مرگ در خانه هنرمندان پیشکسوت؛ منوچهر والیزاده دوبلور لوک خوششانس و تام کروز هم درگذشت
منوچهر والیزاده، دوبلور و گوینده پیشکسوت رادیو و تلویزیون، ظهر چهارشنبه اول اسفند، بهدلیل مشکلات تنفسی و ریوی درگذشت. ایرج رضایی، دوبلور هرکول پوآر و معاون کلانتر هم دوشنبه ۲۹ بهمن درگذشت. اندکی پیشتر نیز ژاله علو، از دیگر پیشکسوتان هنر دوبله از دنیا رفت.
منوچهر والیزاده، ظهر چهارشنبه اول اسفندماه، در سن ۸۴ سالگی بهدلیل مشکلات تنفسی و ریوی درگذشت. او دوبله و گویندگی را از سال ۱۳۳۷ از طریق منصور متین، آغاز کرد.
والیزاده، بیشتر بهخاطر صداپیشگی بهجای شخصیت کارتونی لوک خوششانس و مایکل اسکافیلد در مجموعه تلویزیونی فرار از زندان، همچنین دوبله بازیگرانی چون تام هنکس، جان تراولتا، تام کروز، هریسون فورد، نیکلاس کیج، جیسون استاتهام، جیم کری، ویل اسمیت، ادی مورفی، رابرت واگنر و الویس پریسلی شناخته میشود.
زندهیاد ایرج رضایی، دوبلور نقش معاون کلانتر
دو روز پیش، ۲۹ بهمنماه نیز ایرج رضایی، دوبلور، مدیر دوبلاژ، فیلمنامهنویس و شاعر در سن ۸۹ سالگی بهعلت کهولت سن درگذشت.
رضایی، کار دوبله را از سال ۱۳۳۸ و مدیریت دوبلاژ را از سال ۱۳۵۸ آغاز کرد. صدای رضایی بیشتر در سریال کاراگاه پوآرو، که در آن به جای شخصیت هرکول پوآرو دوبله میکرد، خاطره ساز شده است.
او در فیلم محمدرسول الله، به جای شخصیت یاسر، با بازی ایون سولون و همچنین به جای شخصیت آلبرت فواره با بازی برنارد هپتون در سریال ارتش سری، به ایفای نقش دوبله پرداخته بود.
صدای رضایی در انیمیشنی نیز که در نقش معاون کلانتر صحبت کرده بود، بیشتر در خاطرهها ماندگار شده است.
سرپرستی گویندگی فیلمهای سینمایی خارجی از جمله جدال در اوکی کرال، برفهای کلیمانجارو، آسمانخراش جهنمی، از دیگر فعالیتهای وی طی سالها حضور در عرصه دوبله بوده است.
زندهیاد ژاله علو
سوم دیماه، حدود دو ماه پیش هم، ژاله علو، بازیگر و دوبلور پیشکسوت در سن ۹۷ سالگی، درگذشت. علو برای سالهای طولانی در برنامه رادیویی «داستان شب» گویندگی میکرد. فعالیت هنری او به گویندگی محدود نبود. در زمینه دوبله، او به جای بازیگرانی مانند سوفیا لورن ،برجیدا گلوریا، سوانسون و آلیدا والی، صحبت کرده بود.
دوبله انیمیشنهای پینوکیو، گربه های اشرافی، سیندرلا، زیبای خفته و سفید برفی و هفت کوتوله از دیگر فعالیتهای او بود.
او همچنین در فیلمهای سینمایی و سریالهای پرشماری به ایفای نقش پرداخته بود، از جمله نقش «خاله لیلا»، در مجموعه تلویزیونی روزی روزگاری.
نسل طلایی هنر دوبله ایران، در چند سال اخیر تعداد پر شماری از پیشکسوتان خود را از دست داده است.
سیمین غانم، خواننده سرشناس ایرانی، با اشاره به اینکه سالهاست با محدودیتها برای خوانندگی در ایران مواجه بوده است، خواستار رفع تمامی محدودیتها برای زنان هنرمند در ایران شد.
سیمین غانم، دوشنبه ۲۹ بهمن، با انتشار یک فایل صوتی در حساب اینستاگرام خود با بیان اینکه مدتها با وجود محدودیتها در اجرا که صرفا برای زنان بوده، در ایران زندگی کرده است، گفت سالها برای شادی دل مردم کنسرتهایی بهطور احتصاصی برای زنان اجرا کرده است.
این خواننده سرشناس با اشاره به اینکه سالهاست دیگر حتی اجازه خواندن برای زنان در ایران را هم ندارد، گفت در سالهای گذشته فرصت خوانندگی را از او گرفتهاند.
او در ادامه ضمن انتقاد به استفاده از نامش در جشنواره حکومتی موسیقی فجر اعلام کرد که جایزهاش را در این سالها از مردم گرفته است و نیازی به قدرشناسی مسئولان جشنواره فجر ندارد.
سیمین غانم، خواننده ترانههای پرطرفداری از جمله «گل گلدون من»، «پرنده» و «قلک چشمات»، پس از انقلاب ۱۳۵۷ در ایران ماند و نخستین کنسرتش پس از انقلاب را در مهر ۱۳۷۸ و تنها با حضور زنان برگزار کرد.
استفاده از نام هنرمندان در جشنواره حکومتی موسیقی فجر، در هفتههای گذشته با اعتراض برخی هنرمندان همراه شده است.
در آخرین مورد، محسن چاوشی، خواننده، در واکنش به ذکر نام او در جشنواره موسیقی فجر، نوشت: «نه راضیام به چنین چیزی و نه علاقه به شنیدن نام خود در چنین موقعیتها و محافلی دارم.»
حسین علیزاده نوازنده و آهنگساز نیز پیشتر به ذکر نامش در این جشنواره اعتراض کرد و نوشت: «از هر گونه بزرگداشت از طرف ارگانهای حکومتی بینیاز هستم.»
علیزاده با قدردانی از حمایتهای مردم گفت: «همه افتخارم در موسیقی ایران همواره عدم حضور در جشنواره موسیقی فجر بوده است؛ این جشنواره فرمایشیست، نه هنری و نه در حد و اندازه هنر.»
درحالیکه خوانندگی زنان در ایران منع قانونی صریحی ندارد، جمهوری اسلامی در برخی موارد تنها کنسرت زنان برای زنان به صورت تکخوانی و به صورت همخوانی با مردان را مجاز میداند.
با این حال، طی ۴۶ سال گذشته هنرمندان زن از خوانندگی محروم شده و تعدادی از خوانندگان مرد نیز بهدلیل کار با خوانندگان زن یا مشخص بودن صدای زن در کارهایشان از ادامه فعالیت محروم شدهاند.
در آذر ماه سال جاری، برگزاری کنسرت آنلاین پرستو احمدی بدون حجاب اجباری در ایران و پروندهسازی قوه قضاییه جمهوری اسلامی علیه او و عوامل تولید این کنسرت، واکنشهای زیادی در میان مردم به دنبال داشت.
سازمان اوقاف و امور خیریه نمایش فیلمی کمدی به نام «آنتیک» را در جشنواره فیلم فجر «توهین به اصالت امامزادگان» در فضای مجازی و رسانهای توصیف کرد و گفت که از دستاندرکاران این فیلم شکایت کرده و موضوع را پیگیری قضایی میکند.
این سازمان سهشنبه ۲۳ بهمن با صدور بیانیهای، ساخت و نمایش آنتیک به کارگردانی هادی نائیجی را محکوم کرد و نوشت: «جای تاسف است که فیلمی تا این حد سطحی و بیارزش ساخته میشود که با برهم زدن جو هنری و فرهنگی جامعه باعث ریزش مخاطبان سینما میشود.»
فیلم با بازی پژمان جمشیدی در نقش اِبی و بیژن بنفشهخواه در نقش وَلی، درباره دو آنتیکباز قبل از انقلاب هستند که پس از انقلاب به «دلهدزدی» افتادهاند و پس از اینکه گذرشان به یک امامزاده میافتد، تصمیم میگیرند با تاسیس امامزادهای قلابی، پولی به جیب بزنند.
سازمان اوقاف و امور خیریه این فیلم را با عباراتی چون «شانه تخممرغی، پر از لودگی، دارای فقر طنز، با داستانی تقلیدی و کاملا بیارزش و ملغمهای از سخافت و رکاکت» توصیف کرد.
کمدی «شونه تخممرغی»، زمانی در ایران مصطلح شد که جواد رضویان در برنامه «هفت» گفت این فیلمها را میسازد تا وقتی مردم در سوپرمارکتها تخم مرغ میخرند در کنار آن این فیلم ها را بخرند و زیر شانه تخممرغی که خریدهاند به خانه ببرند.
این بیانیه گفت امامزادهها بین مردم «محبوبیت و مرجعیت» دارند و آمارهای اقداماتشان در زمینه «امداد و دستگیری از فقرا و کمک به حادثهدیدگان سیل و کرونا» از «از فرط فراوانی» قابل شمارش نیست.
پیشتر و در جریان نشست خبری آنتیک در دومین روز جشنواره فیلم فجر، شماری از خبرنگاران از عوامل فیلم درباره «توهین این اثر به مقدسات» سوال پرسیده بودند.
نائیجی ۱۴ بهمن و در همان نشست گفته بود فیلمش به نقد خرافات در جامعه پرداخته و هیچگونه توهینی به «مقدسات و ارزشهای دینی» در آن وجود ندارد.
یکی از خبرنگاران هم درباره احتمال توهین این فیلم به جمهوری اسلامی سوال کرد که محمود بابایی، تهیهکننده آنتیک، آن را رد کرد و گفت روحالله خمینی هم در وصیتنامه خود «بارها درباره خرافات و لزوم مبارزه با آن» صحبت کرده است.
بابایی «شایعه شکایت سازمان اوقاف از فیلم» را هم به «شیطنت برخی رسانهها» نسبت داد و گفت وقتی اولین نمایش فیلم در جشنواره فجر انجام شده، چطور ممکن است کسی که کار را ندیده، از آن شکایت کند؟
حدود یک هفته پس از این اظهارنظر، سازمان اوقاف و امور خیریه در بیانیهای گفت ضمن محکوم کردن «محتوای موهن آنتیک» حق پیگیری قضایی و شکایت از سازندگان این فیلم را برای خود محفوظ میداند.
تهیهکننده فیلم پیشتر گفته بود در صورت چنین شکایتی، تیم حقوقی آنها «آماده پاسخگویی» است.
مرضیه برومند، نویسنده و کارگردان، به تشکیل پرونده قضایی برای خودش و رضا بابک، بازیگر سینما و تلویزیون، واکنش نشان داد. او گفت که دست همه همکاران خود، اعم از زن و مرد را «همچنان با افتخار» میفشارد.
برومند با انتشار عکسی از پشت صحنه سریال آرایشگاه زیبا به کارگردانی خود و بازی رضا بابک، در اینستاگرام نوشت: «شاید بهتر بود برای نشان دادن محبتم به دوست و همکار عزیزم رضا بابک از واژه مناسبتری استفاده میکردم.»
چند روز پیش و در افتتاحیه چهلوسومین جشنواره فیلم فجر، مراسم بزرگداشتی برای رضا بابک برگزار و به شکل زنده از صداوسیمای جمهوری اسلامی پخش شد. در بخشی از آن، برومند روی صحنه رفت، با بابک خوش و بشی صمیمانه داشت و خطاب به او گفت: «جیگرتو بخورم ....»
برومند در ادامه، بابک را دوست عزیز و قدیمی خود و رابطه بینشان را «عشق و دعوا» خواند و خطاب به او گفت: «بابک جان خیلی دوستت دارم.»
در ادامه، این دو سینماگر با هم دست دادند و چند روز بعد و در شانزدهم بهمن،خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضاییه جمهوری اسلامی، اعلام کرد برای این دو هنرمند پرونده قضایی باز شده است.
برومند در واکنش به این ماجرا در اینستاگرام خود نوشت: «ضمن تاکید بر مواضع پیشینم، صراحتا اعلام میکنم که من با افتخار دست همه همکارانم را اعم از خانم یا آقا، بابت یک عمر همکاری شرافتمندانه، سالم و به دور از هر گونه شائبه جنسیتزدگی همچنان میفشارم و از صمیم قلب دوستشان دارم.»
سهشنبه ۱۶ بهمن، گروهی از حامیان حکومت مقابل مجلس شورای اسلامی تجمع و به شکلی علنی، برومند و بابک را «تهدید به قتل و ترور» کردند.
در ویدیوی منتشر شده از این تجمع، یک آخوند بهعنوان سخنران میگوید: «در جشنواره فجر بازیگر بیحیا با نامحرم و ناموس شیعه دست میدهد. نواب صفویها زندهاند؛ گروههای مجازات مردمی در بین همین تجمع حضور دارند.»
مجتبی میرلوحی، معروف به نواب صفوی، بنیانگذار و رهبر تشکیلات «فداییان اسلام» بود. این گروه در ترور عبدالحسین هژیر، علی رزمآرا، حسین علاء و احمد کسروی نقش داشت.
در روزهای گذشته، مهدی شبزندهدار، دبیر شورای عالی حوزههای علمیه و عضو فقهای شورای نگهبان، درباره دست دادن برومند و بابک در افتتاحیه جشنواره فیلم فجر گفت: «برخی امور اگر نگوییم فحشا، شبیه فحشاست و در برخی جشنوارهها آن هم در حضور کسانی که مسئولیت رسمی در جمهوری اسلامی دارند، اتفاق میافتد.»
او گفت از اینکه زنی با یک «مرد نامحرم» دست بدهد و «اینگونه کلمات معاشقهآمیز در ملاءعام به هم بگویند» و از رسانهها پخش بشود، «خجالتزده» میشود.
خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضاییه جمهوری اسلامی، اعلام کرد برای مرضیه برومند و رضا بابک، دو هنرمند سینما، تئاتر و تلویزیون، به دلیل دست دادن روی صحنه در جشنواره حکومتی فیلم فجر، پرونده قضایی تشکیل شده است.
میزان، سهشنبه ۱۶ بهمن نوشت که روند دادرسی این پرونده «طی روزهای گذشته» انجام شده است.
پیش از این دبیر شورای عالی حوزههای علمیه دست دادن مرضیه برومند و رضا بابک را در افتتاحیه جشنواره فیلم فجر «شبیه فحشا» و عامل «خجالتزدگی» خواند.
مهدی شبزندهدار که عضو فقهای شورای نگهبان نیز هست، گفت: «برخی امور اگر نگوییم فحشا، شبیه فحشاست و در برخی جشنوارهها آن هم در حضور کسانی که مسئولیت رسمی در جمهوری اسلامی دارند، اتفاق میافتد.»
او گفت از اینکه زنی با یک «مرد نامحرم» دست بدهد و «اینگونه کلمات معاشقهآمیز در ملاءعام به هم بگویند» و از رسانهها پخش بشود، «خجالتزده» میشود.
چند روز پیش و در افتتاحیه چهلوسومین جشنواره فیلم فجر، مراسم بزرگداشتی برای رضا بابک، برگزار و به شکل زنده از صداوسیمای پخش شد که در بخشی از آن مرضیه برومند، نویسنده و کارگردان، روی صحنه رفت و با او خوش و بشی صمیمانه داشت و با هم دست دادند.
برومند درباره بابک گفت: «درباره رضا بابک چه بگویم. این همه سال جزِ جگر منِ بیچاره بوده. "جیگرتو بخورم"....»
او در ادامه بابک را دوست عزیز و قدیمی خود و رابطه بینشان را «عشق و دعوا» خواند و خطاب به او گفت: «بابک جان خیلی دوستت دارم.»
صحبتهای مرضیه برومند با خنده و تشویق حضار در سالن همراه بود.
دبیر شورای عالی حوزههای علمیه با اشاره به حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم، گفت: «نمیدانم وزیر ارشاد واکنشی به این کار داشتهاند [یا نه]. در فیلم و عکسها که ایشان نشسته بودند اما باید بلند میشد و اعتراض میکرد یا از مجلس بیرون میرفت که بدانند جمهوری اسلامی این چنین نیست.»
در همان برنامه و پس از دست دادن برومند و بابک، فرزاد حسنی، مجری مراسم در واکنش گفته بود: «مجموعه دولت آقای پزشکیان همین را کم داشت.»
جشنوارههای تئاتر، فیلم و موسیقی فجر بهعنوان رویدادهایی حکومتی، پس از کشته شدن مهسا ژینا امینی در بازداشتگاه گشت ارشاد با تحریم شمار زیادی از هنرمندان مواجه شدند.
پس از شکلگیری جنبش «زن، زندگی، آزادی»، شماری از زنان هنرمندان با انتشار تصاویری بدون حجاب اجباری از خود در رسانههای اجتماعی، با اعتراضات مردمی همراهی کردند.
۱۹ شهریور امسال، رسول صدرعاملی، سخنگوی خانه سینما، از باز بودن پرونده قضایی برای ۳۰۰ سینماگر بهدلیل حمایت از اعتراضات سراسری خبر داد و اعلام کرد که امسال جشن خانه سینما به دلیل عدم امکان فعالیت همین هنرمندان برگزار نمیشود.
جشنوارههای فجر در سال ۱۴۰۱ با استقبال اندک هنرمندان و مردم مواجه شد
ساترا نهاد وابسته به صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش سریال «تاسیان» به کارگردانی تینا پاکروان را بهدلیل آنچه «نامشخص بودن وضعیت صیانت» او خوانده، در شبکه نمایش خانگی متوقف کرد. این سازمان توضیحی درباره منظور خود از «وضعیت صیانت» نداده است.
محمد جواد شکوری مقدم، مدیرعامل آپارات و فیلیمو، دوشنبه ۱۵ بهمن با انتشار تصویر نامه ساترا، نهاد وابسته به صداوسیما، از توقیف پخش سریال «تاسیان» به کارگردانی تینا پاکروان خبر داد.
مدیرکل نظارت و تطبیق ساترا در این نامه گفته تا زمان «حصول نتیجه استعلام صیانت» تینا پاکروان، امکان بازبینی سریال در جلسه شورای انتشار، اعلام اصلاحات و صدور نامه تبلیغات شهری وجود ندارد.
مقامهای جمهوری اسلامی اغلب از مقررات مربوط به فعالیتها و خدمات فضای مجازی که عنوان آن در سالهای گذشته به دفعات تغییر کرده، با نام «طرح صیانت» یاد میکنند.
این طرح که پیگیری جدیتر آن با انتقاد علی خامنه از «ول» بودن فضای مجازی کلید خورد، به دنبال محدودتر کردن دسترسی شهروندان به اینترنت در کشور است.
در نامه ساترا درباره «استعلام صیانت» مشخص نشده که استعلام مورد نظر ساترا قرار است در چه زمینهای از فعالیتهای پاکروان استعلام شود و آیا این استعلام به این طرح و بررسی رفتار و گفتههای تینا پاکروان در فضای مجازی مربوط میشود یا خیر .
نمایی از اجرای اعتراضی حمید پورآذری، سهیلا گلستانی و دیگر هنرمندان تئاتر در همراهی با خیزش انقلابی
شکوری مقدم نیز این نامه را «عجیب» توصیف کرد و در ایکس نوشت: «ظاهرا در کشور هر کسی برای خودش یک شورای صیانت دارد که برای استعلام یک هنرمند بیش از دو ماه فرصت میخواهند چه برسد به مردم معمولی.»
پس از شکلگیری جنبش زن، زندگی، آزادی با قتل حکومتی مهسا ژینا امینی در بازداشتگاه گشت ارشاد، شماری از زنان هنرمندان با انتشار تصاویری بدون حجاب اجباری از خود در رسانههای اجتماعی، با اعتراضات مردمی همراهی کردند.
۱۹ شهریور امسال، رسول صدرعاملی، سخنگوی خانه سینما، از باز بودن پرونده قضایی برای ۳۰۰ سینماگر بهدلیل حمایت از اعتراضات سراسری خبر داد و اعلام کرد که امسال جشن خانه سینما به دلیل نبود فعالیت همین هنرمندان برگزار نمیشود.
آذر ماه ۱۴۰۱ نیز یک کمیته خانه سینما اعلام کرد بیش از ۱۰۰ هنرمند ایرانی بازداشت یا ممنوع از کار شدهاند.