موسسه امنیتی «سی۴ایدیاس» گزارش داد همکاری نظامی جمهوری اسلامی با روسیه موجب جهش چشمگیری در صنعت پهپادی این کشور شده و به مسکو این امکان را داده است که صدها پهپاد ایرانی را بهصورت بومی در منطقه تاتارستان تولید کند.
روزنامه واشینگتنپست پنجشنبه هشتم خرداد با استناد به گزارش این موسسه نوشت همکاری تهران و مسکو در زمینه تولید پهپادهای ساخت جمهوری اسلامی در خاک روسیه، روابط نظامی این دو کشور تحت تحریم را عمیقتر کرده و باعث تقویت قابل توجه صنعت پهپادی داخلی روسیه شده است.
سی۴ایدیاس یک نهاد پژوهشی مستقر در واشینگتن است که به بررسی مسائل امنیتی جهانی میپردازد.
در دو سال گذشته، از زمان امضای توافق تبادل فناوری و راهاندازی خط تولید پهپاد میان مسکو و تهران در منطقه تاتارستان، توانایی روسیه در تولید داخلی پهپادها بهطور چشمگیری افزایش یافته است.
مسکو از این ظرفیت برای حمله به شهرهای اوکراین با استفاده از صدها پهپاد در روز بهره برده است.
این همکاری همچنین به شکلگیری یک شبکه پرداخت مخفی منجر شده که از طریق جابهجایی طلا و کشورهای واسطه، تحریمهای غرب را دور میزند؛ مسالهای که تلاشهای آمریکا و متحدانش برای اعمال کنترلهای صادراتی را پیچیدهتر کرده است.
ایراناینترنشنال بهمنماه ۱۴۰۲ در گزارشی به بررسی روند همکاری شرکتهای بهظاهر خصوصی ایرانی در واردات قطعات پهپاد، با وجود تحریمهای بینالمللی، پرداخت.
برای نمونه، شرکتی به نام «تندر صحرا» که در ظاهر یک نهاد خصوصی معرفی شده، اما اعضای هیاتمدیره آن از مقامات ارتش جمهوری اسلامی هستند.
اسناد فاششده نشان میدهد این شرکت چگونه در چارچوب همکاریهای پهپادی با روسیه، بهجای مبادلات مالی متداول، از طلا بهعنوان ابزار پرداخت استفاده کرده است.
موسسه سی۴ایدیاس در ادامه گزارش خود، با استفاده از دادههای فاششده و منابع عمومی، مسیر انتقال فناوری پهپادی از جمهوری اسلامی به روسیه را پیگیری کرده است.
این اطلاعات روابط شرکت تندر صحرا با منطقه آلابوگا، محل مرکز پژوهشی و خط مونتاژ تولید، را روشن کرده است.
این دادهها از طریق منابع عمومی، اطلاعات موقعیتیابی پروازها و کشتیها، و همچنین تحلیل فنی اجزا مورد تایید قرار گرفتهاند.
روزنامه واشینگتنپست پیشتر در گزارشی با استناد به اسناد فاششده از سوی منابع روسی، از پروژهای در منطقه ویژه اقتصادی آلابوگا در تاتارستان خبر داده بود که هدف آن ساخت شش هزار پهپاد تا تابستان سال ۱۴۰۴ با کمک جمهوری اسلامی است.
این توافق با هدف جبران کمبود تسلیحات دوربرد روسیه پس از اتمام ذخایر موشکهای کروز و ارتقای جایگاه مسکو در رقابت تسلیحاتی پهپادی که اکنون به عنصر کلیدی در جنگ اوکراین بدل شده، شکل گرفت.
این توافق به روسیه اجازه داد تا پهپاد شاهد-۱۳۶ جمهوری اسلامی را که با موتور پروانهای پرواز میکند و قابلیت حمل ۵۳ کیلوگرم مواد منفجره دارد، در داخل خاک خود تولید کند.
روسیه این پهپاد را تحت نام «گران-۲» بازطراحی و به تولید رسانده است.
روسیه ۱۹ اردیبهشت برای نخستین بار پهپادهای مورد استفاده در جنگ اوکراین، از جمله پهپاد «شاهد-۱۳۶» جمهوری اسلامی، را در رژه نظامی میدان سرخ مسکو به مناسبت «روز پیروزی» و سالگرد پایان جنگ جهانی دوم به نمایش گذاشت.
بر اساس دادههای ارتش اوکراین، حملات شبانه روسیه با پهپادهای مشابه شاهد بهطور میانگین به حدود ۱۰۰ فروند در هر شب رسیده و در آخر هفته گذشته این تعداد تا حدود ۳۰۰ پهپاد در شب افزایش یافته است.
این آمار نشان میدهد توافق تولید مشترک پهپاد میان ایران و روسیه که بیش از دو میلیارد دلار هزینه به مسکو تحمیل کرده، بازدهی عملیاتی قابلتوجهی برای روسیه به همراه داشته است.
شرکت اطلاعات امنیتی «دراگونفلای» در تحلیلی از حملات پهپادی به کییف اعلام کرد تعداد پهپادهای بهکار رفته در هر حمله، بهمرور زمان افزایش یافته است.
پهپادهای روسی اکنون با سرعت بیشتر و در ارتفاع بالاتری پرواز میکنند، بهگونهای که فراتر از دسترس سامانههای پدافند هوایی متحرک اوکراین هستند.
حامد شیری، یعقوب احمدی، بهار شریعتی و لیلا خداویردی، محققان دانشگاه پیام نور، در این پژوهش به بررسی تجربه زنان شاغل از مسئولیتهای خانهداری و چالشهای ناشی از دوگانگی این دو نقش پرداختند.
نتایج این مطالعه در آخرین شماره فصلنامه «زن در توسعه و سیاست» دانشگاه تهران منتشر شده است.
خانهداری، مسئولیتی گریزناپذیر
در این پژوهش آمده است «خانهداری بهمثابه یک مسئولیت گریزناپذیر» بخشی از هویت اجتماعی دوگانه زنان شاغل محسوب میشود.
نتایج این تحقیق نشان داد در هیچیک از موارد بررسیشده، مسئولیت کارهای خانه به مردان سپرده نشده یا به شکلی برابر میان زن و مرد تقسیم نشده بود.
محققان برای توضیح این یافتهها به نظریه «شیفت دوم» هاکشیلد و ماچانگ استناد کردند؛ نظریهای که به مجموعه وظایف و مسئولیتهایی اشاره دارد که زنان پس از پایان کار روزانه خارج از خانه، در محیط خانوادگی بر عهده میگیرند.
یکی از شرکتکنندگان در تحقیق میگوید: «زنانی مثل من در واقع دوشغله هستیم: یک شغل همیشگی و ۲۴ ساعته یعنی شغل بیدرآمد و مجانی خانهداری و شغل فرعی که بابت آن حقوق دریافت میکنم.»
فشار ناشی از نقش دوگانه زنان
نتایج پژوهش مشخص میکند که زنان شاغل در مقایسه با مردان، مسئولیت بیشتری در اداره امور خانه و خانواده دارند.
در این تحقیق آمده است «این موقعیت متضاد» زنان را با «تجربه فشار نقش و رنجهای دوگانه کاری» روبهرو کرده است
یکی از زنان شاغل مورد مطالعه درباره این فشارها توضیح میدهد: «بهسختی به شغلم و خانهداری میرسم. بیشتر اوقات دچار استرس و فشار کاری هستم. از ساعت شش صبح که بیدار میشوم، تا یک بامداد روز بعد مشغول هستم.»
انتظارات مادی و حمایت از کار خانگی
محققان در این پژوهش به موضوع مهم انتظارات مادی زنان شاغل از کار خانگی اشاره میکنند.
بسیاری از زنان مورد مطالعه معتقد هستند کار خانگی باید از جنبه مادی و مالی مورد حمایت قرار گیرد.
یکی از شرکتکنندگان در این باره میگوید: «مردان خودشان بهتر میدانند که اگر یک آشپز، نظافتچی و پرستار بچه استخدام کنند، در ماه چقدر باید بابتش پرداخت کنند؛ در صورتی که بابت این چیزها به همسرشان پولی پرداخت نمیکنند.»
سنتهای مردسالارانه و مقاومت زنان از طریق اشتغال
بر اساس یافتههای این پژوهش، خانهداری تحت تاثیر «سنتهای مردسالارانه» به زنان تحمیل شده، اما در مقابل، اشتغال برای آنها انتخابی آزادانه و «ابزاری برای مقاومت» محسوب میشود.
به عبارت دیگر، زنان با بازتعریف هویت خود از طریق اشتغال میتوانند نقشهای جنسیتی را به چالش بکشند.
یکی از زنان شاغل در این مورد میگوید: «میدانم که زنان خانهدار سختیها و تنشهای ما را ندارند، ولی من استقلال مالی و فکری، نقش داشتن در تصمیمگیریها و جایگاه اجتماعی را ترجیح میدهم.»
خانواده نوگرا و تحول تدریجی
محققان معتقدند علیرغم غلبه نگرشهای سنتی در جامعه ایران، امکان ظهور «خانواده نوگرا و برابریخواه» وجود دارد که در آن مردان به سمت مشارکت بیشتر در امور خانگی حرکت کنند.
نتایج این تحقیق که در شهر مریوان و با مشارکت ۱۵ زن شاغل انجام شد، نشان میدهد تغییر در موقعیت زنان در ایران مستلزم تحقق برابری جنسیتی از طریق گامهای تدریجی بهسوی تغییر ساختار سنتی جامعه و فرهنگ مشارکتی است.
