قاسم قریشی، جانشین سازمان بسیج مستضعفین در واکنش به خیزش سراسری مردم ایران علیه جمهوری اسلامی با اشاره به طرح «دفاع محله» گفت در صورت اجرای آن میتوان به راحتی اقدام به شناسایی و «به دام انداختن» معترضان کرد. او همچنین به اعزام نیروهای «متدین» برای مقابله با معترضان اشاره کرد.
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، در توییتی نوشت: «این وحشتناک است که مهسا امینی در بازداشتگاه پلیس تهران جان باخت.» او افزود: «همچنین جان باختن زنان شجاع در تظاهرات ایران من را آزرده میکند. مهم نیست در کجای دنیا، زنان باید بتوانند مستقل و بدون ترس از جان خود، زندگی کنند.»
احمد علمالهدی، نماینده خامنهای در خراسان رضوی گفت بیحجابی، گناه و ابزار سلطه دشمن است و افزود : «زن بیحجاب به دنبال خود فساد را وارد جامعه کرده و جوان در برابر زن نیمهعریان با موی پریشان فاسد میشود.» او اضافه کرد: «معلوم نیست چرا عدهای به دنبال جمع آوری گشت ارشادند.»
علی کریمی، ستاره پیشین تیم ملی فوتبال ایران، در واکنش به قطع اینترنت از سوی جمهوری اسلامی در حساب رسانههای اجتماعی خود نوشت: «سال ۵۷ هم مثل الان اینترنت نبود، ولی همه مردم با هم مثل امروز متحد بودن.»
اعتراضات در ایران در پی «قتل دولتی» مهسا امینی، بازتابی گسترده در ترکیه داشته است. بسیاری از چهرهها، فعالان مدنی و رسانههای ترکیه، با وجود سکوت مقامهای رسمی این کشور، قتل مهسا (ژینا) را محکوم کردند. دبیر کل سابق حزب دموکراتیک خلقها، در زندان موهای خود را تراشید.
با وجود اینکه اعتراضهای گسترده مردم ایران و دیگر تحولات مربوط به مرگ مهسا امینی در رسانههای ترکیه بازتاب گستردهای داشته است اما مقامهای رسمی این کشور تاکنون در این مورد اظهار نظری نکردهاند.
واکنش دبیر کل سابق حزب دموکراتیک خلقها به قتل مهسا
صلاحالدین دمیرتاش، دبیر کل سابق حزب دموکراتیک خلقها که در زندان به سر میبرد، در حمایت از مهسا موهای خود را تراشید.
دمیرتاش با اشاره به قتل مهسا امینی به دلیل «بیرون آمدن موهایش» گفت: «درد مهسا امینی را از ته دل احساس میکنیم.»
این سیاستمدار در بند، با تاکید بر این که «مقاومت در برابر ظلم و آزار فقط وظیفه زنان نیست» از مبارزه مردم ایران برای برابری و آزادی که «شجاعانه از سوی زنان رهبری میشود»، حمایت کرد.
دمیرتاش در پیام خود اعلام کرد: «در کنار مردمی هستیم که برای آزادی در ایران مقاومت میکنند. من و همسلولیام دکتر سلچوک میزراکلی (شهردار سابق دیاربکر) امروز موهای خود را تراشیدیم.»
او در پایان پیام خود گفت: «تمام نقشههای ظلم و استبداد سرانجام در برابر مقاومت مردم فرو خواهد ریخت. درود بر کسانی که مقاومت می کنند.»
در روزهای اخیر، ایرانیان ساکن ترکیه هم اعتراضات چشمگیری به قتل مهسا امینی کردهاند؛ از جمله تجمع در خیابان استقلال و میدان تقسیم استانبول و همینطور مقابل سرکنسولگری جمهوری اسلامی در این شهر.
اما حضور گسترده «زنان» در خیابانهای ایران و تصاویر متعددی که از بریدن موی سرشان در واکنش به قتل دختر ۲۲ ساله ایرانی پخش شد، بارها و بارها در رسانههای ترکیه پخش شده است.
تظاهرات ایران در آیینه رسانههای ترک
تحولات و مسائل مربوط به ایران در حوزه حجاب و آزادی زنان، همواره دغدغه بخشی از فعالان سیاسی و مدنی در ترکیه بوده که از قدرت گرفتن اسلامگرایان در این کشور نگراناند.
این گروهها که پیش از این هم درباره سیاستهای رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه و اسلامگرایان اظهار نگرانی کرده بودند، این روزها هشدار میدهند نادیده گرفتن ارزشهای سکولار و میراث آتاتورک میتواند ترکیه را نیز به سوی «ایران شدن» پیش ببرد.
روزنامههای مهم ترکیه همچون جمهوریت، حریت و یاشام در گزارشهایی به شرح واقعه قتل دولتی مهسا امینی پرداخته و مقاومت زنان ایرانی را مقابل نیروهای امنیتی بازتاب دادند.
یاشام در گزارشی، قتل مهسا امینی را «موردی جدید» دانست که به رویدادهای مکرر در ایران اضافه شده است.
حریت هم از خواسته سازمان عفو بینالملل برای تحقیق در خصوص این «مرگ مشکوک» گفت.
بخش ترکی «انتیوی» نیز در روزهای اخیر با اشاره به واقعه قتل مهسا امینی، به موضوع حجاب اجباری در ایران و سالها مبارزه زنان ایرانی با آن پرداخت. مبارزهای که به گفته این رسانه، گاهی منجر به ضرب و جرح زنان و فحاشی به آنان از سوی ماموران شده است.
قطع گسترده اینترنت در شهرهای ایران در پی تظاهرات گسترده روزهای اخیر و همچنین ویدیوهای زنان در حال بریدن موهایشان هم در رسانههای این کشور بازتاب فراوانی داشته است.
تجمع معترضان در شهرهای ترکیه
واکنشهای مدنی به قتل مهسا امینی، در روزهای اخیر به خیابانهای ترکیه نیز کشیده شده است.
در ازمیر، وان، حکاری، دیاربکر و استانبول، زنان با بیانیههای مطبوعاتی و راهپیمایی، به کشته شدن مهسا به دست نیروهای گشت ارشاد اعتراض کرده و خشونتهای بیپایان جمهوری اسلامی را نسبت به زنان محکوم کردند.
احزاب و تشکلهای مدافع زنان در ترکیه قتل این دختر ۲۲ ساله ایرانی را محکوم کردند و برخی از فعالان حقوق زنان ترکیه، همراه با زنان ایرانی دست به تجمع اعتراضی در شهرهای مختلف زدند.
از جمله تظاهرات شهر وان در محکومیت این جنایت که معترضان بر بنر بزرگی که با خود حمل میکردند، نوشته بودند: «در قرنی که زنان به سوی پیروزی میروند، در برابر دیکتاتوری سر فرود نمیآوریم».
همچنین، زنان در شهر وان، با تکان دادن روسریهای خود به این کشتار اعتراض کردند.
در دیاربکر هم زنان معترض با بنرهایی در خیابانها حاضر شدند که روی آنها این شعار و مانند آن نوشته شده بود: «نه به کشتار زنان»
معترضان عکسهایی هم از مهسا امینی در دست داشتند.
در ازمیر هم زنان ایرانی مقیم این شهر، در اعتراض به قتل مهسا امینی در میدان کوناک جمهوریت تظاهرات کردند.
این تظاهرات از سوی نمایندگان انجمنهای زنان ازمیر حمایت شد.
در استانبول نیز زنان در روزهای اخیر مقابل سرکنسولگری ایران تجمع و به قتل مهسا امینی اعتراض کردند.
در این تجمع که تحت تدابیر امنیتی برگزار شد، شرکتکنندگان پوسترهای مهسا امینی و دستنوشتههایی را در اعتراض به نحوه مرگ او حمل کردند.
در تجمع دیگری که روز چهارشنبه ۳۰ شهریور در استانبول برگزار شد، یک زن جوان همانند زنان فعال ترک در اعتراض به مرگ مهسا امینی، موهای خود را در مقابل دوربینها قیچی کرد.
تظاهرکنندگان همچنین اعلام کردند زنان مقاوم ایران هرگز تنها نخواهند بود.
«خامنهای ضحاک، میکشیمت زیر خاک» و «مرگ بر دیکتاتور» از جمله شعارهای معترضان بود.
تظاهرات در خیابان پر رفت و آمد استقلال در مرکز استانبول و تجمع شماری از ایرانیان مقیم این شهر در پارک جادهبوستان در منطقه کادیکوی و روشن کردن شمع به یاد مهسا، از دیگر اقداماتی بود که در استانبول و در حمایت از اعتراضات مردم ایران رخ داد.
واکنش چهرههای هنری و فرهنگی ترکیه به قتل مهسا
در روزهای گذشته، شمار زیادی از بازیگران، خوانندهها و فعالان حقوق زنان در ترکیه نسبت به مرگ مهسا امینی و نادیده گرفته شدن حقوق زنان در ایران واکنش نشان دادهاند.
از جمله، الیف شافاک، نویسنده ترک که آثارش در ایران هم محبوب است، در دومین نوشته خود درباره مهسا امینی در شبکههای اجتماعی، به فعالان زن ایرانی که برای «حقوق زنان و حق رأی زنان» مبارزه کرده و میکنند، ادای احترام کرد.
ادا اجه، بازیگر مشهور ترکیهای، در یک استوری اینستاگرام با به اشتراک گذاشتن تصویری از مهسا امینی نوشت: «من از زنان ایران حمایت میکنم.»
نورگل یشیلچای، بازیگر سینما و تلویزیون ترکیه، در توییتی در حمایت از مهسا امینی نوشت: «مهسا امینی، افسوس دختر کوچک، افسوس برای همه زنان جهان.»
ابرو گوندش، خواننده، در توییتر خود هشتگ مهسا امینی را منتشر کرد و در استوری اینستاگرام خود عکس او را به اشتراک گذاشت.
دمت اوزدمیر، بازیگر و مدل معروف اهل ترکیه نیز با انتشار تصویر مهسا امینی و پست سازمان عفو بینالملل، خبر کشته شدن مهسا امینی را استوری کرد.
گوکان آلکان، بازیگر، در استوری اینستاگرامش با گذاشتن هشتگ فارسی و انگلیسی مهسا امینی نوشت: «برای ایران کاری بکنید.»
بورجو بیریجیک، هنرمند سرشناس ترک و بازیگر سریال «دختر پشت پنجره»، در صفحه خود با انتشار تصویری از مهسا امینی و استفاده از هشتگ نام او با ایرانیها همدردی کرد.
این واکنشها در حالی است که هنوز هیچیک از مقامهای رسمی ترکیه نسبت به قتل مهسا امینی و تظاهرات گسترده در ایران واکنشی نشان ندادهاند.
در روزهای اخیر، با گسترده شدن اعتراضها به کشته شدن مهسا امینی به شهرهای مختلف ایران، شعارها علیه علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی و فریاد برای سرنگونی جمهوری اسلامی، به محور اصلی اعتراضات تبدیل شده است.
در شش روز اخیر موج گستردهای از اعتراضهای خیابانی در ایران شکل گرفته که همچون اعتراضهای سالهای قبل با سرکوب شدید و خونین از سوی حاکمیت روبهروست.
در حالی که اعتراضات در ایران ادامه دارد، تصاویر و گزارشها حاکی از تخریب اموال عمومی و «خصوصی» از سوی ماموران امنیتی در جریان این اعتراضات است. همچنین از اموال و اماکن دیگر نهادها مثل آمبولانسها و مدرسهها برای بازداشت معترضان و نگهداری آنها استفاده شده است.
بر اساس تصاویر و ویدیوهای منتشر شده، ماموران امنیتی برای دستگیر کردن معترضان یا ایجاد رعب و وحشت، درها و شیشههای خانههای مردم را شکسته و به اموال خصوصی، خسارت و آسیب جدی میرسانند.
این در حالی است که حکومت جمهوری اسلامی همواره و در هر دور از اعتراضات، معترضان را به «تخریب اموال عمومی» متهم میکند.
پیشتر محسن منصوری، استاندار تهران، در واکنش به اعتراضات در پایتخت در واکنش به قتل مهسا امینی، مدعی شد معترضان به «تخریب اموال عمومی» میپردازند که بنا بر ادعای او، این عمل، «کار مردم عادی نیست.»
همچنین ماموران امنیتی برای دستگیری معترضان از آمبولانسهای بیمارستانها استفاده میکنند.
بر اساس یک ویدیویی دیگر، در مشهد نیروهای یگان ویژه با ماشین وارد یک مدرسه دخترانه میشوند که به نظر میرسد محل استقرار آنان است.
ویدیوی دیگری نشان میدهد که در تهران نيروهاى امنيتى وارد سازمان آب منطقه شش در خيابان حجاب میشوند و براى سركوب معترضان در آنجا موضع میگیرند.
پیشتر و در جریان اعتراضات آبان ۹۸ هم گزارشهای مختلفی از نقش نیروهای نظامی در تخریب اموال عمومی منتشر شد.
