حماس و دیگر شبهنظامیان فلسطینی شش ماه پیش، ۱۵ مهرماه، در حملهای غافلگیرانه به خاک اسرائیل نفوذ کردند که سرآغاز حمله تلافیجویانه اسرائیل برای ریشهکن کردن حماس و در ادامه افزایش تنش و درگیریها در خاورمیانه شد.
ارتش اسرائیل اعلام کرد تمامی نیروهای زمینی خود را به استثنای یک تیپ از جنوب نوار غزه خارج کرده است.
بر اساس این گزارش، نیروهای لشگر ۹۸ ارتش اسرائیل صبح یکشنبه ۱۹ فروردین، منطقه خانیونس را پس از چهارماه نبرد بیوقفه ترک کردند.
وبسایت خبری تایمز اسرائیل نوشت تنها تیپ «نهال»، تیپ پیادهنظام نیروی زمینی اسرائیل در منطقه باقی خواهد ماند.
این تیپ قرار است امنیت جاده موسوم به «کریدور نتزاریم» را تامین کند. این کریدور منطقه بئری در جنوب اسرائیل را به ساحل غزه متصل میکند.
کریدور نتزاریم ارتش اسرائیل را قادر میسازد عملیات خود را در شمال و مرکز غزه به انجام برساند، مانع از بازگشت فلسطینیان به منازل خود در شمال غزه میشود و به سازمانهای امدادی اجازه میدهد کمکهای بشردوستانه را مستقیما به شمال غزه برسانند.
تایمز اسرائیل گزارش داد ساعاتی پس از عقبنشینی نیروهای این کشور، پنج راکت از خانیونس به سوی مناطقی در جنوب اسرائیل در نزدیکی مرز غزه شلیک شد.
تعدادی از این راکتها توسط سامانه گنبد آهنین رهگیری و سرنگون شدند. تاکنون گزارشی درباره خسارت مالی یا آسیب جانی در اثر این حمله مخابره نشده است.
اسرائیل پیش از این نیز نیروهای خود را از شمال غزه خارج کرده بود و اکنون عملیات خود در این منطقه را در مقیاس کوچکتر و به صورت هدفمند دنبال میکند.
به گفته ارتش اسرائیل، سربازان این کشور با از پا درآوردن هزاران شبهنظامی فلسطینی، نابود کردن تیپهای محلی حماس و تخریب حدود ۳۰ کیلومتر از تونلهای زیرزمینی این گروه، به اهداف مورد نظر خود در خانیونس دست یافتند.
ارتش اسرائیل معتقد است انجام عملیات بر اساس گزارشهای اطلاعاتی، مانند آنچه در بیمارستان شفا رخ داد، کارآمدی بیشتری در برابر شبهنظامیان حماس خواهد داشت.
ارتش اسرائیل روز ۱۳ فروردین عملیات دو هفتهای خود را در محوطه بیمارستان شفا با موفقیت پایان داد. بیش از ۲۰۰ شبهنظامی فلسطینی در درگیریها در بیمارستان شفا کشته شدند که تعدادی از آنها، فرماندهان ارشد حماس و جهاد اسلامی بودند.
تایمز اسرائیل نوشت از مجموع ۲۴ گردان حماس در نوار غزه، ۱۸ گردان منهدم شدهاند و تنها شش گردان به فعالیت خود ادامه میدهند.
از نظر میدانی، این بدان معناست که حماس دیگر به عنوان یک واحد نظامی سازمانیافته عمل نمیکند.
این وبسایت اضافه کرد از شش گردان باقیمانده حماس، چهار گردان در رفح در جنوب و دو گردان در مرکز نوار غزه مستقر هستند.
اسرائیل رفح را آخرین سنگر حماس میداند و میگوید برای نابودی این گروه، حمله به این منطقه ضروری است.
در سوی دیگر، آمریکا، سازمان ملل متحد، کشورهای عربی و بسیاری از کشورهای اروپایی با عملیات اسرائیل در رفح مخالف هستند.
بیش از یک میلیون آواره فلسطینی برای در امان ماندن از خشونتها در نقاط مختلف غزه، در رفح پناه گرفتهاند.
جنگ غزه از هفت ماه پیش و در پی حمله شبهنظامیان حماس به اسرائیل در روز ۱۵ مهر (هفتم اکتبر) سال گذشته آغاز شد.
وزارت بهداشت حماس روز ۱۹ مهر اعلام کرد تاکنون دستکم ۳۳ هزار و ۱۷۵ فلسطینی در اثر درگیریها در غزه جان خود را از دست دادهاند.
به گفته حماس، ۷۵ هزار و ۸۸۶ تن نیز در این بازه زمانی هفت ماهه زخمی شدهاند.
یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل گفت این کشور خود را برای هرگونه سناریوی احتمالی در برابر جمهوری اسلامی کاملا آماده کرده است.
گالانت روز یکشنبه ۱۹ فروردین تاکید کرد دستگاه دفاعی اسرائیل ارزیابی خود را از شرایط کنونی تکمیل کرده و برای واکنش به هر سناریویی در برابر ایران آماده است.
او این اظهارات را پس از جلسهای با اودد باسیوک، فرمانده اداره عملیات و آهارون حالیفا، فرمانده اداره اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل مطرح کرد.
خبرگزاری رویترز با استناد به دفتر وزیر دفاع اسرائیل، محور این جلسه را «ارزیابی شرایط عملیاتی» عنوان کرد.
در حمله روز دوشنبه ۱۳ فروردین اسرائیل، ساختمان کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق، پایتخت سوریه، هدف قرار گرفت و هفت عضو سپاه پاسداران جان باختند.
در میان کشتهشدگان محمدرضا زاهدی، فرمانده نیروی قدس سپاه در سوریه و لبنان، و محمدهادی حاجی رحیمی، معاون او دیده میشوند.
تعدادی از مقامهای حکومت ایران، از جمله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی تاکید کردهاند ایران از اسرائیل انتقامی سخت خواهد گرفت.
خامنهای روز ۱۴ فروردین در پیامی اعلام کرد: «اسرائیل به دست دلاورمردان ما مجازات خواهد شد؛ آنها را از این جنایت و امثال آن پشیمان خواهیم کرد.»
یحیی رحیم صفوی، فرمانده اسبق سپاه و دستیار و مشاور عالی خامنهای، روز ۱۹ فروردین تهدید کرد هیچ یک از سفارتخانههای اسرائیل در نقاط مختلف جهان دیگر در امنیت نخواهند بود.
او مقابله با اسرائیل را «یک حق قانونی و مشروع» دانست و افزود: «رهبر انقلاب با قدرت سیلی پشیمانکنندهای را وعده دادهاند. جبهه مقاومت آماده است؛ باید منتظر زمان باشیم.»
محمدحسین باقری، رییس ستاد کل نیروهای مسلح هم روز ۱۸ فروردین در مراسم تشییع زاهدی گفت انتقام از اسرائیل قطعی است و «با حداکثر آسیبرسانی به دشمن» انجام خواهد گرفت.
در سوی دیگر، تعدادی دیگر از مقامهای جمهوری اسلامی با بهکارگیری لحنی محافظهکارانه، خواستار صبر استراتژیک در برابر اسرائیل شدهاند.
حسن همتی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس روز ۱۹ فروردین در پاسخ به پرسشی درباره واکنش جمهوری اسلامی به حمله اخیر گفت اسرائیل پیش از این بخشی از پاسخ ایران را در جریان عملیات هفتم اکتبر حماس دریافت کرده است.
او افزود: «بخشی از پاسخ هم میماند به عکسالعمل ایران که مقامات مربوطه در وقت مناسب تصمیم خود را اجرایی میکنند و پاسخ قاطعانهای به این حمله میدهند.»
این نماینده مجلس در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد شمار حملات اسرائیل به فرماندهان سپاه در سوریه افزایش نیافته و «موارد بسیار کم» رخ داده نیز به دلیل «کوتاهی در موارد حفاظتی» بوده است.
پیشتر و در روز ۱۸ فروردین، حسین جلالی، دیگر نماینده مجلس و از چهرههای تندروی جبهه پایداری اعلام کرد: «به مصلحت نمیدانیم ایران به صورت علنی وارد جنگ شود.»
او اسرائیل را به تلاش برای کشاندن ایران به جنگی «علنی و مستقیم» متهم کرد و افزود: «ما به صورت نیابتی از طریق گروههایمان، پاسخ اسرائیل را خواهیم داد.»
این اظهارت در حالی مطرح میشوند که مقامهای جمهوری اسلامی بارها حمایت مستقیم خود را از گروههای شبهنظامی در منطقه، مانند حماس، حزبالله، حوثیهای یمن، و حشد شعبی تکذیب کردهاند و گفتهاند این گروهها به صورت مستقل عمل میکنند و از تهران دستور نمیگیرند.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در آبانماه سال گذشته اعلام کرد تهران هیچ گروه یا جنگ نیابتیای در منطقه ندارد.
گروه شبهنظامی حماس اعلام کرد در پاسخ به دعوت مصر، یکی از میانجیگران بحران کنونی در غزه، هیاتی به ریاست خلیل الحیه، از مقامات ارشد خود را در روز یکشنبه ۱۹ فروردین برای انجام گفتوگوها درباره برقراری آتشبس به قاهره اعزام میکند.
حماس روز شنبه با صدور بیانیهای خواستههای خود را که پیش از تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل مبنی بر آتشبس در نوار غزه مطرح شده بود، تکرار کرد.
در بیانیه حماس آمده است این خواستهها شامل آتشبس دائمی، خروج نیروهای اسرائیلی از غزه، بازگشت آوارگان و مبادله «جدی» اسرای فلسطینی با گروگانهای اسرائیلی است که در غزه نگهداری میشوند.
یک مقام اسرائیلی روز شنبه ۱۸ فروردین در واکنش به بیانیه حماس با اشاره به نگرانی اسرائیل از اینکه این اقدام حماس بیش از آن که نشانه پیشرفت واقعی باشد، یک نمایش سیاسی است، گفت اسرائیل در مورد حضور در این دور از مذاکرات تصمیمی نگرفته است.
در حالی که حماس خواهان توافق برای پایان دادن به جنگ و خروج نیروهای اسرائیلی از غزه است، اسرائیل اعلام کرد پس از هر آتشبس، به عملیات خود علیه حماس ادامه میدهد و این گروه را نابود خواهد کرد.
همزمان ارتش اسرائیل در روز شنبه اعلام کرد نیروهای ویژه این ارتش جسد یک گروگان را که حین اسارت در غزه کشته شده، پیدا کردند.
تقریبا شش ماه پس از آغاز جنگ کنونی در غزه، اسرائیل همچنان با اعتراضاتی در داخل کشور مواجه است.
معترضان خواستار انجام توافق برای آزادسازی گروگانهای باقی مانده در غزه هستند.
در جریان حمله بیسابقه و ناگهانی حماس به جنوب اسرائیل، علاوه بر کشته شدن هزار و ۲۰۰ نفر، ۲۵۳ نفر نیز به دست حماس و دیگر شبهنظامیان فلسطینی متحد این گروه به گروگان گرفته شدند.
این حمله آغازگر جنگی شد که بیش از ۳۳ هزار فلسطینی را کشته است و همچنان ادامه دارد.
از آن زمان تا کنون، تعدادی از گروگانها آزاد شدند و تعدادی نیز در اسارت جان باختند.
ارتش اسرائیل روز شنبه اعلام کرد جسد الاد کاتزیر، کشاورز ۴۷ ساله اسرائیلی، شبانه به دست کماندوها در جنوب خانیونس کشف شد.
بر اساس این اعلامیه، او به دست شبهنظامیان جهاد اسلامی فلسطین کشته و در اواسط ژانویه در غزه دفن شده است.
جهاد اسلامی، متحد حماس، هنوز در این زمینه واکنشی نشان نداده است.
پدر این گروگان در کیبوتص نیر اوز کشته شد و مادرش، هانا نیز گروگان گرفته شده بود اما در ماه نوامبر در جریان یک آتشبس یک هفتهای آزاد شد.
اکنون کشورهایی چون آمریکا، قطر و مصر در تلاشاند تا ۱۲۹ گروگان باقیمانده در غزه را آزاد کنند.
اسرائیل اعلام کرده دستکم ۳۵ گروگان در غزه کشته شدهاند.
گروههای فلسطینی گفتهاند تعدادی از این گروگانها در حملات اسرائیل کشته شدهاند.
اسرائیل در حالی که در چندین مورد این موضوع را تایید کرده، افزوده که برخی از گروگانها که اجسادشان کشف شده است، «نشانههایی از اعدام شدن» داشتهاند.
روز شنبه شبکه خبری الجزیره اعلام کرد برای نخستین بار از زمان حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل، کمکهای بشردوستانه از گذرگاه اِرِز وارد شمال نوار غزه شد که شامل یک تانکر سوخت و دو کامیون تجهیزات پزشکی و دارویی بود اما یک مقام امنیتی اسرائیلی به رادیوی ملی این کشور گفت هنوز هیچ کمک بشردوستانهای از گذرگاه ارز عبور نکرده و انتظار هم نمیرود روز شنبه کمکی از این طریق وارد نوار غزه شود.
روز جمعه و پس از گفتوگوی جو بایدن، رییسجمهوری ایالات متحده و بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، دفتر نتانیاهو اعلام کرد این گذرگاه بازگشایی میشود.
پس از حمله اسرائیل که منجر به کشته شدن شماری از امدادگران در غزه شد، بایدن خواستار آتشبس فوری در غزه شد و از اسرائیل خواست برای تقویت ارسال کمکهای بشردوستانه به غزه اقدام کند.
جو بایدن، رییسجمهوری آمریکا روز جمعه، ۱۷ فروردین،از رهبران مصر و قطر خواست تا پیش از دور تازه مذاکرات آخر هفته در قاهره، شبه نظامیان حماس را برای موافقت با آتشبس غزه و آزادی گروگانها تحت فشار قرار دهند.
رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا، هیات آمریکایی را در مذاکرات قاهره رهبری خواهد کرد.
یک مقام ارشد دولت بایدن گفت رییسجمهوری آمریکا به عبدالفتاح السیسی، رییسجمهوری مصر و شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، نامههایی در مورد وضعیت مذاکرات گروگانگیری نوشت و از آنها خواست تا تعهد حماس به توافق را تضمین کنند و فشارها بر این گروه را افزایش دهند.
بایدن روز پنجشنبه در گفتگویی تلفنی با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل درباره مذاکرات جاری برای آتشبس و آزادی گروگانها در قاهره گفتگو کرد.
جان کربی، سخنگوی امنیت ملی کاخ سفید گفت:« بایدن به نتانیاهو گفت که به مذاکرهکنندگان خود در قاهره قدرت دهد تا در اسرع وقت به توافق برسند.»
بر اساس آخرین پیشنهاد، اسرائیل و حماس در ازای آزادی گروگانهای بیمار، مسن و زخمی که در دست حماس هستند، با یک آتشبس شش هفتهای موافقت خواهند کرد. این مذاکرات هفتهها است که به هیچ نتیجهای نرسیده است.
یک مقام ارشد دولت بایدن، که نامش اعلام نشد، به رویترز گفت: «این واقعیت اساسی همچنان صادق است: امروز آتش بسدر غزه برقرار میشد اگر حماس به سادگی با آزادی این دسته آسیبپذیر از گروگانها، یعنی بیماران، مجروحان، سالمندان و زنان جوان، موافقت میکرد.
او گفت: «وظیفه حماس است که گروگانها را آزاد کند و از طریق آتشبس طولانی مدت به مردم غزه کمک کند.»
به گفته این مقام، جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید روز دوشنبه با خانواده گروگانها در کاخ سفید دیدار خواهد کرد.
در همین حال جان کربی گفت که آمریکا هیچ برنامهای برای انجام تحقیقات مستقل در مورد قتل هفت امدادگر آشپزخانه مکرزی جهان در غزه ندارد.
ارتش اسرائیل پس از تحقیق درباره کشته شدن امدادگران در حمله هوایی این هفته غزه، دو افسر را از کار برکنار و فرماندهان ارشد را بهطور رسمی توبیخ کرد.
نتانیاهو در تماس تلفنی خود روز پنجشنبه با بایدن در مورد یافتههای کلی تحقیقات اسرائیل در مورد این حادثه اطلاعاتی را در اختیار او قرار داده بود.
بایدن در آن گفتگو به نتانیاهو هشدار داد که اسرائیل باید اقداماتی را برای رسیدگی به آسیبهای غیرنظامی و رنج بشردوستانه انجام دهد، در غیر این صورت واشنگتن گامهای نامشخصی در پاسخ به آن برخواهد داشت.
اسرائیل همچنین اعلام کرد که بندر اشدود و گذرگاه اریز را برای افزایش جریان کمک به غزه باز میکند.
بایدن روز جمعه در پاسخ به این سوال که آیا تهدید کرده است که از حمایت نظامی از اسرائیل خودداری می کند، به خبرنگاران گفت: «از آنها خواستم کاری را که باید انجام دهند، انجام دهند.»
پس از اینکه رهبران جمهوری اسلامی اعلام کردند درباره نحوه واکنش به حمله روز دوشنبه اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق تصمیم گرفتهاند، مقامهای دولت آمریکا و رسانههای این کشور از آمادهباش کامل نیروهای آمریکا در منطقه و انتظار یک حمله از سوی تهران سخن میگویند.
یک مقام دولت آمریکا، که نامش اعلام نشد، روز جمعه ۱۷ فروردین به خبرگزاری رویترز گفت که ایالات متحده در آمادهباش کامل است و برای حمله احتمالی حکومت ایران به اهداف اسرائیلی یا آمریکایی در منطقه در پاسخ به حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه آماده میشود.
شبکه سیانان، پیشتر گزارش داده بود که ممکن است جمهوری اسلامی در هفته آینده دست به حمله بزند.
این مقام آمریکایی با تایید این گزارش گفت: «ما قطعاً در سطح بالایی از هوشیاری هستیم.»
شبکه سیانان، روز جمعه ۱۷ فروردین، گزارش داد مقامهای ارشد دولت آمریکا در حال حاضر بر این باورند که حمله جمهوری اسلامی «حتمی» است و این حمله احتمالا هفته آینده صورت خواهد گرفت.
این شبکه افزود دولت اسرائیل نیز دیدگاه مشابهی دارد و دو کشور میکوشند برای مقابله با این حملات آماده شوند.
در حمله روز دوشنبه اسرائیل، ساختمان کنسولگری جمهوری اسلامی در کنار سفارت ایران در دمشق هدف قرار گرفت. در این حمله، هفت عضو سپاه پاسداران، از جمله محمدرضا زاهدی فرمانده سپاه در سوریه و لبنان کشته شدند.
در همین حال، روزنامه نیویورکتایمز، روز جمعه به نقل از مقامهای آمریکایی گزارش داد آمریکا خود را برای حملههای تلافیجویانه احتمالی جمهوری اسلامی آماده میکند و نیروهای نظامی ایالات متحده در منطقه را نیز در حالت آماده باش بالا قرار داده است.
این روزنامه همچنین به نقل از یک مقام اسرائیلی که نامش گفته نشده، نوشت: «اسرائیل در آمادگی برای حمله تلافیجویانه احتمالی ایران، نیروهای نظامی خود را در حالت آماده باش بالا قرار داده، مرخصی واحدهای رزمی را لغو کرده، نیروهای نظامی ذخیره را به واحدهای پدافند هوایی فراخوانده و سیگنالهای جیپیاس را مسدود کرده است.»
روزنامه نیویورک تایمز در عین حال به نقل از دو مقام جمهوری اسلامی، که نام آنها را اعلام نکرده، افزود: «جمهوری اسلامی همه نیروهای مسلح خود را در حالت آمادهباش بالا قرار داده و این تصمیم را گرفته است که باید برای ایجاد بازدارندگی، این بار «واکنش مستقیم» نشان دهد.»
ییگال کارمون، مشاور پیشین ضدتروریسم دو نخستوزیر اسرائیل، روز جمعهع به ایراناینترنشنال گفت: «ایران نه آماده است و نه تمایل دارد که وارد درگیری مستقیم با اسرائیل شود، در نتیجه، حمله مستقیم ایران به یکی از سفارتخانههای اسرائیل محتمل نیست.»
با وجود این به نظر میرسد که مقامهای آمریکایی و اسرائیلی ارزیابی دیگری دارند.
وزیر دفاع اسرائیل با تاکید بر اینکه کشورش به هر کجا که تصمیم بگیرد حمله خواهد کرد، گفت حمله اسرائیل علیه دشمنان «بسیار، بسیار سخت» است و به همین دلیل دشمن به دنبال راههای انتقام است.
او افزود: «انتقامگیری ممکن است از هر جایی، از جمله از ایران، صورت گیرد و اسرائیل خود را برای این مساله آماده میکند.»
دو مقام آمریکایی هم به پولیتیکو گفتند انتظار میرود ایران در روزهای آینده نوعی اقدام نظامی انتقامجویانه چشمگیر علیه نیروهای اسرائیلی انجام دهد.
یکی از این مقامها گفت که پنتاگون معتقد است ایران نیروهای آمریکایی را هدف حمله قرار نخواهد داد و آمریکا در حال حاضر قصد ندارد تغییری در وضعیت نیروهای خود در منطقه ایجاد کند.
دو مقام آمریکایی، که نام آنها هم اعلام نشده، به انبیسی نیوز گفتند که دولت آمریکا نگران است که ایران ممکن است قصد حمله تلافیجویانه به اهداف نظامی و اطلاعاتی در داخل اسرائیل را داشته باشد.
آنها گفتند دولت آمریکا بررسی گزینهها برای چگونگی واکنش به اقدامهای تلافیجویانه احتمالی ایران را آغاز کرده است.
جو بایدن،رییسجمهوری آمریکا روز پنجشنبه در تماسی تلفنی با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، درباره تهدید ایران گفتگو کرد و گفت ایالات متحده به طور کامل و با قدرت تمام از اسرائیل در برابر تهدید جمهوری اسلامی حمایت میکند.
وبسایت آکسیوس روز پنجشنبه به نقل از مقامهای اسرائیلی که نام آنها اعلام نشد، گزارش داد اسرائیل به آمریکا گفته است اگر جمهوری اسلامی به حملات تلافیجویانه در پی حمله به کنسولگری ایران در دمشق دست بزند، اسرائیل قاطعانه واکنش نشان خواهد داد و درگیری فعلی را به سطح دیگری خواهد کشاند.
رهبران جمهوری اسلامی تهدید کردهاند که اسرائیل را به خاطر حمله ای که منجر به کشته شدن حمید رضا زاهدی، یک فرمانده ارشد سپاه پاسداران شد، مجازات خواهند کرد.
مقامهای آمریکایی و اسرائیلی به آکسیوس گفتند که دولت بایدن و دولت اسرائیل بسیار نگران هستند که جمهوری اسلامی برای حملهای قریب الوقوع آماده شود.
نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در لبنان، سوریه، عراق و غزه به اسرائیل حمله کردهاند، اما حملهای از خاک ایران به اسرائیل صورت نگرفته است. حمله مستقیم جمهوری اسلامی به اسرائیل بیسابقه خواهد بود و میتواند به جنگ منطقهای در خاورمیانه منجر شود.
