مطالب بیشتر
در حالی که مقامهای آمریکایی بارها درباره نفوذ «سلولهای خفته» جمهوری اسلامی هشدار دادهاند، نیویورکتایمز گزارش داده برای عملیاتهای پرریسک، از جمله تلاش برای ترور دونالد ترامپ، حکومت ایران به جای استفاده از نیروهای زبده امنیتی، به مجرمان عادی و واسطههای ناشناس متوسل شده است.
رویکردی که پرسشهای تازهای درباره میزان توانایی و شبکه عملیاتی تهران در خاک ایالات متحده ایجاد کرده است.
به گزارش این روزنامه، پس از حملات هوایی آمریکا به تاسیسات هستهای ایران، مقامهای اطلاعاتی ایالات متحده درباره احتمال اقدامات تلافیجویانه حکومت ایران هشدار دادند و از احتمال فعال شدن «سلولهای خفته» سخن گفتند. اما اسناد قضایی و شواهد جدید نشان میدهد تهران برای این عملیاتها، از افراد فاقد تجربه حرفهای استفاده کرده است.
تلاش برای ترور ترامپ و بولتون
طبق این گزارش، در جریان کارزار انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۴، یک فرمانده نظامی ایرانی ماموریت ترور دونالد ترامپ را به فرهاد شاکری، یک تبعه افغان ساکن تهران، محول کرد. شاکری نیز دو نفر از آشنایان سابق خود در زندان آمریکا را به خدمت گرفت. ماموران فدرال پیش از اجرای نقشه این افراد را بازداشت کردند.
در پروندهای مشابه، عضو دیگری از سپاه پاسداران برای کشتن جان بولتون، مشاور امنیت ملی سابق آمریکا، تلاش کرد با «عناصر مجرم» ارتباط برقرار کند.
نمونههای دیگر
نیویورکتایمز مینویسد این تنها نمونهها نیستند و جمهوری اسلامی ایران در سالهای اخیر چند طرح مشابه را نیز از طریق واسطههای مجرم پیش برده است؛ از جمله استخدام آدمکشهای مافیای روس برای ترور مسیح علینژاد، خبرنگار و فعال منتقد حکومت، برنامهریزی برای بمبگذاری در یک رستوران لوکس در واشینگتن بهمنظور ترور سفیر عربستان سعودی در سال ۲۰۱۱، و تلاش برای استفاده از یکی از اعضای گروه موتورسواری هِلز آنجلز برای کشتن یک مخالف جمهوری اسلامی در ایالت مریلند.
کارشناسان چه میگویند؟
بروس هافمن، کارشناس تروریسم در دانشگاه جورجتاون، گفته است: «تهدید سلولهای خفته ایران را نباید دستکم گرفت. اما واقعیت این است که عملیاتهای اخیر بیشتر به تیمهای ناشی و آماتور شبیه بودهاند تا تیمهای حرفهای.» او افزود: «آنچه در این سالها دیدیم کار تیم C بوده، نه تیم A.»
نگرانیها از موج جدید بازداشتها
به گفته مقامهای امنیت داخلی آمریکا، از ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴ حدود ۱۷۰۰ ایرانی در مرز جنوبی بازداشت شدهاند، اما مشخص نیست چند نفر از آنها مهاجر عادی یا مخالف حکومت بودهاند.
پس از حملات اخیر به خاک ایران، مقامات آمریکایی نزدیک به ده تبعه ایرانی را به اتهام ورود غیرقانونی بازداشت کردند که یکی از آنها پیشتر در فهرست مظنونان تروریستی قرار داشت.
ابعاد سیاسی ماجرا
فعالان حقوقی هشدار دادهاند که دولت ترامپ ممکن است از این پروندهها برای سرکوب گسترده مهاجران استفاده کند. فایزا پاتل از «مرکز برنان برای عدالت» گفت: «اینکه بدون دلیل قاطع به افراد برچسب تروریست زده شود، تکرار همان الگوهای قدیمی است.»
این روزنامه در پایان گزارش خود تاکید میکند هرچند ایران تاکنون از مجرمان غیرحرفهای برای چنین ماموریتهایی استفاده کرده، اما کارشناسان هشدار دادهاند که تهران در بلندمدت همچنان بهدنبال انتقامگیری خواهد بود. بهگفته هافمن: «ایران باور دارد که انتقام غذایی است که سرد سرو میشود. دیر یا زود این تلاشها ادامه خواهد یافت.»
وزارت خارجه فرانسه، چهارشنبه با صدور بیانیهای بار دیگر بازداشت سیسیل کوهلر و شریک زندگیاش ژاک پاریس را که از سه سال پیش در ایران زندانی هستند، محکوم کرد و آن را «کاملا خودسرانه» خواند.
این واکنش پس از گزارشی از خبرگزاری فرانسه منتشر شد که در آن آمده بود مقامات جمهوری اسلامی این دو شهروند فرانسوی را به جاسوسی برای موساد متهم کردهاند. یک منبع دیپلماتیک فرانسوی در واکنش به این اتهام گفت: «در صورت تایید این گزارش، چنین اتهامی کاملا بیاساس است و این زوج بیگناه هستند.»
فرانسه همچنین در ماه مه با ارائه شکایتی به دیوان بینالمللی دادگستری، ایران را به نقض حق حمایت کنسولی متهم کرده و تلاش دارد برای آزادی این دو شهروند خود بر تهران فشار وارد کند. کوهلر و پاریس از ماه مه ۲۰۲۲ در بازداشت بهسر میبرند.
ژاننوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، در گفتوگو با روزنامه لوموند با هشدار درباره پیامدهای بنبست در پرونده هستهای ایران اعلام کرد که کشورهای اروپایی آمادگی دارند تحریمهای لغو شده علیه تهران را بازگردانند.
بارو تاکید کرد در صورتیکه جمهوری اسلامی حاضر به پذیرش چارچوبی سختگیرانه و پایدار برای فعالیتهای هستهای خود نباشد که منافع امنیتی اروپا را تضمین کند، فرانسه بههمراه آلمان و بریتانیا از امکان حقوقی خود برای بازگرداندن تحریمها از جمله تحریم تسلیحاتی، بانکی و بیمهای استفاده خواهد کرد.
او با اشاره به «اهرم بسیار قوی» فرانسه، آلمان و بریتانیا «برای حل بحران ایران» گفت: «با یک نامه ساده در پست، میتوانیم تحریم جهانی بر سلاح، تجهیزات هستهای، بانکها و بیمه ایران را که ۱۰ سال پیش لغو شد، دوباره اعمال کنیم.»
روزنامه والاستریت ژورنال در تحلیلی نوشت رفتار جمهوری اسلامی در بزرگنمایی پیروزی پس از حملات اسرائیل و آمریکا، شبیه سنت تاریخی دشمنان اسرائیل است که شکست را پیروزی جلوه میدهند.
این روزنامه با اشاره به اظهارات توییتری علی خامنهای، آنها را به صحنهای از فیلم کمدی «مونتی پایتون» تشبیه کرده که شخصیت شکستخورده، همچنان مدعی قدرت است.
نویسنده مقاله، تووی تروی، به سابقه مشابه در جنگ ۶ روزه ۱۹۶۷ اشاره کرده که رادیو قاهره با انتشار اخبار دروغ باعث پیوستن اردن به جنگ و از دست رفتن اورشلیم شد.
به گفته این تحلیل، فریبکاری رسانهای در گذشته به زیان دشمنان اسرائیل تمام شده و اکنون جمهوری اسلامی نیز همان مسیر را تکرار میکند.
روزنامه والاستریت ژورنال در تحلیلی با اشاره به اظهارات تازه رهبر جمهوری اسلامی ایران نوشت: رفتار جمهوری اسلامی در بزرگنمایی ادعای پیروزی پس از حملات اخیر اسرائیل و آمریکا، شباهت بسیاری به سنت تاریخی دشمنان اسرائیل دارد که همواره شکست را پیروزی جا زدهاند.
این روزنامه یادآور شده علی خامنهای در توییتهای متعدد خود مدعی شده «رژیم صهیونیستی زیر ضربات جمهوری اسلامی از میدان خارج شده» و ایران «سیلی محکمی به صورت آمریکا زده است». والاستریت ژورنال این موضعگیریها را به صحنهای از فیلم کمدی مونتی پایتون و جام مقدس تشبیه کرده است؛ جایی که شوالیه سیاه، حتی پس از قطع دست و پاهایش، همچنان حریف را به مبارزه دعوت میکرد.
این مقاله در ادامه نوشته است این نوع رفتار پیشینهای قدیمی دارد. تووی تروی، نویسنده مقاله، یادآور شده در جنگ شش روزه سال ۱۹۶۷، رادیو دولتی قاهره پیوسته اخبار دروغین از پیروزیهای مصر منتشر میکرد؛ در حالی که نیروی هوایی مصر نابود شده و اسرائیل صحرای سینا را تصرف کرده بود. در این گزارش آمده است ادعاهای رادیو قاهره از جمله «بمباران تمام شهرها و روستاهای اسرائیل» و «تصرف شَعَر ییشوُو» تنها باعث شدند ملک حسین، پادشاه اردن، که در ابتدا قصد ورود به جنگ را نداشت، به درگیری بپیوندد و اورشلیم و کرانه باختری را از دست بدهد.
والاستریت ژورنال همچنین به جنگ «یوم کیپور» در سال ۱۹۷۳ اشاره کرده و نوشته است اگرچه مصریها و سوریها در آغاز موفقیتهایی به دست آوردند، اما در نهایت همان الگوی شکست و دروغپردازی تکرار شد. این روزنامه نقل کرده که یکی از سربازان اسرائیلی گفته بود: «ما به اعراب یاد دادیم چطور بجنگند و آنها به ما یاد دادند چطور دروغ بگوییم.» در همان زمان، ارتش اسرائیل تا حومه دمشق پیش رفت و ارتش سوم مصر را به محاصره درآورد، اما قاهره همچنان پیروزی را جشن میگرفت؛ تا جایی که عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهور کنونی مصر، هنوز این روز را «روزی برای افتخار و پیروزی» مینامد.
این مقاله نتیجه میگیرد که همانطور که جنگ یوم کیپور برای انور سادات فرصتی برای بازنگری در سیاستها و به امضای معاهده صلح با اسرائیل منجر شد، رهبران حکومت ایران نیز دیر یا زود ناچار خواهند شد واقعیات میدانی را بپذیرند، هرچند فعلاً به اصرار بر پیروزیهای نمایشی ادامه میدهند.
