در تازهترین مورد از بازداشت روزنامهنگاران در ایران، الهه محمدی که مراسم خاکسپاری مهسا امینی را پوشش داد، دستگیر شد. فدراسیون بینالمللی روزنامهنگاران و سازمان گزارشگران بدون مرز، از دستگیری ۱۹ روزنامهنگار در جریان خیزش سراسری مردم در ایران خبر داده بودند.
بر اساس گزارشهای منتشر شده این افراد در شرایط نامناسب نگهداری میشوند.
آنتونی بلانگر، دبیر کل فدراسیون بینالمللی روزنامهنگاران، خواستار آزادی روزنامهنگاران و پایان دادن به اخلال گسترده اینترنت در ایران شد.
سازمان گزارشگران بدون مرز هم اعلام کرد ۱۹ روزنامهنگار در روزهای گذشته بازداشت شدهاند.
الهه محمدی، خبرنگار روزنامه هممیهن که با سفر به شهر سقز، گزارش خاکسپاری مهسا امینی را تهیه کرده بود، آخرین خبرنگاری است که در روز پنجشنبه هفتم مهر بازداشت شده است.
نیلوفر حامدی، روزنامهنگار روزنامه شرق که تصاویر حضور خانواده مهسا امینی در بیمارستان کسری را منتشر کرده بود، روز ۳۱ شهریور در خانه خود در تهران بازداشت شد.
یلدا معیری، عکاس خبری نیز بازداشت شده و در یک فایل صوتی از زندان قرچک گفته است: «شرایط ما اینجا بسیار بد است، هر روز دعوا و کتککاری است. امنیت جانی نداریم. جمعیتی بالغ بر ۱۰۰ نفر را در سولهای ورزشی بدون امکانات و بدون تهویه ریختهاند. فقط سه دستشویی و حمام برای این جمعیت وجود دارد.»
این در حالی است که انسیه خزعلی، معاون امور زنان و خانواده ابراهیم رئیسی به خبرگزاری دولتی ایسنا گفته است در روزهای گذشته «برای بازدید» به یکی از زندانهای جمهوری اسلامی رفته بوده که حدود ۷۰ زن در آن (محل نامشخص) حضور داشتهاند: «فضایی که به آنها اختصاص دادهاند، خوب بود و سالن ورزشی که برای تحرک و پیادهروی آنها وجود داشت، مناسب بود.»
فدراسیون بینالمللی روزنامهنگاران اما فهرستی را از روزنامهنگاران بازداشت شده منتشر کرده است.
بر اساس این فهرست فاطمه رجبی، روزنامهنگار روزنامه هفت صبح، روز ۳۱ شهریور در خانه خود بازداشت شد. مجتبی رحیمی، علیرضا خوشبخت و روحالله نخعی نیز همزمان در روز اول مهر بازداشت شدند.
مسعود کردپور، سردبیر، خسرو کردپور، موسس و همچنین مرضیه طلایی و علی خطیبزاده، خبرنگاران آژانس خبری موکریان نیز بازداشت شدهاند.
ایمان بهپسند و ویدا ربانی، روزنامهنگاران حقالتحریر و همچنین احمد حلبیساز، عکاس-خبرنگار از جمله دیگر خبرنگاران بازداشت شده هستند.
خبرنگاران دیگری هم در مناطق مختلف ایران بازداشت شدهاند. از جمله بتول بلالی و سمیرا علینژاد، دو خبرنگار ساکن سیرجان، در روز پنجشنبه ۳۱ شهریور ماه بازداشت شدند.
مهرنوش طافیان، خبرنگار ساکن اهواز نیز ششم مهر ماه در اهواز بازداشت شده است.
درهمین حال سازمان گزارشگران بدون مرز اعلام کرد به دنبال افزایش بازداشتها، بسیاری از روزنامهنگاران از تهران به شهرهای دیگر نقل مکان کردهاند.
ونهای سبز و سفید «گشت ارشاد» که پلیس امنیت اخلاقی ایران از آنها برای زیر نظر گرفتن و دستگیری زنانی استفاده میکند که دستورالعمل پوشش اسلامی را رعایت نمیکنند، از خیابانهای تهران ناپدید شدهاند.
دیگر ردی از این ونها که نماد یک دهه سرکوب زنان به شمار میرود، حتی خارج از مرکز پلیس امنیت اخلاقی در مرکز تهران هم پیدا نیست.
همان ونهایی که مهسا امینی ۲۲ساله، داخل یکی از آنها چپانده شد و کمی بعد در بازداشت جان سپرد و قتل او، بزرگترین اعتراضات خیابانی در سراسر کشور از سال ۲۰۱۹ (آبان ۹۸) را رقم زد.
سعید لیلاز، تحلیلگر اصلاحطلب، میگوید که گشت ارشاد به احتمال زیاد از خیابانها برچیده میشود و جمهوری اسلامی چارهای جز دادن آزادی اجتماعی بیشتر به جوانان ندارد.
بیش از یک هفته است معترضان جوان حدودا همسن و سال مهسا، به خیابانهای شهرهای بزرگ و کوچک سرازیر شدهاند و شعارهای ضدحکومتی همچون «جمهوری اسلامی نمیخوایم، نمیخوایم» و «مرگ بر دیکتاتور» سر میدهند.
برای جوانانی که با مشکلات اقتصادی عظیم، فقر و نابرابری دست و پنجه نرم میکنند، ونهای گشت ارشاد به نوعی «رسانا» در بروز خشم تبدیل شدند.
عماد افروغ، جامعهشناس، به خبرگزاری دولتی ایرنا گفت که گشت ارشاد جوری راهاندازی شده که «هیچ توجیه انسانی، اخلاقی، منطقی و حتی قانونی ندارد.»
او گفت: «جوری که یک پلیس مرد یک زن را داخل ون میاندازد غیرانسانی و غیراسلامی است.»
البته که رعایت حجاب یکی از جلوههای بارز حکومت دینی است.
جلال رشیدی کوچی، یک نماینده مجلس گفته بود که گشت ارشاد به پلیس آسیب زده است و هیچ نتیجهای جز شکست برای کشور نداشته است.
مشخص نیست چه تعداد پلیس در گشت ارشاد کار میکنند اما حضور آنها در پارکها، میدانها، خیابانها، بیرون ایستگاههای مترو و ...، به زنان احساس ناامنی میدهد.
این که پیامد اعتراضات به مرگ مهسا امینی چه خواهد شد مشخص نیست اما از جمهوری اسلامی بعید است قانون حجاب را لغو کند.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، تاکنون به اعتراضات کنونی واکنشی نشان نداده است اما دو ماه پیش، از اجبار «پوشش و حجاب اسلامی» دفاع کرد.
استدلال او این بود که زنان نیمی از دانشجویان کشور را تشکیل میدهند؛ پس حجاب مانع پیشرفت زنان نیست.
اصلاحطلبان اما همواره خواهان پایان دادن به نقش پلیس در اعمال قوانین مربوط به حجاب شده بودند.
در سوی دیگر، مقامهای ستاد امر به معروف و نهی از منکر هم نقش پلیس در نظارت بر پوشش زنان را زیر سوال برده بودند.
غلامرضا نوری قزلجه، یک نماینده اصلاحطلب مجلس به روزنامه شرق گفته بود باورهای مذهبی با «باتوم، دستگیری و گشت ارشاد» ایجاد نمیشود و نمیتوان مردم را «به زور به بهشت برد».
او تعیین جریمه مالی برای پوشش زنان را هم رد کرده و گفته بود مثل این است که کسی با پول برای بهشت و جهنم تصمیم بگیرد.
