مطالب بیشتر
اول دسامبر هر سال روز جهانی ایدز نامگذاری شده و «بیایید راه حقوق انسانی خود را پی بگیریم» شعار امسال سازمان ملل است. همزمان سازمان ملل متحد نسبت به ابتلای نوجوانان به ویروس اچآیوی هشدار داد و فعالان در ایران از اطلاعرسانی نکردن درباره ایدز در مدارس و دانشگاهها انتقاد کردند.
هدف از نامگذاری روزی به نام روز جهانی ایدز که از سال ۱۹۸۸ آغاز شد، افزایش بودجهها و آگاهی، آموزش و مبارزه با تبعیضها در زمینه مقابله با ایدز است.
نامگذاری امسال به این دلیل انجام شده که به نوشته نهاد سازمان ملل در زمینه مبارزه با ایدز، پیشرفتهای قابل توجه که تاکنون در زمینه این مبارزه رخ داده، مستقیما با پیشرفتها در حمایت از حقوق بشر مرتبط بوده است.
با این حال، اچآیوی همچنان یکی از مشکلات مهم بهداشت عمومی جهانی است و به گزارش سازمان بهداشت جهانی، تا به امروز حدود ۴۲.۳ میلیون نفر بر اثر ابتلا به آن جان خود را از دست دادهاند.
همچنین به گزارش این سازمان، این ویروس در تمام کشورهای جهان در حال انتقال است.
در آستانه این روز، سازمان ملل متحد هشدار داد که ابتلا به ویروس اچآیوی در میان نوجوانان در حال گسترش است و این امر میتواند دستاوردهای اخیر در مبارزه با این بیماری را زیر سوال ببرد.
یونیسف گزارش داد که ۷۰ درصد از جوانان ۱۵ تا ۱۹ ساله مبتلا به ویروس ایدز در سال ۲۰۲۳ دختر بودند که این میزان در کشورهای جنوب صحرای آفریقا به ۹۰ درصد میرسد.
صندوق کودکان سازمان ملل متحد تاکید کرد که کودکان و نوجوانان به طور کامل از مزایای دسترسی به داروها و خدمات پیشگیری بهرهمند نمیشوند.
طبق گزارش یونیسف، در حالی که ۷۷ درصد بزرگسالان مبتلا به اچآیوی به درمان دسترسی دارند، این دسترسی فقط برای ۵۷ درصد از کودکان زیر ۱۴ سال و ۶۵ درصد از نوجوانان ۱۵ تا ۱۹ ساله فراهم است.
دسترسی نداشتن به تجهیزات پیشگیری و درمان موجب شده که درصد مرگ و میر در کودکان مبتلا نسبت به بزرگسالان مبتلا بیشتر باشد.
سال گذشته میلادی بیش از ۹۰ هزار کودک و نوجوان بر اثر بیماریهای مرتبط با ایدز جان خود را از دست دادند که ۷۳ درصد آنها زیر ۱۰ سال سن داشتند.
وضعیت کودکان و ایدز در ایران
در ایران نیز آنچه «تغییر الگو» در زمینه ابتلا به ایدز خوانده شده، جان کودکان را تهدید میکند.
گزارشها از شیوع ایدز در میان نوجوانان و جوانان ایرانی در شرایطی است که به تازگی یک عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ضمن هشدار درباره افزایش موارد انتقال اچآیوی از طریق روابط جنسی گفت الگوی ابتلا تغییر یافته است.
روزنامه شرق چاپ تهران نیز در گزارشی با عنوان «چرخ آموزش و پیشگیری از اچآیوی در مدارس و دانشگاهها نمیچرخد» هشدار داده که «نبود اطلاعات کافی و لازم درباره ایدز در ایران، سلامتی بسیاری از جوانان و نوجوانان را در بحرانیترین سن زندگیشان به خطر انداخته و میاندازد.»
زهرا حاجیزاده، مدیرعامل انجمن احیا، در این زمینه به شرق گفت: «میزان اطلاعرسانی و آموزش [درباره ایدز و بیماریهای جنسی] در سطح مدارس و دانشگاهها بسیار کم است؛ یعنی به جرات میتوان گفت سیستم ما هیچ اهمیتی به اطلاعرسانی نمیدهد.»
او گفت وقتی انجمن احیا با برخی دانشگاهها یا مدارس برای برگزاری کلاسهای آموزشی در حوزه پیشگیری از اچآیوی مکاتبه کرد، «تنها از میان ۲۰ مرکز، یک یا دو مرکز از این آموزش استقبال کردند».
طبق اعلام وزارت بهداشت ایران، تخمین زده میشود که حدود ۴۴ هزار نفر در کشور به ایدز مبتلا باشند که از این میان، فقط ۲۴ هزار بیمار شناسایی شده که ۱۹ هزار نفرشان تحت درمان قرار گرفتهاند.
اما به نوشته شرق و اظهارات فعالان مدنی، این آمار دقیق نیست، زیرا آمارهای نهایی مبتلایان به ویروس اچآیوی و در نهایت بیماری ایدز، تنها مربوط به آمار بیمارانی است که از مراکز دولتی دارو دریافت میکنند، درحالیکه بخشی از بیماران هرگز برای دادن تست اقدام نکرده و از بیماری خود اطلاعی ندارند.
بخش عمده ترس از این بیماری که در اقدام نکردن به آزمایش موثر است، به دلیل رفتار حکومت و جامعه با مبتلایان است.
شرق درباره مشکلات اقتصادی زنان مبتلا به ایدز نوشت: «آنها به خاطر بیماریشان استخدام نمیشوند. اگر جوان باشند، از آنها تست میگیرند و با مثبتشدن تستشان درگیر افسردگی یا انزوا میشوند.»
عبدالامیر الشمری، وزیر کشور عراق در مصاحبه با العربیه، گفت بغداد نیروها و تجهیزات جدیدی به مناطق مرزی با سوریه اعزام کرده است.
او تاکید کرد چنین اقداماتی در راستای تامین امنیت مرزهای عراق با سوریه «جدید نیست».
الشمری با اشاره به هماهنگی مستمر عراق با دولت سوریه، گفت: «در مرزهای مشترکمان با سوریه، آمادهباش کامل برقرار است.»
صبح یکشنبه قیس المحمداوی، معاون فرمانده عملیات مشترک عراق، گفت در جریان حملات مخالفان دولت بشار اسد، مرزهای مشترک این کشور با سوریه بهطور کامل بسته شده است.
او تاکید کرد نیروهای مسلح عراق، به دستور محمد شیاع السودانی، نخستوزیر این کشور، کاملا به حفظ امنیت عراق متعهد هستند.
با سقوط شهر حلب به دست مخالفان اسلامگرای حکومت بشار اسد، وضعیت بحرانی برای دولت سوریه و مهمتر از آن برای جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته است.
نیروهای مخالف اسد هماکنون به مناطق اطراف حماه و حمص، دو شهر استراتژیک سوریه در مسیر دمشق، نزدیک شدهاند. خطر سقوط دمشق و سرنگونی حکومت بشار اسد بیش از هر زمان دیگری جدی شده و این موضوع نگرانیهای عمیقی را برای جمهوری اسلامی و رهبر آن، علی خامنهای، ایجاد کرده است.
اگر حکومت اسد سقوط کند، ستون اصلی سیاستهای منطقهای جمهوری اسلامی در برابر اسرائیل فرو خواهد ریخت. سرنگونی اسد به معنای تهدید موجودیت گروههای نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه است؛ گروههایی که بدون حمایت دمشق و دولت اسد، توان بقا و ادامه فعالیتهای خود را از دست خواهند داد. این مسئله حتی میتواند بقای جمهوری اسلامی را نیز به خطر بیندازد، چرا که از منظر علی خامنهای و فرماندهان سپاه، سوریه و حکومت بشار اسد ستون اصلی محور مقاومت محسوب میشوند.
با سقوط حلب و پیشروی مخالفان اسد به سمت حماه و حمص، روزهای پیشرو برای حکومت اسد و جمهوری اسلامی سرنوشتساز خواهد بود. شکست در حلب ضربه بزرگی به روحیه ارتش و دولت سوریه وارد کرده است، اما نگرانی اصلی اسد و جمهوری اسلامی این است که مخالفان اسلامگرای اسد، پس از تثبیت قدرت خود در شمال سوریه، به سمت دمشق حرکت کنند و حکومت اسد را سرنگون نمایند.
مخالفان اسد هماکنون کنترل مناطق حلب و ادلب در نزدیکی مرزهای ترکیه را در اختیار دارند و به سرعت در حال نزدیک شدن به حماه و حمص هستند. تصرف این دو شهر به مخالفان امکان میدهد تا از موضع قدرت بیشتری در برابر ارتش سوریه عمل کنند و حتی به سمت لاذقیه، مرکز قدرت خاندان اسد، یا دمشق پیشروی کنند.
در حالی که در سال ۲۰۱۶، بشار اسد با حمایت قاطع روسیه، حزبالله لبنان، و جمهوری اسلامی توانست مخالفان خود را در جنگ حلب شکست دهد، اکنون وضعیت کاملاً متفاوت است:
- روسیه به شدت درگیر جنگ اوکراین است و توانایی پیشین خود برای حمایت نظامی از اسد را ندارد.
- حزبالله لبنان که در جنگ با اسرائیل متحمل شکستهای سنگینی شده، دیگر در موقعیت گذشته برای کمک به اسد نیست. علاوه بر این، مردم لبنان به شدت از مداخله حزبالله در جنگهای منطقهای ناراضی هستند.
- جمهوری اسلامی ایران به دلیل مشکلات شدید اقتصادی و کسری بودجه، قادر به تأمین مالی و نظامی گسترده برای حفظ اسد نیست. برآوردها نشان میدهند که ایران تاکنون دهها میلیارد دلار در سوریه هزینه کرده است، اما در شرایط فعلی ادامه این حمایتها بسیار دشوار است.
فرسایش نیروی انسانی و لجستیکی سپاه در سوریه
جمهوری اسلامی و نیروهای نیابتی آن در سوریه با مشکلات شدیدی مواجهاند:
- فرماندهان اصلی سپاه، از جمله قاسم سلیمانی و سایر فرماندهان ارشد، در سالهای اخیر کشته شدهاند و نیروهای جایگزین توانایی مشابهی ندارند.
- گروههای نیابتی نظیر لشکر فاطمیون افغانستان و حشد الشعبی عراق دیگر مانند گذشته توان فعالیت گسترده در سوریه را ندارند.
- حزبالله نیز که زمانی نقشی کلیدی در حمایت از اسد ایفا میکرد، اکنون تضعیف شده است.
اگر حکومت اسد سقوط کند، سیاست خارجی جمهوری اسلامی در منطقه با بحران جدی مواجه خواهد شد. حکومت بشار اسد یکی از محورهای اصلی انتقال تسلیحات، تأمین لجستیک، و پشتیبانی مالی گروههای نیابتی جمهوری اسلامی است. سرنگونی اسد به معنای:
- قطع مسیر ارسال تسلیحات به حزبالله از طریق فرودگاههای دمشق و لاذقیه.
- کاهش توان حمایت از گروههای فلسطینی نظیر حماس و جهاد اسلامی.
- نابودی شبکه قاچاق اسلحه و مواد مخدر به اردن و کرانه باختری است.
با توجه به شرایط فعلی، حفظ حکومت بشار اسد برای جمهوری اسلامی از اهمیت حیاتی برخوردار است. علی خامنهای و فرماندهان سپاه هر تلاشی خواهند کرد تا مانع سقوط اسد شوند، اما ابزار و امکانات آنها دیگر مانند گذشته نیست. در نهایت، سقوط احتمالی اسد میتواند به معنای فروپاشی آنچه که به محور مقاومت موسوم است و نیز تهدیدی جدی برای آینده جمهوری اسلامی باشد.
گروههای مسلح مخالف بشار اسد از به دست گرفتن کنترل روستای کفین در شمال حلب خبر دادند.
در مقابل، ارتش سوریه اعلام کرد حملات نیروهای هوایی این کشور و جنگندههای روسیه به مواضع گروههای مسلح مخالف و خطوط تدارکاتی آنها افزایش یافته است.
یک منبع نظامی سوریه گفت ارتش این کشور، تجهیزات و نیروهای بیشتری شامل نفرات، تجهیزات سنگین و پرتابگرهای موشک به شمال حماه اعزام کردهاند.
این منبع به خبرگزاری دولتی سانا گفت هواپیماهای جنگی مشترک سوریه و روسیه حملات دقیق خود را به مسیرهای حرکت «تروریستهای فراری، مواضع، مقرها و انبارهای سلاح و مهمات آنها» تشدید و دهها نفر از آنها را کشته یا زخمی کردهاند.
ساعتی پیش گزارشی مبنی بر این منتشر شد که مخالفان مسلح بشار اسد یکی از سیستمهای پدافند هوایی روسیه در سوریه را به تصرف خود درآوردهاند.
رامی عبدالرحمن، مدیر دیدهبان حقوق بشر سوریه گفت که گزارشها درباره کشته شدن ابومحمد الجولانی، رهبر گروه هیات تحریر شام یا همان جبهه النصره سابق، بیاساس است.
او یکشنبه به العربیه گفت چندین مکان در ادلب مورد حملات هوایی و موشکی قرار گرفت اما همه این مکانها از محل استقرار ابو محمد الجولانی دور بودند.
