مطالب بیشتر
این دادگاه سهشنبه ۱۷ تیر در بیانیهای اعلام کرد هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان و عبدالحکیم حقانی، رییس قوه قضاییه این گروه، به «جنایت علیه بشریت» متهم شدهاند.
در این بیانیه آمده است که این دو مقام ارشد طالبان بهدلیل نقششان در اعمال آزار و اذیت سازمانیافته مبتنی بر جنسیت و سیاستگذاری علیه زنان، دختران و برخی دیگر از افراد در افغانستان، تحت پیگرد قرار گرفتهاند.
بهگفته دیوان کیفری بینالمللی، از زمان بازگشت طالبان به قدرت در مرداد ۱۴۰۰، سیاستهای تحمیلی این گروه باعث شده زنان و دختران بهطور گسترده از حقوق اساسی خود، از جمله حق آموزش، آزادی رفتوآمد، آزادی بیان و حریم خصوصی محروم شوند.
شعبه دوم دادگاه اعلام کرده است که طالبان با اجرای سیاستهای حکومتی هدفمند، به نقض گسترده و جدی حقوق و آزادیهای اساسی غیرنظامیان دست زدهاند.
به باور این دادگاه، این نقضها شامل اقداماتی چون قتل، زندانی کردن، شکنجه، تجاوز جنسی و ناپدیدسازی اجباری بوده است.
در این بیانیه آمده است: «طالبان علاوه بر اعمال محدودیتهای عمومی، بهطور خاص زنان و دختران را صرفا بهدلیل جنسیتشان هدف قرار داده و آنها را از حقوق و آزادیهای بنیادین محروم کرده است.»
بر اساس این بیانیه، آزار مبتنی بر جنسیت، هم شامل خشونت مستقیم و هم آسیبهای ساختاری و سازمانیافته مانند تحمیل هنجارهای تبعیضآمیز اجتماعی میشود.
دادگاه افزود کسانی که با این سیاستها مخالفت کردهاند نیز هدف قرار گرفتهاند.
شعبه دوم پیشدادرسی دیوان کیفری بینالمللی اعلام کرده که جزییات این بازداشت فعلا بهصورت محرمانه باقی میمانند تا از روند دادرسی و امنیت قربانیان حفاظت شود، اما انتشار عمومی آن را در راستای «منافع عدالت» ارزیابی کرده است.
دادستان ارشد دیوان پیشتر در ماه ژانویه گفته بود آخندزاده و حقانی، دستکم از ۲۴ مرداد ۱۴۰۰ تاکنون بهطور مجرمانه مسئول اجرای آزار مبتنی بر جنسیت بودهاند.
بر اساس قوانین طالبان، دختران از ادامه تحصیل پس از پایه ششم محروم شدهاند، زنان ملزم به پوشاندن کامل بدن و استفاده دائمی از پوشیه در اماکن عمومی هستند، و همچنین از نگاه کردن به مردانی که با آنها نسبت ندارند منع شدهاند.
دادگاه همچنین اشاره کرده است که افراد دیگری از جمله «حامیان» زنان و دختران و کسانی که گرایشها یا هویتهای جنسیشان با سیاستهای جنسیتی طالبان همخوانی ندارد هم هدف قرار گرفتهاند.
لیسا دیویس، مشاور ویژه دیوان در حوزه جنسیت و جرایم تبعیضآمیز، در شبکههای اجتماعی نوشت این «برای نخستین بار در تاریخ» است که یک دادگاه بینالمللی تایید میکند افراد الجیبیتیکیو نیز «قربانی جنایت علیه بشریت، بهویژه آزار مبتنی بر جنسیت» بودهاند.
سازمان عفو بینالملل با اعلام حمایت از صدور حکم بازداشت برای دو رهبر طالبان، آن را گام مهمی در راستای تامین عدالت در افغانستان خواند.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در یادداشتی که سهشنبه ۱۷ تیر در روزنامه فایننشالتایمز منتشر شد، نوشت که حمله نظامی اسرائیل به ایران روند «دیپلماسی» میان تهران و واشینگتن را نابود کرده اما در عین حال تصریح کرد که ایالات متحده «هنوز میتواند مسیر دیپلماتیک را احیا کند».
عباس عراقچی نوشت: «اگرچه ایران در روزهای اخیر پیامهایی دریافت کرده که ممکن است آمریکا برای بازگشت به مذاکرات آماده باشد اما چطور میتوان به ادامه این روند اعتماد کرد؟»
او با بیان اینکه تهران همچنان به دیپلماسی علاقهمند است، افزود: «دلایل موجهی برای تردید درباره ادامه گفتوگو داریم. اگر واقعا تمایلی برای حل مسالمتآمیز مسائل وجود دارد، آمریکا باید آمادگی واقعی برای توافقی عادلانه نشان دهد.»
وزیر امور خارجه دولت مسعود پزشکیان در پایان با اشاره به تصمیمگیر نهایی در این زمینه گفت: «انتخاب با آمریکاست: آیا سرانجام دیپلماسی را انتخاب خواهد کرد یا همچنان درگیر جنگی خواهد ماند که به آن تعلق ندارد؟»
گاردین روز سهشنبه ۱۷ تیر در گزارشی نوشت که مقامهای ضدتروریسم سالهاست پیگیری فعالیت گروههای تروریستی و نحوه استفاده آنها از ابزارهای دیجیتال و اپلیکیشنهای شبکههای اجتماعی را به بازی «موش و چکش» (Whac-a-Mole) تشبیه میکنند؛ بازیای که در آن با نابود شدن یک تهدید، بلافاصله تهدید تازهای جای آن را میگیرد.
گروههای جهادی مانند داعش و پیشتر القاعده، و همچنین گروههای نژادپرست افراطی همچون نئونازیهای «بیس»، از ابزارهای دیجیتال برای جذب نیرو، تامین مالی پنهانی از طریق رمزارزها، دانلود نقشههای ساخت سلاح با چاپگر سهبعدی و آموزش فنون خرابکاری به هوادارانشان بهره گرفتهاند.
در این میان، نهادهای اطلاعاتی و نیروهای انتظامی همواره در تلاش بودهاند که از آنها عقب نمانند.
تروریستها از هوش مصنوعی برای تسریع در فعالیتهای موجودشان بهره میبرند
با گذر زمان و افزایش دسترسی به منابع متنباز، تلاشها برای خنثیسازی حملات این گروهها و حفظ برتری فناورانه بر آنها نیز پیشرفتهتر و پیچیدهتر شده است.
اکنون با ظهور هوش مصنوعی چه بهعنوان فناوری در حال توسعه سریع و چه بهصورت اپلیکیشنهای رایگان و در دسترس کنونی، نهادهای امنیتی در حال تقلا هستند.
منابع مطلع از تلاشهای ضدتروریستی دولت آمریکا به روزنامه گاردین گفتهاند که چندین نهاد امنیتی عمیقاً نگراناند هوش مصنوعی بهطور فزایندهای به گروههای متخاصم در برنامهریزی و اجرای عملیات قدرت و توانایی بیشتری میدهد.
آدام هدلی، بنیانگذار و مدیر اجرایی سازمان «فناوری علیه تروریسم» که کمیته اجرایی مبارزه با تروریسم سازمان ملل از آن حمایت میکند، گفت: «تحقیقات ما دقیقا همین روندی را که اکنون شاهدش هستیم پیشبینی کرده بود؛ اینکه گروههای تروریستی از هوش مصنوعی بیشتر برای سرعت بخشیدن به فعالیتهای فعلی خود استفاده میکنند، نه برای ایجاد یک جهش بنیادین در تواناییهای عملیاتیشان.»
او افزود خطرات آینده شامل استفاده تروریستها از هوش مصنوعی برای توسعه سریع اپلیکیشنها و وبسایتهاست؛ اما در اساس، هوش مصنوعی تولیدی (Generative AI) تهدیدهای ناشی از فناوریهای موجود را تقویت میکند، نه اینکه دسته تهدیدهای کاملا جدیدی ایجاد کند.
تا اینجا، گروههایی مانند داعش و دیگر سازمانهای مشابه، استفاده از هوش مصنوعی را آغاز کردهاند و بهویژه با کمک چتباتهایی مثل چتجیپیتی، محتوای تبلیغاتی خود را در قالبهای چندرسانهای و با روشهایی تازه و گستردهتر منتشر میکنند.
مصطفی ایاد، مدیر اجرایی موسسه گفتوگوی راهبردی برای آفریقا، خاورمیانه و آسیا گفت: «بخش زیادی از کاری که هوش مصنوعی انجام میدهد، تقویت همان چیزهایی است که پیشتر هم وجود داشتهاند. این فناوری توان تبلیغاتی و انتشار محتوای آنها را افزایش داده و حالا به یکی از اجزای اصلی این روند تبدیل شده است.»
اعضای داعش چطور از هوش مصنوعی برای طراحی حملاتشان استفاده میکنند
داعش علاقهاش به هوش مصنوعی را پنهان نمیکند و اکنون بهصراحت فرصت بهرهبرداری از امکانات فعلی آن را به رسمیت شناخته است.
این گروه حتی در یک کانال رمزگذاریشده «راهنمای ابزارها و خطرات هوش مصنوعی» را برای حامیانش منتشر کرده است.
داعش در یکی از آخرین نشریات تبلیغاتی خود، درباره آینده هوش مصنوعی نوشت و تاکید کرد که باید این فناوری را به بخشی از عملیات خود تبدیل کند.
در یکی از مقالههای نشریه داعش آمده است: «برای هر فرد، فارغ از زمینه کاری یا تخصصش، درک ظرایف هوش مصنوعی به ضرورتی غیرقابل اجتناب تبدیل شده است.»
در همین نشریه، یکی از نویسندگان داعش توضیح میدهد که خدمات هوش مصنوعی میتوانند «مشاوران دیجیتال» و «دستیاران تحقیقاتی» برای هر عضو گروه باشند.
در یکی از اتاقهای گفتوگوی فعال داعش که برای ارتباط با پیروان و جذب نیرو استفاده میشود، کاربران شروع به بحث درباره روشهای استفاده از هوش مصنوعی کردهاند؛ هرچند برخی همچنان با احتیاط به آن نگاه میکنند.
یکی از کاربران پرسیده بود که آیا استفاده از چتجیپیتی برای یادگیری «چگونه ساختن مواد منفجره» امن است یا نه.
او همچنین ابراز تردید کرده بود که آیا سازمانهای امنیتی فعالیت در این حوزه را زیر نظر دارند یا خیر؛ موضوعی که به یکی از نگرانیهای جدی درباره حریم خصوصی این چتبات از زمان راهاندازیاش تبدیل شده است.
یکی دیگر از کاربران پرسیده بود: «گزینههای دیگری وجود دارد؟ چیزی که امن باشد.»
اما کاربر دیگری با ارسال طرح و دستورالعملی درباره ساخت «نقشه اولیه یک نمونه خودروی کنترلی از راه دور طبق گفتههای چتجیپیتی»، راهی غیرمستقیم برای دور زدن سیستمهای نظارتی پیدا کرده بود.
استفاده از خودرو برای حمله، مثل زیر گرفتن عابران، به یکی از روشهای رایج داعش در حملات اخیر از سوی اعضا و هوادارانش تبدیل شده است.
در ماه مارس، یکی از حسابهای مرتبط با داعش حتی یک ویدیوی ساخت بمب با استفاده از هوش مصنوعی منتشر کرد که در آن یک آواتار، دستور تهیه بمبی با وسایل خانگی را توضیح میداد.
گروههای راست افراطی نیز به نوبه خود به هوش مصنوعی علاقه نشان دادهاند؛ مثلا یکی از این گروهها به هوادارانش آموزش داده چگونه میتوانند با استفاده از آن، میمهای جعلی و گمراهکننده بسازند.
گروههای دیگر نیز به دنبال تولید گرافیکهایی از آدولف هیتلر و محتوای تبلیغاتی با استفاده از هوش مصنوعی بودهاند.
ایاد در این زمینه گفت برخی از این ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی به لحاظ امنیت عملیاتی نیز برای گروههای تروریستی «نعمت» بودهاند؛ مثلا در زمینه فنون ارتباطیِ امن، مانند استفاده از تغییردهندههای صدای رمزگذاریشده که امکان پنهان کردن صدا را میدهند.
پیشینه استفاده گروههای تروریستی از فضای دیجیتال
گروههای تروریستی همیشه در استفاده حداکثری از فضاهای دیجیتال برای رشد و گسترش خود پیشرو بودهاند و حالا هوش مصنوعی فقط آخرین نمونه از این روند است.
در ژوئن ۲۰۱۴، زمانی که داعش تازه در حال ورود به عرصه آگاهی جهانی بود، تصاویر و پیامهای اعدام دستهجمعی بیش از هزار مرد را هنگام حمله به موصل بهصورت زنده در توییتر منتشر کرد؛ اقدامی که باعث فرار نیروهای ارتش عراق شد.
پس از آن و با تشکیل «خلافت» و افزایش عملیاتهای سایبری این گروه، تلاش گسترده و هماهنگی میان دولتها و شرکتهای بزرگ فناوری در سیلیکون ولی برای حذف حسابهای داعش در فضای مجازی آغاز شد.
از آن زمان، سازمانهای اطلاعاتی غربی به فضاهایی مانند رمزارزها، پیامرسانهای رمزگذاریشده و سایتهایی که اطلاعات چاپ سهبعدی اسلحه ارائه میدهند، به چشم حوزههایی برای نظارت و کنترل نگاه میکنند.
با اینحال کاهش بودجه و تعدیل در عملیاتهای ضدتروریسم در کشورهای مختلف مانند دولت جو بایدن در آمریکا، این تلاشها را تضعیف کرده است.
هدلی هشدار داد استانداردها بهشدت افت کردهاند و پلتفرمها و دولتها تمرکز کمتری بر این حوزه دارند.
مدیر اجرایی سازمان فناوری علیه تروریسم از شرکتهایی مانند متا و اوپنایآی خواست مکانیزمهای موجود از جمله «اشتراکگذاری هَش و روشهای سنتی شناسایی» را تقویت و روی بهبود «مدیریت محتوا» درباره ایآی کار کنند.
