روزنامه گاردین روز چهارشنبه هشتم فروردین نوشت در دهههای اخیر تعداد سدهایی که برای تامین آب یا تولید برق ساخته میشوند، به طرز چشمگیری افزایش یافته است و افزایش موارد رانش زمین در مجاورت سدها به نگرانیهای بسیاری دامن زده است.
اکنون پژوهش مرکز تحقیقات علوم زمین در پتسدام آلمان ارتباط قطعی این دو را دستکم در خصوص روستای حسینآباد در استان سمنان اثبات میکند.
در آخرین روزهای زمستان ۱۳۹۷، رانش گسترده زمین در این روستا آغاز شد. این حادثه ۳۰۰ منزل مسکونی را تخریب کرد و به جاده متصل کننده روستا به سد مجاور آن آسیب رساند.
رسانههای داخلی مانند ایرنا، ایسنا و مهر وقوع این رخداد مخرب را به بارشهای شدید در آن مقطع زمانی نسبت دادند.
مدتی بعد و در یک نمونه در خرداد ۱۳۹۹، ایرنا، خبرگزاری دولت جمهوری اسلامی نوشت: «برخی از اهالی روستا انفجارهای زمان ساخت سد را باعث این رانش میدانند اما کارشناسان علت این رانش را بارندگیهای شدید اعلام کردند.»
پس از گذشت بیش از پنج سال از این رویداد، پژوهشگران مرکز تحقیقات علوم زمین آلمان با بررسی دادههای ماهوارهای منطقه اعلام کردند دامنهای که روستای حسینآباد بر روی آن واقع شده است، در گذشته پایدار بوده است.
بر اساس این پژوهش، این دامنه شش سال پیش از رانش گسترده زمین در روستای حسینآباد و به دنبال آبگیری سد مجاور آن شروع به حرکت کرده است.
پژوهشگران مرکز تحقیقات علوم زمین آلمان افزودند رانش زمین همزمان با افزایش سطح آب در سد مجاور روستا شدت گرفته است.
در این پژوهش آمده است: «انباشت آب در سد، سطح آب در منطقه را بالا برد، موجب تحرک بیشتر خاک دامنه تپه مجاور شد و در نهایت زمینه فعال شدن مجدد رانش زمین در منطقه را فراهم آورد.»
بر این اساس، بارندگیهای کمسابقه زمستان ۱۳۹۷ به عنوان «محرک نهایی» در زنجیره منتهی به وقوع رانش زمین عمل کرد.
یافتههای این پژوهش در مجله «زمینشناسی مهندسی» منتشر شده است.
تا کنون بسیاری از کارشناسان و فعالان محیط زیست در ایران نسبت به اثرات مخرب سدسازی هشدار دادهاند.
سال ۱۴۰۱ برخی گزارشها در خصوص نابودی اکوسیستم شهرستان فهرج در استان کرمان به دلیل ساخت سد نساء بر روی رودخانه این شهرستان منتشر شد.
در پی شکایت ۱۰ نفر از اهالی استانهای كهگيلويه و بويراحمد و چهارمحال و بختیاری، شعبه نهم دادگاه عمومی حقوقی یاسوج در بهمن سال گذشته حکم به توقف عمليات ساخت و ابطال همه قراردادهای «سد خرسان ۳» داد.
برخی این رای را بزرگترین دستاورد جنبش محیط زیستی کشور در حوزه آب دانستهاند.
