ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، با استفاده از قانون اساسی اوکراین در تلاش است دولت کییف را سرنگون کرده و ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری این کشور، را به انتخاب میان بقا یا صلح مجبور کند.
تلگراف در آستانه نشست جمعه ۲۴ مراد میان ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ، گزارش داد دیپلماتها و تحلیلگران اروپایی بر این باورند تغییری در اهداف جنگی رییسجمهوری روسیه در اوکراین دیده نمیشود.
تحلیلگران معتقدند پوتین همچنان خواستار استقرار دولتی مطیع روسیه در کییف، منع عضویت اوکراین در ناتو و محدودیت نیروهای نظامی این کشور است.
هنگامی که پوتین در ماه فوریه برای نخستین بار درباره شرایط توافق صلح با ترامپ گفتوگو کرد، درخواست برگزاری انتخابات به عنوان شرط آتشبس، راهکاری واقعبینانه برای سرنگونی دولت زلنسکی به نظر میرسید.
با اینحال در ماههای اخیر، ترامپ تمایل بیشتری به حمایت از اوکراین نشان داده است.
این تغییر رویکرد واشینگتن باعث شده روسیه نتواند مانند گذشته خواستههای تند و قاطعی مطرح کند.
تله قانون اساسی اوکراین
حالا که رهبران روسیه و آمریکا قرار است برای نخستین بار از سال ۲۰۱۹ دیدار کنند، پوتین به راهکار جدیدی برای برکناری دولت غربگرای کییف نیاز دارد.
به نوشته نشریه تلگراف، ممکن است کلید ایجاد آشفتگی از طریق توافق صلح با حمایت آمریکا، در قانون اساسی اوکراین نهفته باشد.
بر اساس قانون اساسی اوکراین، رییسجمهوری یا پارلمان نمیتواند بدون همهپرسی بخشی از خاک کشور را واگذار کند. از طرفی، برگزاری همهپرسی غیرممکن است زیرا ۲۰ درصد از خاک اوکراین در اشغال روسیه است.
آتشسوزیها از یکشنبه در اسپانیا و پرتغال آغاز شد و شامگاه دوشنبه، مراکش اعلام کرد که دو فروند هواپیما به پرتغال اعزام خواهد کرد تا در عملیات خاموش کردن آتشسوزی مشارکت کند.
این اعزام پس از آن صورت گرفت که لیسبون از کار افتادن دو فروند از هواپیماهای خود در جریان مقابله با آتشسوزیها خبر داد.
پرتغال در ابتدا از اسپانیا درخواست کمک کرده بود، اما دولت مادرید اعلام کرد اسپانیا به دلیل افزایش آتشسوزیها در قلمرو خود نتوانسته پاسخی مثبت بدهد.
بر اساس گزارشها، در شمال و مرکز پرتغال، نزدیک به ۲۷۰۰آتشنشان برای مقابله با ۱۷آتشسوزی بسیج شدند و مناطقی چون آروکا و پونته دا بارکا بهشدت آسیب دیدند.
۱۲استان پرتغال تا سهشنبه به دلیل موج گرما در وضعیت هشدار نارنجی باقی ماندند و انتظار نمیرود دما پیش از پنجشنبه کاهش یابد.
آتشسوزیها در اسپانیا
در اسپانیا نیز موج گرمایی که از یک هفته پیش آغاز شده، باعث بروز آتشسوزیهای متعدد شده است.
مقامهای منطقهای سهشنبه اعلام کردند که آتشنشانان موفق به مهار یک آتشسوزی جنگلی در نزدیکی پایتخت اسپانیا، مادرید، در منطقه تِرِس کانتوس شدند؛ آتشی که جان یک نفر را گرفت و باعث تخلیه ۱۸۰ نفر شد.
این آتشسوزی بیش از هزار هکتار را تحت تاثیر قرار داد اما به گفته مقامات، شرایط مساعد شبانه امکان مهار آتش را فراهم کرد.
موج گرمای طولانیمدت در اسپانیا سهشنبه نیز ادامه یافت و بنا بر اعلام خدمات هواشناسی، پیشبینی میشود که دما در برخی مناطق به ۴۴ درجه سلسیوس برسد.
دانشمندان میگویند تابستانهای گرمتر و خشکتر در منطقه مدیترانه، این منطقه را در معرض خطر بالای آتشسوزی جنگلی قرار میدهد.
بهمحض شروع آتشسوزی، پوشش گیاهی خشک و وزش بادهای شدید میتواند باعث گسترش سریع آتش و خارج شدن آن از کنترل شود و گاه گردبادهای آتشین ایجاد کند.
آتشسوزی در ترکیه
آتشنشانان سهشنبه با چندین آتشسوزی گسترده در سراسر ترکیه مقابله کردند.
یکی از این آتشسوزیها که در استان چاناکقلعه در شمالغربی ترکیه رخ داد، سهشنبه برای دومین روز متوالی ادامه داشت و صدها نفر از ساکنان از منطقه تخلیه شدند.
فرودگاه چاناکقلعه و همچنین تنگهای که دریای اژه را به دریای مرمره متصل میکند، دوشنبه به دلیل وقوع آتشسوزیها بهطور موقت بسته شدند.
آتشسوزیها در برخی نواحی استان چاناکقلعه تا حد زیادی مهار شدند، اما شعلههای آتش در مرکز شهر و در بخش جنوبی تنگه همچنان ادامه داشت.
به گفته استاندار چاناکقلعه، سهشنبه هفت هواپیما و شش بالگرد مشغول عملیات اطفای حریق بودند و در حال حاضر خطری فوری برای مناطق مسکونی وجود ندارد.
استاندار گفت که سایر آتشسوزیها در دیگر استانها بهطور کامل مهار شدهاند، در حالی که تلاشها برای خاموش کردن یک آتشسوزی دیگر در استان مانیسا همچنان ادامه دارد.
منابع اطلاعاتی اسرائیل که بهدلیل ملاحظات امنیتی نخواستند نامشان فاش شود، سهشنبه ۲۱ مرداد به یورونیوز گفتند موساد پیش از آغاز عملیات، شرایط راهبردی و سیاسی لازم را شناسایی کرده بود.
این شرایط شامل تشدید جنگ نیابتی جمهوری اسلامی و اسرائیل، انتخاب ترامپ به ریاستجمهوری آمریکا و فضای ایجاد شده در مذاکرات هستهای با غرب بود.
به گفته این منابع، هدف این بود که در روزهای نخست جنگ، اسرائیل کنترل کامل بر وضعیت، تلفات حداقلی در داخل و تسلط کامل بر حریم هوایی ایران داشته باشد.
منابع اطلاعاتی گفتند اسرائیل سالها بهطور موازی با تلاشهای دیپلماتیک برای توقف برنامه هستهای در ایران، سناریوی حمله را آماده میکرد.
حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل
بر اساس گزارش یورونیوز، نقطه عطف بعدی فروردین ۱۴۰۳ بود؛ زمانی که ایران برای نخستین بار مستقیما از خاک خود به اسرائیل موشک شلیک کرد. اقدامی که در واکنش به حمله اسرائیل به کنسولگری جمهوری اسلامی در سوریه و کشته شدن محمدرضا زاهدی، از فرماندهان سپاه پاسداران و شماری از همراهان او، انجام شد.
به گفته یکی از این منابع اطلاعاتی، برنامه اولیه اسرائیل این بود که حمله را در مهر ۱۴۰۳ انجام دهد؛ آن هم پس از ترور حسن نصرالله در لبنان و دومین حمله موشکی مستقیم ایران به اسرائیل اما اجرای این طرح به بعد از انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در ماه نوامبر سال گذشته موکول شد تا نتیجه این انتخابات مشخص شود.
بر اساس این گزارش، با پیروزی ترامپ، تمرکز بر توافق آزادی گروگانها قرار گرفت و در اسفند ۱۴۰۳، اسرائیل دوباره در موقعیت حمله بود.
با این حال، آغاز مذاکرات غیرمستقیم آمریکا و ایران در اسفند ماه باعث شد ترامپ ۶۰ روز به این گفتوگوها فرصت دهد. روز بعد از پایان این مهلت، اسرائیل حمله خود را آغاز کرد.
مقامهای اسرائیلی و کارشناسان میگویند تهران پس از این حمله در موقعیت ضعیفتری قرار گرفته است، هرچند هنوز گزینههایی از جمله بازگشت به مذاکرات یا استفاده از روشهای غیرمستقیم مانند عملیات نیابتی و اقدامات غیرمتعارف را در دست دارد.
یک منبع سابق اطلاعاتی اسرائیل به یورونیوز گفت اگر جنگ ادامه پیدا میکرد، اسرائیل احتمالا به تاسیسات نفت و گاز ایران نیز حمله میکرد.
یکی دیگر از منابع اطلاعاتی اسرائیل گفت که این کشور کنترل خود را بر حریم هوایی ایران حفظ خواهد کرد تا مانع بازسازی تواناییهای تخریبشده جمهوری اسلامی شود.
نشریه تایمز اسرائیل سهشنبه ۲۱ مرداد در گزارشی نوشت کاتز در روزهای اخیر بهطور علنی از ایال زمیر، رییس ستاد کل ارتش اسرائیل، انتقاد کرده و گفته است انتصابات تازه ارتش بدون هماهنگی با او انجام شده و برخلاف رویه موجود است.
ارتش در پاسخ تاکید کرده که روند معمول، برگزاری جلسات داخلی از سوی ارتش و سپس ارسال فهرست برای تایید یا رد وزیر دفاع است.
به گزارش رسانههای عبری، منابعی در ارتش گفتهاند که زمیر طی حدود یک ماه گذشته چند بار تلاش کرده با کاتز درباره این انتصابات جلسه بگذارد اما موفق نشده است.
وبسایت «واینت» نوشت که آخرین تلاش روز گذشته صورت گرفت و با زمیر «مانند یک سرباز یکستاره» برخورد شد؛ «در حالی که موضوع غافلگیرکنندهای در کار نبوده است».
به گفته منبعی که واینت به نقل از او گزارش داده، این موضوع با خواسته دولت برای آمادهسازی ارتش به منظور تصرف شهر غزه گره خورده است. اقدامی که هفته گذشته با وجود مخالفت زمیر و برخی دیگر از مقامهای ارشد دفاعی، در کابینه امنیتی اسرائیل تصویب شد.
برخی منابع نیز گفتهاند با وجود آنکه پیامهایی تند از سوی کاتز منتشر میشود اما در واقع نخستوزیر بنیامین نتانیاهو پشت این موضعگیریها قرار دارد.
نماینده لیکود: کمکهای هوایی به غزه حاوی سلاح است
موشه ساعاد، عضو حزب لیکود به رهبری نتانیاهو، در گفتوگو با شبکه رادیویی «کان» درباره کمکهای هوایی به غزه گفت: «آیا کسی محمولههای هوایی را بررسی کرده است؟ برای همه واضح است که این محمولهها مهمات دارند.»
او افزود که اسرائیل باید «تمام نوار غزه را اشغال کند» و «فقط به این شکل میتوان جنگ را برد».
این اظهارات در حالی مطرح شده است که از چهارم مرداد و همزمان با اتخاذ سیاست جدید اسرائیل برای ورود بیشتر کمکها به غزه، دستکم ۱۲ کشور از جمله اسرائیل بیش از هزار بسته کمک بشردوستانه را به این منطقه پرتاب کردهاند.
ارتش اسرائیل میگوید بستههایی که خود این کشور پرتاب کرده، از سوی نهادهای بینالمللی تامین شدهاند.
اسرائیل این سیاست را پس از افزایش فشارها و انتقادهای بینالمللی درباره بحران گرسنگی در غزه دوباره اجرا کرد اما پرتاب هوایی تنها بخش کوچکی از نیازها را تامین میکند و حجم کمکها از مسیر زمینی بسیار بیشتر است.
این روش همچنین خطراتی برای غیرنظامیانی دارد که برای دریافت محمولهها به سمت آنها میروند، چرا که بستهها ممکن است به آنها برخورد کنند.
ارتش پاکستان سهشنبه ۲۱ مرداد در بیانیهای اعلام کرد نیروهای امنیتی این کشور سه فرد مسلح دیگر که قصد نفوذ از مرز پاکستان و افغانستان در محدوده سمبازه منطقه ژوب ایالت بلوچستان داشتند را از پا درآورد.
پاکستان در بیانیه خود از این عملیات با نام «شکار و از بین بردن خوارج تحت حمایت هند» یاد کرد و گفت از کشتهشدگان، سلاح، مهمات و مواد منفجره نیز کشف شد.
اصطلاح «فتنه خوارج» عنوانی است که دولت پاکستان برای اشاره به اعضای گروه «جنبش طالبان پاکستان» (تحریک طالبان پاکستانی یا تیتیپی) به کار میبرد.
عملیات «ضد نفوذ و پاکسازی هدفمند» پاکستان از شامگاه ۱۶ مرداد آغاز شده و تاکنون منجر به کشته شدن ۵۰ شبهنظامی شده است.
خبرگزاری رویترز به نقل از تحلیلگران مستقل و گروههای مسلح نوشت ارتش پاکستان معمولا آمار کشتهشدگان مسلح را بیش از واقعیت اعلام میکند.
ارتش پاکستان این اتهام را رد کرده است.
هم گروههای اسلامگرا و هم شورشیان جداییطلبی که خواستار سهم بیشتری از منابع معدنی هستند، در ایالت بلوچستان فعالیت دارند.
منطقه درگیری همچنین محل اجرای طرحهای کلیدی ابتکار کمربند و جاده چین است.
اسلامآباد در سه سال گذشته بارها کابل را به حمایت از شبهنظامیان پاکستانی ساکن در خاک افغانستان متهم کرده است.
طالبان این اتهامات را رد کرده و گفته است خاک افغانستان علیه کشورهای همسایه و خارجی مورد استفاده قرار نمیگیرد.
افغانستاناینترنشنال دی سال گذشته به نقل از منابع آگاه گزارش داد طالبان پیش از بازگشت به قدرت، توافقنامهای با جنبش طالبان پاکستان، القاعده و دیگر گروههای مبارز خارجی امضا کرده است.
بر اساس این توافق، موسوم به «میرعلی»، طالبان متعهد شده است پس از پیروزی، از آنها برای «جهاد» و برپایی نظام شرعی در پاکستان حمایت کند.
این توافقنامه به این دلیل امضا شده است که شبهنظامیان خارجی به ویژه گروه تیتیپی، در کنار طالبان علیه دولت پیشین افغانستان، ناتو و نیروهای آمریکایی برای احیای رژیم قبلی در این کشور جنگیدهاند.
این روسای دولت و حکومت در اروپا سهشنبه ۲۱ مرداد در بیانیهای اعلام کردند اوکراینیها باید آزادی تصمیمگیری درباره سرنوشت و آینده خود را داشته باشند و یک راهحل دیپلماتیک باید از منافع اوکراین و اروپا حفاظت کند.
خبرگزاری رویترز با انتشار این خبر از قول این رهبران نوشت: «مذاکرات معنادار تنها در بستر یک آتشبس یا کاهش خصومتها میتواند انجام شود.»
صادرکنندگان این بیانیه تاکید کردند: «ما بر این باور مشترکیم که یک راهحل دیپلماتیک باید از منافع حیاتی امنیتی اوکراین و اروپا محافظت کند.»
این بیانیه که اواخر روز دوشنبه مورد توافق قرار گرفت و سهشنبه منتشر شد، به تایید رهبران همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا، به جز مجارستان رسیده است.
گفتوگوی نخستوزیران بریتانیا و کانادا درباره اوکراین
سخنگوی نخستوزیری بریتانیا گفت نخستوزیران بریتانیا و کانادا درباره حمایت از اوکراین و تلاش برای پایان دادن به جنگ روسیه گفتوگو کردند.
بر اساس این گزارش، هر دو رهبر بر آیندهای مبتنی بر آزادی و حاکمیت اوکراین تاکید و از تلاشهای بینالمللی برای صلح به رهبری رییسجمهوری آمریکا استقبال کردند.
آنها همچنین توافق داشتند که این صلح باید با مشارکت اوکراین ساخته شود، نه اینکه آن را به این کشور تحمیل کنند.
اوکراین و حامیان اروپاییاش، سه روز مانده به دیدار دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده با ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه در آلاسکا، تلاش میکنند تا با هدف محافظت از منافع امنیتی خود، با ترامپ گفتوگو کنند.
به گزارش اسوشیتدپرس، ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، تاکنون از حضور در نشست آمریکا و روسیه که جمعه ۲۴ مرداد در آلاسکا برگزار میشود، کنار گذاشته شده و بعید است کشورهای اروپایی نیز به این نشست دعوت شوند.
بر اساس گزارشهای منتشر شده، همه طرفها نگرانند که پوتین و ترامپ بدون حضور اوکراین، بر سر مبادله بخشهایی از خاک این کشور به تفاهم برسند یا توافقهای دیگری حاصل شود که تنها روسیه از آنها منتفع شود.
ترامپ دوشنبه ۲۰ مرداد در یک کنفرانس خبری در کاخ سفید درباره گفتوگوی پیش رو با پوتین گفت: «این واقعا یک نشست برای سنجش شرایط است.»
رییسجمهوری آمریکا اعلام کرد کییف و مسکو هر دو باید برای پایان دادن به جنگ اوکراین، بخشی از سرزمینهای خود را واگذار کنند و گفتوگوی آتی او با رییسجمهوری روسیه، نشان خواهد داد که آیا پوتین حاضر است توافق کند یا نه.
ترامپ گفت: «احتمالا در دو دقیقه اول متوجه خواهم شد که آیا پیشرفتی ممکن است یا خیر. قرار است به او بگویم تو باید این جنگ را تمام کنی. من میروم تا چارچوبها را بررسی کنم. ممکن است جلسه را ترک کنم و بگویم موفق باشی و این پایان کار باشد.»
هرگونه تلاش زلنسکی برای نادیده گرفتن قانون اساسی و اقدام یکجانبه، آشوب ایجاد خواهد کرد، به ویژه در میان سربازانی که بیش از سه سال برای دفاع از میهن خود جنگیدهاند.
مخالفت با شرایط روسیه
از این رو زمانی که واشینگتن و مسکو پیشنهاد آتشبس در ازای خروج نیروهای اوکراین از دونتسک و لوهانسک دونباس را بررسی کردند، زلنسکی علنا با آن مخالفت کرد.
یاروسلاوا باربیری از موسسه چتمهاوسمعتقد است این استراتژی از سوی پوتین برای معرفی زلنسکی به عنوان مانع صلح طراحی شده است.
باربیری گفت: «پوتین میداندشرط واگذاری بخشهای وسیعی از خاک اوکراین در قالب توافق صلح، برای اکثر اوکراینیها غیرقابل قبول است.»
نظرسنجی موسسه جامعهشناسی کییف در ماه ژوئن نشان داد ۳۸ درصد اوکراینیها حاضر به پذیرش تلفات ارضی برای صلح هستند، اما ۵۲ درصد قاطعانه مخالف واگذاری خاک هستند. حتی اگر این امر باعث طولانی شدن جنگ شود.
راهحل احتمالی
به نظر میرسد زلنسکی پذیرفته که شکلی از واگذاری خاک برای پایان جنگ ضروری است.
در غیر اینصورت، او حمایت آمریکاییها و به تدریج و متحدان اروپایی نیز را از دست میدهد.
ترامپ ۲۰ مرداد اعلام کرد: «مقداری تبادل و تغییرات در خاک خواهد بود.»
منابع آگاه به تلگراف گفتند زلنسکی ممکن است آماده توقف در خط مقدم و واگذاری کنترل مناطق اشغالی شامل بخشهایی از لوهانسک، دونتسک، زاپوریژیا، خرسون و کریمه باشد.
یکی از گزینههای مطرح میان ناظران تکرار مدل ۱۹۹۷ هنگ کنگ است.
در چنین حالتی، نواحی دونباس از نظر حقوقی در مالکیت اوکراین باقی میمانند اما برای مدت معین از سوی روسیه اداره میشوند.
این راهحل مشکل همهپرسی زلنسکی را حل میکند و خونریزی متوقف میشود، اما مسکو احتمالا از این فرصت برای ایجاد احساسات ضد اوکراینی استفاده خواهد کرد.
