تصاویر ماهوارهای منتشر شده از اماکنی در ایران که اسرائیل به آنها حمله کرد، اهمیت این تاسیسات و میزان تخریبهای احتمالی را نشان میدهند. این اهداف شامل سایتهای تولید موشک، تاسیسات ترکیبکننده سوخت موشک و اماکن توسعه تسلیحات هستهای است.
تصاویر شرکت ماهوارهای تجاری پلنتلبز (Planet Labs) و یک شرکت تجاری ناشناس دیگر از اماکنی در ایران که اسرائیل به آنها حمله کرد، در رسانههای اجتماعی منتشر شده و دستمایه تحلیل کارشناسان نظامی قرار گرفته است.
ارتش اسرائیل بامداد شنبه پنجم آبان ۱۴۰۳ مجموعهای از حملات هوایی را با عنوان «روزهای پاسخ» علیه مواضع جمهوری اسلامی انجام داد. با پایان عملیات، مشخص شد حدود ۱۴۰ جنگنده اسرائیلی در سه موج حمله، ۲۰ نقطه را در سه استان ایران هدف قرار دادند.
اسرائیل هنوز درباره مختصات و تعداد دقیق این اهداف توضیح نداده اما ارتش این کشور گفته است که به کارخانههای تولید موشک و دیگر تاسیسات مرتبط نظامی را در نزدیکی تهران و غرب ایران حمله کردهاند.
یک منبع آگاه اسرائیلی هم روز شنبه به ایراناینترنشنال گفت جنگندههای اف-۳۵ اسرائیل، برای نخستین بار وارد حریم هوایی ایران شدند.
مقامهای جمهوری اسلامی به هدف قرار گرفتن سایتهای نظامی و تاسیسات موشکی اعتراف نکردهاند اما بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل روز یکشنبه گفت اسرائیل توانایی تولید موشک ایران را به شکل دقیق و قوی هدف قرار داد و در این حمله، به تمام اهداف خود رسید.
آسوشیتدپرس در گزارشی با استناد به تصاویر ماهوارهای پلنتلبز نوشت روز شنبه پنج آبان مزارع سوختهای در اطراف سایت تولید گاز طبیعی تنگ بیجار در استان ایلام دیده میشد.
مشخص نیست که آیا این موضوع با حمله اسرائیل مرتبط بوده یا خیر اما در تصاویر ماهوارهای منتشر شده، میتوان نمای واضحتری را از آسیبهای وارده به پارچین و خجیر در حوالی تهران دید.
سایت هستهای طالقان، محل تولید موتور موشک
بر اساس تصاویر ماهوارهای منتشر شده، تاسیسات هستهای طالقان در ۱۵ کیلومتری سد جاجرود و سه ساختمان دیگر در ارتباط با تولید موتور موشک تخریب شدهاند.
سازمان غیر انتفاعی حقوق بشری ایران بریفینگ، صبح روز یکشنبه با انتشار یکی از همین تصاویر ماهوارهای در ایکس نوشت تاسیسات هستهای طالقان از سایتهای استراتژیک و کلیدی پروژه آماد جمهوری اسلامی است.
آماد، یک برنامه هستهای مخفیانه برای ساخت سلاحهای هستهای در جمهوری اسلامی بود که در اوایل دهه ۸۰ خورشیدی روی فعالیتهای تحقیقاتی و توسعه تکنولوژیهای مرتبط با انفجارهای چندمرحلهای (MPI) تمرکز داشت.
بر اساس تحلیل ایران بریفینگ، سایت طالقان همچنین محل تست سر جنگی کلاهکهایی با قابلیت حمل بمبهای هستهای است.
دیوید آلبرایت، بازرس تسلیحاتی پیشین سازمان ملل و رییس موسسه علم و گروه تحقیقاتی امنیت بینالملل نیز صبح روز یکشنبه با انتشار پستی در ایکس و با استناد به تصاویر ماهوارهای تجاری تایید کرد که اسرائیل ساختمانی به نام «طالقان ۲» را در پارچین هدف قرار داده است.
به گفته او، این ساختمان در جریان طرح آماد برای آزمایشهای مرتبط استفاده میشد.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی و سازمانهای اطلاعاتی آمریکا اعلام کردهاند که جمهوری اسلامی برنامه آماد را در سال ۲۰۰۳ متوقف کرده است، اما تهران همواره هرگونه تلاش برای دستیابی به تسلیحات هستهای را انکار میکند.
موسسه علم و امنیت بینالملل روز ۲۳ شهریور امسال در گزارشی به نقل از «مقامات اطلاعاتی غربی که نخواستند نامشان فاش شود» نوشت در طول یک سال و نیم گذشته، فعالیتها در دو سایت سابق طرح آماد افزایش یافته است.
آلبرایت پس از آنکه موساد در سال ۲۰۱۸ اسناد این برنامه را از تهران ربود، به آنها برای نگارش کتابی دسترسی پیدا کرد و با استناد به همین آرشیوها، روز یکشنبه در ایکس نوشت که جمهوری اسلامی تجهیزات مهم آزمایشگاهی خود را در «طالقان ۲» نگهداری میکرد.
او همچنین گفت ممکن است تهران پیش از حمله هوایی، برخی مواد کلیدی را از این سایت خارج کرده باشد، اما حتی اگر هیچ تجهیزاتی در داخل باقی نمانده باشد هم این ساختمان همچنان «ارزش ذاتی» برای فعالیتهای مرتبط با تسلیحات هستهای جمهوری اسلامی در آینده داشته است.
پارچین و خجیر، مراکز ترکیب سوخت موشکهای بالستیک
آلبرایت با استناد به تصاویر ماهوارهای تجاری شرکتی که نخواست نامش را فاش کند، به خبرگزاری رویترز گفت اسرائیل به سه هدف در مجتمع نظامی بزرگ پارچین در اطراف تهران و در فاصله حدود ۳۲۰ متری از طالقان ۲ حمله کرده است که در دو ساختمان آن، سوخت جامد موشکهای بالستیک ترکیب میشد.
دِکِر اولث، پژوهشگر مرکز تحقیقات نیروی دریایی آمریکا هم به رویترز گفت تصاویر پلنتلبز از پارچین نشان میدهند اسرائیل سه ساختمان ترکیب سوخت جامد موشک بالستیک و یک انبار را در این منطقه نظامی منهدم کرده است.
اولث با استناد به تصاویر دیگر پلنتلبز گفت حمله نیروهای اسرائیلی، دو ساختمان را هم در مجتمع خجیر در نزدیکی تهران تخریب کرده است که در آنها سوخت جامد برای موشکهای بالستیک ترکیب میشد.
رویترز با اشاره به تصاویر ماهوارهای نوشت که این ساختمانها، با خاکریزهای بلند احاطه شده بودند.
بر اساس گزارش رویترز، چنین سازههایی معمولا به منظور جلوگیری از سرایت انفجار به مواد قابل اشتعال در ساختمانهای مجاور طراحی میشوند و با تولید موشک مرتبط هستند.
رویترز پیشتر و در اواسط تیر امسال هم در گزارشی، از توسعه چشمگیر فعالیت دو سایت تولید موشک بالستیک خجیر و مدرس در ایران خبر داده بود.
آسوشیتدپرس روز یکشنبه با استناد به تصاویر ماهوارهای از خجیر، و به نقل از تحلیلگران نوشت که یک سیستم تونل زیرزمینی و سایتهای تولید موشک در این پایگاه نظامی پنهان شده بود.
اولث هم به رویترز گفت اسرائیل در حمله به این پایگاه، ساختمانهایی را هدف گرفته که دستگاههای ترکیبکننده سوخت جامد در آنها نگهداری میشد.
این تحلیلگر تاکید کرد ترکیبکنندههای صنعتی مورد اشاره، ساخت دشواری دارند و جمهوری اسلامی در طول سالها، تعداد زیادی از آنها را با هزینههای سنگین وارد کرده و احتمالا جایگزینی آنها برایش بسیار دشوار خواهد بود.
اولث تاکید کرد که احتمالا اسرائیل با عملیاتی محدود، توان تولید انبوه موشکی تهران را به طرز چشمگیری مختل کرده است.
او گفت با این عملیات، هرگونه حمله موشکی آینده جمهوری اسلامی برای نفوذ به سامانههای دفاع موشکی اسرائیل دشوارتر شده است و افزود: «به نظر میرسد این حملات با دقت بسیار بالایی انجام شدهاند.»
وبسایت اکسیوس نیز روز شنبه گزارش داد اسرائیل ۱۲ «میکسر (ترکیبکننده) سیارهای» ایران را که برای تولید سوخت جامد موشکهای بالستیک دوربرد استفاده میشدند، نابود کرده است.
این گزارش به نقل از سه منبع ناشناس اسرائیلی اعلام کرد این اقدام، توان جمهوری اسلامی را برای تجدید ذخایر موشکیاش بهشدت تضعیف کرده و ممکن است تهران را از حملات موشکی گسترده بعدی علیه اسرائیل بازدارد.
ویدیوهای منتشر شده از سوی شهروندان در شب حمله اسرائیل هم حاکی از هدف قرار گرفتن شمار دیگری از اماکن نظامی در ایران است.
شمسآباد تهران یکی از همین اهداف است که شهروندان ایرانی ویدیوهایی از تخریب سولهای در شهرک صنعتی آن را در رسانههای اجتماعی منتشر کردند.
گفته میشود شمسآباد متعلق به شرکت تایکو (مهندسی نوآوران تکساز صنعت) و یکی از شرکتهای اقماری مرتبط با موسسه جهاد تحقیقات است.
گزارشهای تایید نشدهای نیز از هدف قرار گرفتن سامانه پدافندی در حوالی حسنآباد در جنوب تهران منتشر شد.
وال استریت ژورنال هم روز شنبه پنجم آبان به نقل از یک مقام اسرائیلی گزارش داد پیش از حمله اسرائیل به جمهوری اسلامی، ایران چهار سامانه پدافند موشکی اس-۳۰۰ داشت که پیشرفتهترین سیستم پدافند هوایی آن محسوب میشدند، اما همه این سامانهها در حمله اسرائیل منهدم شدند.
ستاد کل نیروهای مسلح روز شنبه پنج آبان با انتشار بیانیهای درباره حمله اسرائیل گفت «تعدادی موشک دور بردِ هواپایه که دارای سر جنگی بسیار سبک در حدود یکپنجم کلاهک موشکهای بالستیک ایرانی بودند» به سمت برخی از رادارهای مرزی در استانهای ایلام، خوزستان و اطراف تهران پرتاب شدند.
این بیانیه گفت از ورود هواپیماهای اسرائیلی به حریم هوایی ایران جلوگیری و تعداد «قابل توجهی» از موشکها ردگیری و رهگیری شدهاند.
ستاد کل نیروهای مسلح همچنین خسارتهای وارد شده را «محدود و کماثر» توصیف کرد و افزود تنها چند سامانه راداری آسیب دیدهاند.
این حملات در واکنش به شلیک بیش از ۲۰۰ موشک بالستیک از سوی جمهوری اسلامی به اسرائیل، در دهم مهر انجام شده است.
خامنهای بهطور شفاف درباره چگونگی پاسخ به این حمله توضیح نداد و تعیین ابعاد آن را به تشخیص مسئولان واگذار کرد.
ارتش اسرائیل بامداد شنبه پنجم آبان ۱۴۰۳ مجموعهای از حملات هوایی را علیه مواضع جمهوری اسلامی در خاک ایران انجام داد.
در پی حمله، برخی مقامهای جمهوری اسلامی کوشیدند این رویداد را کوچک و کماهمیت جلوه دهند.
خامنهای در سخنرانی خود از حمله اسرائیل با عنوان «شرارت» نام برد و تاکید کرد این موضوع نه باید بزرگنمایی شود و نه کوچکانگاری.
پدافند جمهوری اسلامی روز شنبه از رهگیری «موفق» حملات «محدود» اسرائیل خبر داد و هدف قرار گرفتن پایگاههای نظامی در سه استان از جمله تهران را تایید کرد.
باوجود تاکید بر رهگیری حملات، تمامی جنگندههای اسرائیلی پس از اجرای عملیات، سالم به کشور خود بازگشتند.
از سوی دیگر بر اساس اطلاعیههای رسمی، در جریان این حمله چهار نیروی ارتش جمهوری اسلامی کشته شدند.
نیویورکتایمز روز چهار آبان به نقل از چهار مقام جمهوری اسلامی نوشته بود خامنهای به سپاه و ارتش دستور داده است تا چندین برنامه نظامی عملیاتی برای پاسخ به حمله اسرائیل آماده کنند.
این مقامها همچنین تاکید کرده بودند اگر اسرائیل حملات خود را به چند پایگاه نظامی و انبارهای موشک و پهپاد محدود کند، ممکن است ایران واکنشی نشان ندهد.
تهدید مقامهای جمهوری اسلامی به پاسخ قطعی
از روز شنبه تاکنون شماری از مقامهای جمهوری اسلامی درباره «حق پاسخ» به اسرائیل صحبت کردهاند.
روز یکشنبه شش آبان محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی گفت جمهوری اسلامی در چارچوب «حق ذاتی دفاع مشروع و منشور ملل متحد» خود را محق به دفاع از خود میداند و افزود: «پاسخ به این تجاوزگری، قطعی و با رعایت اقتضائات خواهد بود.»
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی هم با ارسال نامهای به شورای امنیت و دبیرکل سازمان ملل متحد گفت: «ایران حق ذاتی خود را برای پاسخ قانونی و مشروع» را محفوظ میدارد.
عراقچی شامگاه شنبه نیز در تماس تلفنی با وزرای خارجه کشورهای سوریه، قطر و مصر، گفته جمهوری اسلامی در «پاسخ قاطع و متناسب» در زمان مقتضی، تردید نخواهد کرد.
او در مصاحبهای دیگر اسرائیل را به مشارکت در حمله اسرائیل متهم کرد و گفت: «آمریکا یک کریدور فضایی در اختیار نیروی هوایی اسرائیل قرار داد.»
مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم موضع غیرمستقیمتری نشان داد و بامداد یکشنبه در ایکس نوشت: «دشمنان ایران بدانند این مردم سلحشور در دفاع از خاکشان بی هیچ هراسی ایستادهاند و پاسخ هر حماقتی را با تدبیر و هوشمندی خواهند داد.»
پزشکیان چهار روز پیش و در دیدار با نخستوزیر اتیوپی، اسرائیل را تهدید کرده بود که اگر «دست از پا خطا کند» و اقدامی علیه جمهوری اسلامی مرتکب شود، پاسخ «قاطعانه و غیرقابل باوری» دریافت خواهد کرد.
محمدرضا عارف، معاون اول او، حمله اسرائیل را «شیطنت» خواند و گفت جمهوری اسلامی متناسب با این حمله، در زمان و شرایط «مقتضی» پاسخ خواهد داد.
عارف با کوچک خواندن ابعاد حمله اسرائیل گفت:«این حرکت مذبوحانه علیرغم همه شعارهایی که میدادند و ضربالعجل تعیین میکردند، برای رفع تکلیف انجام شد.»
شماری از کاربران موسوم به ارزشی و حامیان حکومت نیز از بامداد شنبه تاکنون در رسانههای اجتماعی، حملات اسرائیل را ناچیز و ناموفق خواندهاند.
باوجود این، جمهوری اسلامی از رییس شورای امنیت سازمان ملل درخواست کرد که برای رسیدگی به حمله اسرائیل به مراکز نظامی ایران، نشست فوری تشکیل دهد.
با پایان عملیات «روزهای پاسخ» ارتش اسرائیل، مشخص شده حدود ۱۴۰ جنگنده اسرائیلی در سه موج حمله، ۲۰ نقطه را در سه استان ایران هدف قرار دادند و سخنگوی ارتش اسرائیل گفت حالا اسرائیل از آزادی عمل گستردهتری در آسمان ایران برخوردار است.
این عملیات، اولین حمله گسترده خارجی به خاک ایران پس از پایان جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۷ محسوب میشود.
اسرائیل تا پیش از این، مسئولیت عملیاتهایی در خاک ایران و منتسب به خود را به صراحت نپذیرفته بود.
حسین شریعتمداری، نماینده خامنهای در روزنامه کیهان روز یکشنبه در سرمقاله این روزنامه نوشت که «از برخی شنیده میشود، حالا که حمله» اسرائیل «موفقیت درخور توجهی نداشته است، بهتر آن است که از پاسخ و یا از پاسخ سخت صرفنظر کنیم».
او در ادامه خطاب به این افراد نوشت: «کمترین کوتاهی در پاسخ محکم و رعدآسا، به مفهوم دعوت از آمریکا و پادگان منطقه آن، یعنی اسرائیل برای حملات ویرانگر به ایران اسلامی و قتلعام مردم این مرز و بوم است.»
روز یکشنبه تصاویر جدیدی در دو دیوارنگاره میدان ولیعصر و میدان فلسطین تهران منتشر شد که به تهدید اسرائیل اختصاص داشت.
جمهوری اسلامی از این دیوارنگارهها عمدتا برای انتقال پیامهای سیاسی و اعتقادی خود استفاده میکند.
در تصویر دیوارنگاره میدان ولیعصر، در یک طرف مسعود پزشکیان و محمد باقری، رییس ستادکل نیروهای مسلح با عنوان «جنگ بلد» و در طرف دیگر جو بایدن و بنیامین نتانیاهو با عنوان «جنگطلب» قرار دارند.
روی دیوارنگاره قرمزرنگ میدان فلسطین هم به زبان عبری نوشته شده: «طوفان دیگری در راه است.»
روز چهار آبان دو مقام سپاه پاسداران به نیویورک تایمز گفتند اگر حمله اسرائیل به ایران، خسارتهای جدی به بار بیاورد، پاسخهای مورد نظر جمهوری اسلامی شامل شلیک تا هزار موشک بالستیک، تشدید حملات گروههای شبهنظامی نیابتی ایران در منطقه و مختل کردن جریان تامین انرژی جهانی و حمل و نقل از طریق خلیج فارس و تنگه هرمز است.
یک مقام دولت بایدن نیز روز شنبه در جریان گفتوگو با خبرنگاران اظهار داشت که واشینگتن باور دارد حمله اسرائیل باید پایان رویارویی نظامی بین اسرائیل و حکومت ایران باشد اما اگر جمهوری اسلامی به این حمله پاسخ دهد، ایالات متحده بار دیگر از اسرائیل دفاع خواهد کرد.
