورت جمهوری آذربایجان بدون عبور از پستهای بازرسی ارمنستان، به منطقه نخجوان و از آنجا به ترکیه متصل شود.
علیاف در سخنرانی جدید خود با اعلام اینکه این کشور ساخت راهآهن در قلمرو خود تا مرزهای ایران و ارمنستان را با سرعت پیش میبرد، گفت: «این خط را تابستان ۲۰۲۶ تکمیل خواهیم کرد. متاسفانه در بخش ارمنستان هیچ کاری انجام نشده است.»
رییسجمهوری آذربایجان هشدار داد اگر ارمنستان به «کارشکنی» ادامه دهد، «هم از منظر حملونقلی و هم از منظر سیاسی به انزوا کشیده خواهد شد».
او همچنین گفت: «با استفاده از دالان زنگزور میتوانیم حمل و نقل ترانزیتی را تا ۱۵ میلیون تن افزایش دهیم.»
علیاف در پاسخ به پرسشی درباره پیشنهاد آمریکا برای نظارت بر این کریدور، گفت: «این سوال باید از ارمنستان پرسیده شود» و تاکید کرد هیچ نهادی جز باکو حق مدیریت یا نظارت بر این مسیر را در خاک جمهوری آذربایجان نخواهد داشت.
اهمیت کریدور زنگزور
تابستان ۱۴۰۳ و پس از سفر ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه و مهمترین پشتیبان جمهوری اسلامی در منطقه به جمهوری آذربایجان، بار دیگر مساله دالان زنگزور مورد توجه قرار گرفت.
زنگزور گذرگاهی است که ایران با احداث آن صراحتا مخالفت کرده، اما در موردی نادر، روسیه و آمریکا درباره احداث آن همنظر هستند.
علی خامنهای در دو دیدار جداگانه در تابستان ۱۴۰۱، با ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان، روسای جمهوری روسیه و ترکیه، صراحتا درباره احداث این دالان ابراز مخالفت کرد.
او همچنین از ابتدای سال جاری، دوبار با نیکول پاشینیان، نخستوزیر ارمنستان، دیدار کرده و مخالفت خود با احداث زنگزور را اعلام کرده است.
با اینحال مسکو در رویکردی کمسابقه نسبت به جمهوری اسلامی رسما اعلام کرد برای او «شفافسازی» خواهد کرد، تا تهران به احداث این گذرگاه رضایت دهد.
اگر کریدور زنگزور باز شود و در اختیار آذربایجانیها قرار بگیرد، مرزهای ایران و ارمنستان با یکدیگر به طور کامل قطع خواهد شد.
همچنین استان آذربایجان شرقی از مسیر ترانزیت باکو به آنکارا حذف میشود و ایران دیگر نمیتواند برای ترانزیت محصولات خود به اروپا، مانند امروز بهراحتی از مسیر ارمنستان استفاده کند و برای این منظور ناچار است به ترکیه و جمهوری آذربایجان وابسته شود.
