تصاویر منتشرشده در خبرگزاری رویترز نشان میدهد دانشجویان معترض در دانشگاه ایالتی تگزاس آمریکا همزمان با تجمعات مخالفان اسرائیل و حامیان فلسطین طی روزهای اخیر در دیگر دانشگاهها، اقدام به برگزار نماز در کنار یکدیگر کردند.
این کمیسیون در گزارش خود که مربوط به وضعیت آزادی مذاهب در جهان طی سال ۲۰۲۳ است، به دولت ایالات متحده توصیه کرد جمهوری اسلامی را به دلیل «نقض سیستماتیک و وحشتناک» آزادیهای مذهبی در ردیف «کشورهای مورد نگرانی ویژه» قرار دهد.
در این گزارش جدید آمده است در سال ۲۰۲۳، شرایط آزادی مذهبی در ایران همچنان به شدت ضعیف بود و اعتراضات علیه قوانین اجباری حجاب و سایر محدودیتهای آزادی مذهب یا عقیده با وجود سرکوب خشونتآمیز نیروهای امنیتی ادامه یافت.
این کمیسیون افزود مقامهای جمهوری اسلامی به طور سیستماتیک آزار و اذیت، دستگیری، بازداشت، تجاوز جنسی و شکنجه علیه معترضان، از جمله خردسالان را ادامه دادند.
بیبیسی جهانی به تازگی در گزارشی بر اساس مدرکی «بسیار محرمانه» نوشت که نیکا شاکرمی، از کودکان جانباخته در خیزش مهسا، از سوی سه نیروی امنیتی جمهوری اسلامی به نامهای صادق منجزی، آرش کلهر و بهروز صادقی هدف تعرض جنسی قرار گرفته و به قتل رسیده است.
در این مدرک آمده است که یک نیروی امنیتی با نشستن روی نیکا به آزار و اذیت جنسی او پرداخته و نیکا با وجود بسته بودن دستهایش تقلا کرده و با لگد زدن و فحش دادن، واکنش نشان داده است.
پس از آن، هر سه مردی که در پشت یک ون با نیکا بودهاند، آنقدر با باتون و شوکر به این دختر نوجوان ضربه زدهاند که جان باخته است.
کمیسیون ایالات متحده آمریکا در امور آزادی مذهبی بینالمللی به گزارش جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در مورد وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد که گفته بود رفتار جمهوری اسلامی با معترضان ممکن است «جنایت علیه بشریت» باشد.
این کمیسیون یادآور شد در طول سال ۲۰۲۳، ایران حداقل هشت معترض را با اتهامات مذهبی اعدام کرد.
این نهاد از دولت آمریکا خواست نهادها و مقامهای جمهوری اسلامی را که در نقض آزادیهای مذهبی نقش دارند تحریم کرده و از ورود آنان به آمریکا جلوگیری کند.
کمیسیون آمریکا در امور آزادی مذهبی بینالمللی یک نهاد مستقل دولت فدرال ایالات متحده است که در سال ۱۹۹۸ بر اساس قانون بینالمللی آزادی مذاهب ایجاد شد.
هدف از تاسیس این کمیسیون، ارتقای حقوق بشر در امور آزادی مذهبی به عنوان یک عنصر عمده سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا است.
این کمیسیون با استفاده از استاندارهای بینالمللی، بر حقوق آزادی مذهبی یا عقیدتی در سطح جهان نظارت و بر اساس نتایج تحقیقات خود، توصیههایی به وزیر امور خارجه، رییسجمهوری یا کنگره آمریکا میکند.
تمرکز اصلی گزارش کمیسیون ایالات متحده آمریکا در امور آزادی مذهبی بینالمللی بر دو گروه از کشورها است:
گروه اول کشورهایی هستند که این کمیسیون توصیه میکند وزارت خارجه آمریکا آنها را به عنوان کشورهای «مورد توجه ویژه» تعیین کند.
گروه دوم شامل کشورهایی هستند که این کمیسیون توصیه میکند وزارت خارجه آمریکا آنها را در فهرست «نظارت ویژه» خود قرار دهد.
در تازهترین گزارش، علاوه بر ایران، کشورهای افغانستان، آذربایجان، برمه، چین، کوبا، اریتره، هند، نیکاراگوئه، نیجریه، کره شمالی، پاکستان، روسیه، عربستان سعودی، تاجیکستان، ترکمنستان و ویتنام در گروه اول قرار گرفتهاند.
فهرست کشورهای گروه دوم در این گزارش شامل الجزایر، مصر، اندونزی، عراق، قزاقستان، قرقیزستان، مالزی، سریلانکا، سوریه، ترکیه و ازبکستان است.
این اولین بار نیست که کمیسیون آمریکا در امور آزادی مذهبی بینالمللی نسبت به نقض حقوق شهروندان ایرانی در زمینه آزادی مذهب هشدار میدهد.
سال گذشته، این کمیسیون در گزارش سالانه خود از دولت این کشور خواست موضوع سرکوب اقلیتهای دینی در ایران را به دادگاه کیفری بینالمللی ارجاع دهد و بخواهد مقامهای جمهوری اسلامی به خاطر نقض حقوق بشر و جنایت علیه بشریت مورد پیگرد قرار بگیرند.
کمیسیون آمریکا در امور آزادی مذهبی بینالمللی معتقد است جمهوری اسلامی از چندین دهه پیش در ایران کارزاری را علیه اقلیتهای مذهبی، از زرتشتیها و مسیحیان تا یهودیان و بهائیها آغاز کرده و این کارزار را در سالهای اخیر همچنان با شدت بیشتری ادامه داده است.
کمیسیون ایالات متحده آمریکا در امور آزادی مذهبی بینالمللی سال گذشته نیز خشونتهای جمهوری اسلامی علیه معترضان در جریان خیزش سراسری علیه حکومت ایران را محکوم و اعلام کرد نقض حقوق اقلیتهای دینی در این کشور در جریان این اعتراضات بدتر شد.
نوری تورکل، رییس این کمیسیون گفت: «در حالی که شرایط آزادی مذهبی در ایران حتی پیش از شروع تظاهرات در سپتامبر گذشته بسیار بد بود، به دلیل وحشیگری شدید دولت علیه ایرانیانی که آزادی مذهبی خود را به طور مسالمتآمیز مطالبه میکنند، شرایط به میزان قابل توجهی بدتر شده است.»
او همچون دیگر سازمانهای حقوق بشری بینالمللی تایید کرد نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی معترضان مسالمتآمیز را به ضرب گلوله کشتند و بسیاری را بازداشت و شکنجه، از جمله شکنجههای سیستماتیک جنسی کردند.
در آذر ماه ۱۴۰۱، وبسایت خبری محبت نیوز گزارش داده بود برخی از رهبران جامعه یهودیان ایران، تحت فشار دستگاههای امنیتی جمهوری اسلامی، به یهودیان در کنیسهها هشدار دادهاند نباید در اعتراضات شرکت کنند و در صورت دستگیر شدن آنها، انجمن کلیمیان هیچ اقدامی برای آزادی آنان نخواهد کرد.
در آن زمان، چهار شهروند یهودی در تهران و یک شهروند یهودی در شیراز بازداشت شدند.
ایراناینترنشنال در آن روزها در خبری اختصاصی از فشار جمهوری اسلامی بر اقلیتهای مذهبی برای مجبور کردن آنها به محکوم کردن خیزش انقلابی مردم ایران خبر داد.
در سال ۱۴۰۰ نیز کمیسیون آمریکا در امور آزادی مذهبی بینالمللی در گزارش خود تخریب خانههای شهروندان بهائی در استان مازندران را شدیدا محکوم کرد و از دولت ایالات متحده خواست با اعمال تحریم علیه اشخاصی که مسئول آزار جامعه بهائیان در ایران هستند، آنها را نسبت به «اقدامات ظالمانه» خود پاسخگو کند.
فروردین امسال، سازمان دیدهبان حقوق بشر در گزارشی اعلام کرد: «اقدامهای جمهوری اسلامی علیه بهائیان به عنوان بزرگترین اقلیت دینی به رسمیت شناخته نشده در ایران، جنایت علیه بشریت است.»
خبرگزاری بلومبرگ در آغاز گزارش خود تصریح کرده است که این توافق با موانع زیادی روبهرو است اما نسخه جدیدی از چارچوب خاورمیانه است که با حمله حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر که به شروع جنگ در غزه انجامید، فعلا از دست رفته است.
مذاکرات بین واشینگتن و ریاض در هفتههای اخیر شتابی تازه گرفته است و به گفته منابعی که نخواستند نامشان فاش شود، اکنون بسیاری از مقامها در عربستان و آمریکا خوشبین هستند که میتوانند ظرف چند هفته به یک توافق تاریخی دست پیدا کنند.
به گزارش بلومبرگ، چنین توافقی بهطور بالقوه خاورمیانه را تغییر میدهد. این اقدام علاوه بر تقویت امنیت اسرائیل و عربستان سعودی، موقعیت آمریکا را در منطقه به ضرر جمهوری اسلامی و حتی چین تقویت خواهد کرد.
این پیمان ممکن است چنان امتیازاتی به عربستان سعودی بدهد که اجرایی شدنش نیازمند تایید سنای آمریکا باشد و حتی فراتر از آن، به بزرگترین صادرکننده نفت جهان، امکان دسترسی به سلاحهای پیشرفته آمریکایی را بدهد که تا کنون فروش آنها به عربستان ممنوع بوده است.
بر اساس این گزارش، اگر چنین توافقی صورت بگیرد، محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی موافقت خواهد کرد که استفاده از فناوری چین در حساسترین شبکههای کشورش را محدود کند، به شرط آنکه آمریکا در حوزههای هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی سرمایهگذاری عمدهای کند و به برنامه هستهای غیرنظامی ریاض یاری برساند.
هنگامی که ایالات متحده و عربستان سعودی به این توافق تاریخی دست پیدا کنند، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، را با یک انتخاب مواجه خواهند کرد: او یا باید به این توافق بپیوندند، که خود مستلزم روابط رسمی دیپلماتیک با عربستان سعودی، سرمایهگذاری بیشتر و همگرایی منطقهای است، یا اینکه رها شود و پشت سر گذاشته شود.
شروطی که نتانیاهو با آنها مواجه است، اصلا کوچک نیستند: پایان دادن به جنگ غزه و موافقت با مسیری برای تشکیل کشور مستقل فلسطین.
رسیدن به چنین وضعیتی البته با شک و تردید همراه است.
به گزارش بلومبرگ، واداشتن قانونگذاران آمریکایی به تصویب توافقی که ایالات متحده را متعهد به حمایت نظامی از عربستان سعودی میکند، چشمانداز دلهرهآوری را پیش روی کاخ سفید به نمایش میگذارد، بهویژه اگر اسرائیل نخواهد به آن بپیوندد.
بسیاری از قانونگذاران پس از قتل جمال خاشقجی، ستون نویس روزنامه واشینگتن پست توسط عوامل سعودی در سال ۲۰۱۸، همچنان نسبت به شاهزاده محمد بن سلمان، حاکم ۳۸ ساله و بالفعل عربستان محتاط هستند.
آنها همچنین نگران استراتژی عربستان سعودی برای کاهش تولید نفت و افزایش قیمتها، در همراهی با سایر اعضای اوپک پلاس هستند.
از سوی دیگر، در اسرائیل، نتانیاهو راستگراترین دولت تاریخ این کشور را رهبری میکند. او راه حل دو کشوری را رد کرده است. ائتلاف حاکم در اسرائیل به رهبری او میگوید که همچنان قصد دارد به شهر رفح در غزه حمله کند، حال آنکه ایالات متحده و کشورهای عربی سخت نگرانند که چنین حملهای به کشته شدن هزاران غیرنظامی فلسطینی دیگر منجر شود.
چنین حملهای در عین حال چشمانداز آتشبس کوتاهمدت را نیز به خطر میاندازد. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، که روز چهارشنبه در اورشلیم با نتانیاهو ملاقات کرد، میگوید این آتشبس برای جو بایدن، رییسجمهوری آمریکا اولویت دارد.
پیروزی سیاست
با این حال، رهبران هر سه کشور انگیزههای زیادی برای دستیابی زودهنگامی به توافق نیز دارند. برای بایدن، چنین توافقی، فرصتی برای پیروزی در سیاست خارجی قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در نوامبر است. ولیعهد عربستان سعودی مطمئن نیست که در صورت پیروزی دونالد ترامپ، چنین توافقی بین دو کشور حاصل شود و عادی سازی روابط با بزرگترین اقتصاد خاورمیانه و میزبان مقدسترین مکانها برای مسلمانان، بزرگترین کارت برنده و هدفی است که او مدتهاست آرزویش را داشته است.
به گزارش بلومبرگ، مقامهای آمریکایی گفتند که مذاکرات در حال انجام است اما از اظهار نظر در مورد جزئیات خودداری کردند. دولت عربستان سعودی و دفتر بنیامین نتانیاهو هم به درخواست برای اظهار نظر پاسخ ندادند.
روزنامه گاردین، اوایل روز چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت، گزارش داد که ایالات متحده و عربستان سعودی پیشنویس مجموعهای از توافقات مرتبط با یک توافق صلح گستردهتر فلسطین را تنظیم کردهاند.
بلینکن روز دوشنبه، زمانی که در عربستان سعودی بود، گفت: «ما در ماههای گذشته کار فشردهای را با هم انجام دادهایم. من فکر میکنم کاری که عربستان سعودی و ایالات متحده با هم در زمینه توافقات خود انجام دادهاند، بهطور بالقوه در آستانه تکمیل شدن است.»
فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، نیز در همان مراسم گفت که توافق «بسیار بسیار نزدیک» است.
جنبههایی از این توافق منعکسکننده توافقهایی است که ایالات متحده در ماههای اخیر با دیگر شرکای منطقهای خود از جمله امارات متحده عربی منعقد کرده است. در توافقی که با امارات صورت گرفت، شرکت بزرگ هوش مصنوعی ابوظبی، G42، موافقت کرد در ازای سرمایهگذاری مایکروسافت، به همکاری با چین پایان دهد.
در مورد عربستان سعودی، که همچنین مشتاق توسعه هوش مصنوعی و نیمه هادیها به صورت محلی است، ایالات متحده گفته است که اگر ریاض بخواهد فناوری چین را حفظ کند، نمیتواند روی کمک آمریکا در این زمینه حساب کند.
یک فرد مطلع به خبرگزاری بلومبرگ گفت که عربستان سعودی باید موافقت کند که همکاری در زمینه فناوری پیشرفته با دشمنان ایالات متحده را دنبال نکند.
از سوی دیگر، در صورت دست یافتن به این توافق، عربستان سعودی به آرزوی طولانی مدت خود برای داشتن برنامه هستهای غیرنظامی جامه عمل میپوشاند.
تغییر در رویکرد
آخرین گفتگوها به منزله تغییر رویکرد بایدن و شاهزاده محمد بن سلمان بوده است. همانطور که در ابتدا تصور میشد، این توافق یک توافق سه جانبه بود که روابط دیپلماتیک عربستان و اسرائیل را همراه با سرمایه گذاری و ادغام بیشتر در منطقه مد نظر داشت.
اکنون، ایالات متحده و عربستان سعودی توافق با یکدیگر را محوری برای پایان دادن به جنگ بین اسرائیل و حماس میدانند، جنگی که خاورمیانه را متلاطم کرده و به اعتراضات گسترده در غرب منجر شده است.
اگر اسرائیل از طرح حمله به رفح عقبنشینی کند و به سرعت جنگ خود با حماس را به پایان برساند، دو کشور یک سری مشوقهای اقتصادی، امنیتی و دیپلماتیک به اسرائیل ارائه خواهند کرد.
سود دیگر چنین توافقی برای نتانیاهو این است که به مقابله او با تجاوزات جمهوری اسلامی کمک میکند. از زمان شروع جنگ در غزه، اسرائیل و ایران برای اولین بار بهطور مستقیم به یکدیگر حمله کردند، ضمن اینکه گروههای شبهنظامی نیابتی جمهوری اسلامی مانند حزبالله بهطور مرتب به اسرائیل حمله میکنند.
فرصت رو به پایان است
ممکن است فرصت برای اسرائیل برای پیوستن به این توافق رو به پایان باشد. هرچه جنگ ادامه یابد، حمایت بینالمللی از موضع نتانیاهو کاهش مییابد. نظرسنجیها در ایالات متحده این امر را تایید میکند.
بر اساس یک نظرسنجی جدید، تقریبا یک سوم جمهوریخواهان در هفت ایالت در نوسان بین دو حزب در جریان انتخابات ریاست جمهوری، با ادامه کمک به اسرائیل مخالف هستند، همانطور که از هر ۱۰ دموکرات و رأیدهنده مستقل، چهار نفر مخالف ادامه این کمکها هستند.
