به گفته حالوش که اخبار سیستان و بلوچستان را پوشش میدهد، دلاور درکزهی، محمد ریگی (کشانی)، محمد کرمانی (جمالزایی)، ابراهیم براهویی، یاسین نارویی، فیضمحمد تاهلگریکان، یارمحمد آسکانی، امینالله گرگیج، ذبیحالله گرگیج، نصیر دینارزهی و یک نوجوان ۱۷ ساله به نام یوسف ریگی (کشانی) شهروندانی هستند که از تاریخ ۱۷ اردیبهشت تاکنون جان خود را در حین سوختبری از دست دادهاند.
یک روز پیش از آن یعنی در شانزدهم اردیبهشت هم نوجوان سوختبر ۱۷ ساله دیگری به نام عبدالله براهویی کشته شده بود.
بر اساس گزارش حالوش، این قربانیان در اثر شلیک مستقیم ماموران نظامی، تعقیب و گریز و حوادث جادهای جان خود را از دست دادهاند.
اواخر فروردین ماه امسال نیز کولبر نیوز گزارش داد در ۲۱ روز ابتدایی سال جدید، ۱۷ سوختبر به دنبال شلیک نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی یا عوامل دیگری همچون تصادف و آتش گرفتن خودرو و انبارهای سوخت کشته شده و شش سوختبر نیز زخمی شدهاند.
بر اساس این گزارش، چهار نفر از کشتهشدگان کودک (زیر ١٨ سال) بودند.
به گفته فعالان و رسانههای حقوق بشری، محرومیت تعمدی و سیاست تبعیض جمهوری اسلامی در قبال استانهای مختلف از جمله سیستان و بلوچستان و کردستان، باعث رشد پدیدههایی مانند سوختبری و کولبری شده است.
به گفته کولبرنیوز، افرادی «به ناچار» و تنها برای تامین حداقل معیشت روزانه خود و خانواده «قدم در راه پر خطر سوختبری و کولبری» میگذارند؛ در حالی که رژیم و عوامل وابسته به آن، نه تنها ناتوان از رفع این تبعیضها و حل بحرانهای این اقشار از جامعه است، بلکه خود نیز به صورت مستقیم و غیر مستقیم در کشتن، مجروح کردن و به خطر انداختن جان و مال این افراد دخالت دارد.
حالوش نیز «بیتوجهی مسوولان و فقدان فرصتهای شغلی در سیستان و بلوچستان» را عاملی دانست که سوختبری را «به اجبار» تنها راه درآمد ناچیز و امرار معاش شهروندان بلوچ کرده است.
طبق گزارش سالانه حالوش در سال ۱۴۰۱، دستکم ۸۲ سوختبر در سیستان و بلوچستان جان خود را از دست داده بودند.
کمپین فعالین بلوچ هم در گزارش سالانه ۲۰۲۲ خود از مرگ دستکم ۱۰۵ سوختبر بر اثر تیراندازی بیضابطه ماموران یا بر اثر سانحه هنگام تعقیب و گریز خبر داده بود.
بر اساس گزارش این کمپین، سوختبری از معدود کارهای ممکن است که بسیاری از شهروندان در سیستان و بلوچستان بهدلیل «نبود شغل مناسب و پایدار» به آن روی میآورند و در این مسیر، حوادث جادهای یا تیراندازی نیروهای نظامی هم جان آنها را تهدید میکند.
