علی خامنهای روز سهشنبه ۱۱ مهر در دیدار با گروهی از مقامهای جمهوری اسلامی و مهمانان «کنفرانس وحدت اسلامی» در تهران به کشورهای منطقه هشدار داد از عادیسازی روابط با تلآویو «ضرر خواهند کرد» زیرا اسرائیل «رفتنی و در حال مرگ» است.
رهبر جمهوری اسلامی در این دیدار با بیان اینکه «همه جنگهای منطقه عامل خارجی دارد»، گفت: «بارها گفتیم که هیچکس را به جنگ و اقدام نظامی تشویق نمیکنیم و از آن اجتناب هم میکنیم.»
او افزود: «دولتهایی که روابط با اسرائیل را عادیسازی کنند ضرر خواهند کرد.»
ابراهیم رئیسی، رییس دولت جمهوری اسلامی نیز در این دیدار با اشاره به «سازش بعضی دولتها» با تلآویو گفت برقراری روابط با اسرائیل برای کشورهای منطقه «امنیتساز» نخواهد بود.
امیرعبداللهیان: برای بستن راه اسرائیل میخواهیم با ریاض روابط عمیق داشته باشیم
پیش از صحبتهای امروز رهبر و رییس دولت جمهوری اسلامی، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی تاکید کرده بود که ایران بنا دارد روابط عمیقی را با هدف «مایوس کردن دشمن [اسرائیل] و بستن راه عادیسازی روابط» با عربستان سعودی داشته باشد.
همزمان اما گروهی دیپلماتیک از اسرائیل به ریاض سفر کردند.
امیرعبداللهیان در نشست با مهمانان «کنفرانس وحدت اسلامی» گفت: «ما از صفحه جدید روابط با کشورهای اسلامی استقبال میکنیم اما معتقدیم در توافقات با کشورهای مسلمان باید بر اساس حفظ منافع فلسطین و نامشروع دانستن اسرائیل پیش برویم.»
تاکید او بر «عمیق و گسترده کردن» روابط بین تهران و ریاض با هدف «مایوس کردن» اسرائیل از عادیسازی روابطش با عربستان سعودی در حالی است که همزمان، شلومو کارهی، وزیر ارتباطات اسرائیل با انتشار تصویری از خود در شبکه اجتماعی اکس، از سفر به عربستان سعودی خبر داد.
در این سفر ١۴ اسرائیلی دیگر از جمله دیوید بیتان، عضو کنست نیز این وزیر دولت نتانیاهو را همراهی میکنند.
این گروه دیپلماتیک قرار است در کنفرانس بینالمللی پست شرکت کنند که روز چهارشنبه ۱۲ مهر با حضور نمایندگانی از سراسر جهان در ریاض برگزار میشود.
کارهی دومین وزیر اسرائیلی است که به عربستان سعودی سفر میکند. پیش از او، حیم کاتز، وزیر گردشگری این کشور روز چهارم مهر در سفری رسمی به عربستان سعودی رفته بود.
از سوی دیگر نتایج یک نظرسنجی که از سوی شبکه اسرائیلی کان ۱۱ صورت گرفت، نشان میدهد ۵۶ درصد از شهروندان اسرائیلی از عادیسازی روابط این کشور با عربستان سعودی حمایت میکنند.
بر اساس نتایج این نظرسنجی که روز یکشنبه ۹ مهر منتشر شد، ۱۲ درصد اسرائیلیها مخالف برقراری روابط دیپلماتیک با ریاض هستند و ۳۲ درصد میگویند هنوز در این مورد تردید دارند.
اسرائیل در طول سالهای اخیر توانسته است با استفاده از نگرانیهای کشورهای عربی منطقه در مورد سیاستهای خصمانه جمهوری اسلامی، روابط خود را با تعدادی از این کشورها عادیسازی کند.
این کشور ابتدا در سپتامبر ۲۰۲۰ در چارچوب «پیمان ابراهیم» با دو کشور امارات متحده عربی و بحرین روابط عادی سیاسی و دیپلماتیک برقرار کرد و سپس در اکتبر همان سال با مراکش و در دسامبر ۲۰۲۲ با سودان پیمان عادیسازی روابط امضا کرد.
در حالی که به نظر میرسد ریاض و اورشلیم هم به توافق عادیسازی روابط خود از همیشه نزدیکتر شدهاند، تنشها بین ایران و عربستان سعودی تنها چند ماه پس از از سر گیری روابط دیپلماتیک بین دو کشور، در حال شکلگیری دوباره است.
بازی دو تیم فوتبال الاتحاد و سپاهان اصفهان که قرار بود در چارچوب رقابتهای جامباشگاههای آسیا شامگاه دوشنبه دهم مهر در ورزشگاه نقش جهان برگزار شود، به دلیل وجود مجسمه قاسم سلیمانی لغو شد.
پس از آنکه تیم الاتحاد از حضور در زمین ورزشگاه امتناع کرد و سپس با ترک ورزشگاه به سمت فرودگاه اصفهان رفت، یک برنامه ورزشی سعودی خبر داد یک روز پیش از مسابقه از مسوولان سپاهان خواسته شده مجسمه را بردارند.
صبح سهشنبه ١١ مهر فدراسیون فوتبال عربستان بیانیهای منتشر و از تصمیم الاتحاد برای ترک زمین برابر سپاهان حمایت کرد.
خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران شامگاه دوشنبه در گزارشی از این اتفاق با عنوان «سیاسی کردن یک مسابقه ورزشی» از سوی الاتحاد یاد کرد و نوشت: «آیا این حرکتی از سوی عربستان [سعودی] برای نزدیکی به صهیونیستهاست یا اسرائیل از طریق نفوذ در تیم الاتحاد دنبال ایجاد جنجال در روابط است؟»
این اتفاق واکنشهای دیگری نیز در پی داشته است بهطوری که از شب گذشته شهرداری تهران اقدام به نصب تصویر قاسم سلیمانی در برخی از مناطق پایتخت کرده است.
بروز این تنشها در شرایطی است که تنها حدود هفت ماه از توافق جمهوری اسلامی و عربستان سعودی برای عادیسازی روابط دو کشور میگذرد.
روابط دو کشور به دنبال اعدام شیخ نمر النمر، روحانی شیعه در عربستان سعودی در سال ۱۳۹۴ رو به وخامت گذاشت. گروهی از معترضان تندروی وابسته به جمهوری اسلامی وارد سفارت عربستان سعودی در تهران شدند و بخشی از آن را به آتش کشیدند.
به دنبال این رویداد، عربستان سعودی و چند همپیمان آن در خلیج فارس، روابط خود را با جمهوری اسلامی قطع کردند.
قطع روابط میان دو کشور اما بیسابقه نبود و در درگیری حاجیان شیعه با پلیس عربستان سعودی بر سر شعارهای ضد سعودی در سال ۱۳۶۷، حدود ۲۰۰ حاجی ایرانی کشته شدند.
در واکنش، باز هم تعدادی از معترضان نزدیک به جمهوری اسلامی به سفارتهای عربستان سعودی و کویت حمله کردند که منجر به قطع روابط دو کشور در آن سال شد.
در ماههای گذشته شماری از ناظران تاکید کرده بودند این توافق گرچه مثبت به نظر میرسد اما به درگیریها در منطقه پایان نخواهد داد و مشکلات جنگ و خشونت در یمن، عراق، لبنان و سوریه را از میان نخواهد برد.
