با ادامه واکنشها پس از زمینخواری کاظم صدیقی، محمدجواد حاجعلیاکبری، امام جمعه تهران در خطبههای نماز جمعه گفت: «تهمت، شایعه، بزرگ کردن عیبها و بازی کردن با آبروی مومنین اینان همگی ترفندهای شیطانی است.» او افزود که مومن باید مراقب باشد به کسی آسیب مالی، جانی و آبرویی نزند.
محمدرضا ناصری، نماینده خامنهای در یزد با بیان اینکه «نباید کسی در راه الهی سست شود»، گفت: «نباید موضوعات معیشتی را با اهداف انقلاب پیوند دهیم بلکه باید استقامت کنیم چرا که خداوند وعده داده آنهایی که به خدای خود ایمان آورند و در این راه استقامت کنند، پیروز خواهند بود.»
وضعیت اقتصادی، فقر، بیکاری، گرانی و اجاره خانه، نگرانی مشترک شمار زیادی از ایرانیان است که در پیامهای خود به ایراناینترنشنال از دغدغههایشان برای سال نو گفتند. شهروندان در بیشتر این پیامها تاکید کردند تا وقتی جمهوری اسلامی سر کار است، این دغدغهها هم پا بر جا خواهند بود.
در نخستین روزهای سال، ایراناینترنشنال از شهروندان پرسید بزرگترین دغدغهشان در سال ۱۴۰۳ چیست؟
بخش بزرگی از پیامها درباره وضعیت اقتصادی بود اما شماری از مخاطبان در پیامهای خود درباره افزایش فشار نهادهای امنیتی، قضایی و سرکوبها در سال جدید و نقض بیشتر حقوق شهروندی اظهار نگرانی کردند.
شهروندی گفت: «ما نسبت به دغدغههای پرشمارمان بیحس شدهایم.»
مخاطبی از آرزویش برای دیدن رقص و شادی و پوشش آزاد زنان در خیابانها و حتی روی پرده سینماها گفت و یادآور شد این خواستههای ساده تبدیل به دغدغههای بزرگی شدهاند که میتوانند مجازاتهایی چون شلاق، زندان و حتی اعدام در پی داشته باشند.
برخی پیامها به موضوع سیاست جمهوری اسلامی در حمایت از گروههای نیابتیاش در منطقه، دامن زدن به جنگ و تنش در خاورمیانه و تبعات آن مانند ناامنی برای ایرانیان اختصاص داشت.
تعدادی از شهروندان هم دغدغه اصلی خود را مبارزه با استمرار جمهوری اسلامی خوانده و بر ضرورت اتحاد اپوزیسیون و تداوم اعتراضهای خیابانی تاکید کردند.
دغدغه مسکن و اجارهخانه
بخشی از پیامهای اقتصادی شهروندان به دغدغه تامین مسکن و افزایش اجارهبها اشاره داشت.
شهروندی با اشاره به وعدههای هر ساله مقامات جمهوری اسلامی گفت: «آب و برق رایگان نشد اما بهجایش به خاطر فاضلاب هم از ما پول میگیرند .... دغدغه ما برای امسال خانه و غذاست.»
یک زن سرپرست خانوار با پنج فرزند، مهمترین دغدغهاش را پیدا کردن سقفی بالای سر خواند و گفت نمیتواند از پسِ تامین کرایه خانه بربیاید.
یک پدر بزرگترین دغدغه خود را فرزندان نوجوانش خواند که حکومت، همه آرزوها و امیدهایشان را بر باد داد: «با این وضع اقتصادی دیگر حتی نمیتوانم به ادامه تحصیل آنها کمک کنم، چه برسد به اینکه برایشان تشکیل خانواده بدهم و خانهای فراهم کنم.»
در هفتههای گذشته ایراناینترنشنال به بررسی پیامهای شهروندان در رسانههای اجتماعی پرداخت که نشان میداد کرایه خانه تبدیل به یکی از مهمترین دغدغههای اقتصادی ایرانیان شده است.
پیش از آن و در اواخر مهر سال گذشته، دادههای یک نظرسنجی از تهرانیها نشان داد مهمترین مساله شهروندان پایتخت، تامین مسکن است و مشکلاتی چون سطح پایین درآمد و تورم عمومی در ردههای بعدی مسایل و مشکلات شهروندان تهرانی قرار دارند.
بر اساس یافتههای این نظرسنجی، میانگین سهم اجارهبها در سبد هزینه خانوارهای تهرانی به بیش از ۵۰ درصد رسیده است و ساکنان پایتخت بهطور متوسط ماهانه حدود ۱۵ میلیون تومان برای اجاره خانه میپردازند.
بیش از ۵۰ درصد شرکتکنندگان در این نظرسنجی، حقوق و دستمزد ماهانه خود را کمتر از ۱۶ میلیون تومان اعلام کرده بودند.
امنیت شغلی، تورم و گرانی کمرشکن
تعداد زیادی از مخاطبان ایراناینترنشنال در پیامهایشان گفتند دخل و خرجشان با وجود کار زیاد با هم نمیخواند و به نیمه ماه نرسیده، حقوقشان تمام میشود.
شهروندی، تورم و بالا رفتن قیمت اجناس را با حقوقهای بسیار کم دغدغهای اساسی خواند و گفت این موضوع به خصوص برای طبقه کارگر، وحشتناک است.
شهروندان گفتند دغدغه داشتن کاری ثابت و امنیت شغلی را دارند اما هیچ چشمانداز مثبت و امیدی پیش رویشان نیست.
عمده این مخاطبان بهطور ویژه به مشکلات مالی قشر کارگر به ویژه با قراردادهای ماهانه و فصلی اشاره کردند.
در آخرین روز اسفند سال گذشته، شورایعالی کار حداقل حقوق کارگران را در سال ۱۴۰۳ به میزان ۳۵/۳ درصد افزایش داد.
با این افزایش، حداقل میزان دریافتی کارگران در سال جاری به ۱۱ میلیون و ۱۰۷ هزار تومان رسید.
محمدرضا تاجیک، عضو کمیته دستمزد شورای عالی کار روز ۱۸ اسفند اعلام کرده بود دستمزد فعلی کارگران حتی پاسخگوی غذای آنان نیست.
به گفته شهروندان، قشر عظیمی از مردم به خصوص کارگران گرفتار فقرند و با این حقوقهای ناچیز امیدی به بهبود وضعیتشان ندارند.
یک شهروند گفت که قبلا تولیدکننده بوده اما گرانیها و ناتوانی از تامین مواد اولیه باعث شده راننده تاکسی شود.
شهروندی در همین زمینه گفت: «از ساعت ۶:۳۰ صبح تا ۱۲ شب در مغازه کار میکنم. همین که بتوانم قرضهایم را بدهم، کلاهم را به هوا میاندازم .... دغدغهام شده قسطهای عقب افتاده.»
مخاطبی دیگر هشدار داد: «امسال گرانی و تورم کمر تعداد بیشتری از مردم را خُرد میکند و سفرههای مردم با سرعتی بیشتر، کوچکتر میشود.»
چند نفر از مخاطبان با اشاره به بیارزش شدن پول ملی و فقر گسترده یادآوری کردند که حتی توان درست کردن سفره هفتسین را هم در سال جدید نداشتند و خرید لباس نو و آجیل برایشان تبدیل به رویایی دستنیافتنی شده است.
برخی به کنایه به ماجرای فساد و زمینخواری کاظم صدیقی، امام جمعه تهران اشاره کردند و گفتند دغدغههای زیادی دارند چون جای خودیهای نظام نیستند که سند میلیاردی به نامشان زده شود.
شهروندی در پیامی طعنهآمیز گفت: «آرزو میکنم سالی پر از جعل امضا شاملتان بشود، باغ و ویلا و زمین به نامتان ثبت و یواشکی به حسابتان پول ریخته بشود.»
با بودن جمهوری اسلامی، دغدغهها تمامی ندارند
بسیاری از مخاطبان در پیامهای خود به ایراناینترنشنال ضمن ذکر دغدغههای مختلفشان تاکید کردند جمهوری اسلامی، عامل اصلی این نگرانیهاست.
شهروندی گفت بزرگترین دغدغهاش این است که باید یک سال دیگر وجود آخوندها را در سیاست تحمل کند که: «هزینه گزاف آن، آزار و اذیت جوانان و مردم و به ویژه زندانیان سیاسی است.»
به گفته شهروندی دیگر، تا زمانی که جمهوری اسلامی بر سر کار است ایرانیان نه آرامش و آسایش دارند، نه امنیت و نه رفاه اقتصادی.
او تاکید کرد با سرنگونی این حکومت، همه این دغدغهها به تدریج برطرف خواهند شد.
مخاطبی دیگر گفت: «مگر ما جز راحتی و آسودگی و آزادی چه میخواهیم؟ برطرف شدن دغدغه اقتصاد سالم، امنیت روانی، اجتماعی و سیاسی جز با رفتن آخوندها امکانپذیر نیست.»
پیش از این و در آستانه نوروز، دهها شهروند آرزوی سال نوی خود را در پیامهایی صوتی با ایراناینترنشنال در میان گذاشته بودند که موضوع محوری اکثرشان سرنگونی جمهوری اسلامی و برقراری ایرانی آزاد و آباد بود.
شهروندی گفت «نگرانی از بدتر شدن اوضاع ایران» باعث به وجود آمدن انواع دغدغه برای مردم شده است.
یکی دیگر از شهروندان هم زندگی در ایران را «سختی و سختی و سختی» توصیف کرد و گفت: «دغدغه من در سال جدید چطور زندگی کردن و چطور زنده ماندن تحت لوای جمهوری اسلامی است.»
مخاطبی دیگر در پیامی مشابه به ایراناینترنشنال تاکید کرد دهه شصتیها نه گذشته خوبی داشتند و نه حال خوبی دارند.
او گفت: «ما داریم میجنگیم برای زنده ماندن؛ نه برای زندگی کردن.»
همزمان با ۲۲ مارس، روز جهانی آب، برخی رسانهها در ایران از جمله رسانههای حکومتی و کارشناسان محیط زیست هشدار دادند وضعیت آب در کشور وخیمتر از همیشه شده است.
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران در گزارشی به نقل از محسن موسوی خوانساری، یک کارشناس آب، وضعیت آبهای زیرزمینی در ایران را به شدت نگرانکننده خواند و نوشت که استانهای مختلف بدون در نظر گرفتن ظرفیت این منابع همچنان به استحصال بیرویه منابع آب زیرزمینی اقدام میکنند.
به عقیده این کارشناس، در موضوع منابع آبهای سطحی تجدیدپذیر و در استانهای بالادست حوضههای آبریز، مصارف آب کشاورزی تحت عنوان تبدیل اراضی دیم به آبی یا احداث باغات در اراضی شیبدار افزایش یافته، به گونهای که سدهای مخزنی موجود در اکثر حوضههای آبریز کشور در شروع فصل کشت و آغاز آبیاری در شبکههای آبیاری موجود فاقد حجم آب کافی در مخزن هستند.
پیشتر خبرگزاری ایسنا گزارش داده بود بررسی وضعیت منابع آبی ایران از ابتدای مهر تا ۲۶ اسفند سال گذشته نشان میدهد ۳۳ سد مهم کشور کمتر از سال ۱۴۰۱ آب دارند و حجم مخازن سدها نسبت به مدت مشابه همان سال، بیش از ۱۰ درصد کاهش یافته است.
موسوی خوانساری گفت که سدهای مخزنی مانند کرخه، سفیدرود، زایندهرود و درودزن در غالب اوقات کمتر از ۴۰ درصد مخزن سد، آبگیری شده است.
او در مورد آبهای زیرزمینی نیز هشدار داد که وضعیت به شدت نگرانکننده است.
بر اساس نوشته این کارشناس آب، استانهای مختلف ایران بدون در نظر گرفتن ظرفیت منابع آب تجدیدپذیر زیرزمینی حوضه آبریز در چند دهه اخیر نسبت به استحصال منابع آب زیرزمینی تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر اقدام کرده و در حال حاضر به وضعیتی رسیدهاند که فقط در حوضه آبریز فلات مرکزی بیش از ۱۵۰ میلیارد متر مکعب از منابع آب تجدیدناپذیر زیرزمینی که متعلق به نسلهای آینده بوده، مصرف شده است.
استان خراسان رضوی، کرمان و اصفهان با مجموع ۸۰ میلیارد متر مکعب مصرف آبهای تجدیدناپذیر در صدر استانهای واقع در حوضه فلات مرکزی قرار دارند.
این کارشناس نتیجه گرفت که «همکاری استانها و تفاهم برای تغییر سیاستهای مصارف آب» امروز به عنوان راه اول و آخر مطرح است که میتواند «تحت لوای صلح و دوستی» باعث کاهش محسوس مصارف آب خصوصا در بخش کشاورزی شود.
بر اساس گزارش رسانههای ایران، میزان کسری ناشی از کاهش حجم آبهای زیرزمینی کشور که از سال ۱۳۵۵ به طور محسوس شروع شده، با گذشت ۴۷ سال به ۱۳۵ کیلومتر مکعب رسیده است.
نسبت به سال ۱۳۵۵ و دهه ۵۰، تعداد چاههای آب در ایران بیش از ۱۷ برابر شده است و از ۴۵ هزار حلقه به بیش از ۸۰۰ هزار حلقه رسیده است.
کاهش بارندگی در سالهای اخیر
در سالهای اخیر ایران به طور متناوب اما مکرر، کاهش بارندگی را تجربه کرده است.
خبرگزاری ایسنا گزارش داد بارندگی در سالهای اخیر کمتر شده، تا حدی که میانگین بارشهای بلندمدت کشور ۲/۶۳ میلیمتر و اختلاف بارش میان سال گذشته با میانگین بارش، حدود ۲/۴۲ درصد است.
این خبرگزاری افزود این همان وضعیتی است که کارشناسان هواشناسی و زیستبوم کشور از آن با عنوان «فاجعه» یاد میکنند.
کمبود بارندگی و خشک شدن سطح زمین در ایران موجب شده در صورت وقوع بارندگیهای پراکنده، سیلابهای مرگبار به ویژه در استانهای خشک همچون سیستان و بلوچستان جاری شود.
به نوشته ایسنا، تبخیر بیش از سه برابری نسبت به متوسط جهانی و بارندگی کمتر از یک سوم متوسط جهانی، موجب فرونشست زمین در تمامی استانهای کشور شده است.
تعداد دشتهای ممنوعه و بحرانی در زمینه فرونشست از ۲۲ دشت در سال ۱۳۴۵ به ۴۰۵ دشت (۲۷۰ دشت ممنوعه و ۱۳۵ دشت ممنوعه بحرانی، گزارش شرکت مدیریت منابع آب فروردین ۱۳۹۸) در آخر سال ۱۳۹۷ رسیده است.
افزایش تنشهای آبی در ایران
کمبود آب در ایران موجب افزایش تنشهای آبی در روستاها و شهرهای کشور شده و موجهای اعتراضی به ویژه از سوی کارگران را برانگیخته است.
بر اساس گزارش موسسه منابع جهانی، یک سازمان غیرانتفاعی که منابع طبیعی سیاره زمین را بررسی میکند، ایران جزو کشورهایی است که شدیدترین وضعیت کمآبی را دارند.
به عنوان نمونه، استان سمنان یکی از استانهای درگیر با تنش آبی است.
سرپرست شرکت آب منطقهای این استان اواخر اسفند اعلام کرد طرحهای سواد آبی با هدف آگاهیبخشی در زمینه مسایل و مشکلات ناشی از تنشهای آبی در استان سمنان اجرا میشود.
تنشهای آبی منحصر به درون مرزهای ایران نیستند. در سالهای اخیر تنش میان حکومتهای ایران و افغانستان بر سر حقابه ایران از رودخانه هیرمند که از کوههای افغانستان سرچشمه میگیرد افزایش یافته است.
دولت ابراهیم رئیسی با وجود وعدههای بسیار برای حل این مشکل هنوز نتوانسته کاری در این زمینه پیش ببرد.
وضعیت کمآبی در جهان
موضوع کمآبی یک بحران جهانی است.
سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، یونسکو، در گزارشی به مناسبت روز جهانی آب نوشت اطمینان یافتن از اینکه همه کشورهای روی کره زمین دارای امکان «تامین آب سالم و عادلانه» برای ارتقای رفاه و در نتیجه صلح هستند، ضروری است.
بر اساس این گزارش، بدون دسترسی به آب تمیز، مردم در معرض بیماریهایی قرار میگیرند که ایشان را از رفتن به مدرسه، رفتن به سر کار و بهرهوری باز میدارد.
در این گزارش آمده است که در کشورهای در حال توسعه، تا ۸۰ درصد از مشاغل با آب مرتبط هستند که شامل مشاغل کشاورزی و صنایع هستند.
دسترسی به منابعی آب از سوی تغییرات آب و هوایی تهدید میشوند.
در سراسر جهان، ۲/۲ میلیارد نفر به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند و ۳/۵ میلیارد نفر از خدمات بهداشتی ایمن محروم هستند.
یونسکو معتقد است نابرابری در توزیع منابع آب، منبع تنش در دسترسی به خدمات تامینی و بهداشتی است که خود میتواند ناامنی آبی را تشدید کند.
در حالی که در دهههای ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ پیشبینی میشد قرن بیستویکم قرن جنگهای آبی باشد، مسوولان یونسکو معتقدند که در حال حاضر، آب اغلب قربانی جنگ شده و عموما علت جنگها نیست.
با این حال از ۱۵۳ کشوری که رودخانهها، دریاچهها یا آبهای زیرزمینی مشترک دارند، «تنها ۳۱ کشور برای حداقل ۹۰ درصد از مساحت حوضههای فرامرزی خود» قرارداد همکاری منعقد کردهاند.
گزارش یونسکو به نبود آموزش و فقدان مهارتهای قانونی، سیاسی و نهادی برای جلوگیری از اتلاف، آلودگی و حلوفصل اختلافات آبی از طریق مذاکره نیز پرداخته است.
عبدالنبی موسویفرد، نماینده خامنهای در خوزستان، با بیان اینکه «حجاب اسلامی ضرورت دین است»، گفت: «یکی از خط قرمزهای امام زمان، حجاب است و ۳۰ گناه در کنار بیحجابی اتفاق میافتد.» او افزود: «باید فرم خاص برای کارمندان ادارت تعیین شود و موظف هستند رعایت کنند.»
صفحه اینستاگرام فارسی وزارت خارجه آمریکا در پستی با انتشار عکس فائزه هاشمی، دختر اکبر هاشمی رفسنجانی او را «مدافع زنان در سراسر ایران» خواند و نوشت او «مخالف حجاب اجباری، حامی حقوق زنان و مدافع دیگر همبندان خود است که آنها را بیگناه میداند.»
در این پست اضافه شده که او «حتی در زمانی که حقوق خود او نقض شده بود، خانم رفسنجانی شجاعانه در دفاع از حقوق دیگران مبارزه کرده است.»
