در نخستین حمله پس از هشدار ترک منطقه سه تهران، صداوسیما هدف گرفته شد
ساعاتی پس از انتشار اطلاعیه هشدار تخلیه ارتش اسرائیل برای محدوده مشخص شده در یک نقشه که «منطقه سه تهران» را نشان میداد، صداوسیمای جمهوری اسلامی هدف حمله قرار گرفت. یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، خبر داده بود که «تریبون تبلیغات» جمهوری اسلامی در آستانه نابودی است.
کاتز دوشنبه ۲۶ خرداد و پس از حمله اسرائیل به ساختمان صداوسیما، در شبکه ایکس نوشت: «پس از تخلیه گسترده ساکنان منطقه، نیروی دفاعی اسرائیل به مرکز پخش تبلیغات و تحریکات رژیم ایران حمله کرد.»
او افزود: «دیکتاتور ایران در همه جا فلج شده است.»
مجری برنامه شبکه خبر، ثانیههایی پیش از این حمله مشغول خواندن بیانیه تهدیدآمیز شورای امنیت ملی خطاب به شهروندان بود.
در پی این حمله، پخش برنامه زنده شبکه خبر قطع شد.
در اطلاعیهای که دوشنبه از سوی ارتش اسرائیل منتشر شد، آمده بود که طی ساعات آینده، ارتش اسرائیل عملیات جدیدی را برای هدف قرار دادن «زیرساختهای نظامی جمهوری اسلامی» در این منطقه آغاز خواهد کرد.
ویدیوی منتشرشده، دود ناشی از انفجار در محوطه صداوسیما را پس از حملات هوایی اسرائیل از نقطهای دورتر از این منطقه نشان میدهد.
اسرائیل تاکید کرده بود حضور غیرنظامیان در این ناحیه میتواند جان آنها را به خطر بیندازد.
وزیر دفاع اسرائیل پس از انتشار اطلاعیه تخلیه از سوی ارتش این کشور خطاب به ساکنان تهران، پیامی تهدیدآمیز اما مبهم منتشر کرد.
او نوشت: «تریبون تبلیغات و تحریک رژیم ایران در آستانه نابودی است. تخلیه ساکنان اطراف آغاز شده است.»
جیسون برادسکی، رییس شورای سیاستگذاری گروه اتحاد علیه ایران هستهای، درباره این پیام هشدار در حساب ایکس خود نوشت که گمانهزنیها درباره احتمال هدف قرار گرفتن ساختمان سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی (IRIB) در منطقه سه تهران افزایش پیدا کرده است.
او در ادامه نوشت: «صداوسیما که تحت تحریمهای ایالات متحده قرار دارد، از سوی نهادهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی برای اهداف امنیتی و تبلیغاتی استفاده میشود. موضوعی که میتواند مبنای منطقی حمله احتمالی از سوی اسرائیل تلقی شود.»
منطقه سه شهرداری تهران از شمال به بزرگراه صدر، از جنوب به بزرگراه همت، از غرب به بزرگراه مدرس و از شرق به بزرگراه صیاد شیرازی محدود میشود.
جردن، الهیه، ونک، دروس، میرزای شیرازی، بلوار نلسون ماندلا و ظفر، تعدادی از مهمترین محلات این منطقه هستند.
صدها فعال مدنی، سیاسی، اجتماعی و کنشگر حقوق زنان، در نامههایی جداگانه به درگیریها میان اسرائیل و جمهوری اسلامی واکنش نشان دادند. برخی حملات اسرائیل را به ایران محکوم کردند و برخی دیگر خواهان توقف غنیسازی از سوی جمهوری اسلامی و پایان فوری جنگ شدند.
اسرائیل بامداد جمعه ۲۳ خرداد به شماری از مواضع جمهوری اسلامی در ایران حمله کرد.
این عملیات که «طلوع شیران» نام داشت، با حملات متقابل جمهوری اسلامی به اسرائیل ادامه پیدا کرد و دوشنبه ۲۶ خرداد و در چهارمین روز، به دهها نقطه از شهرهای مختلف ایران گسترش یافت.
هفت هنرمند و فعال مدنی، سیاسی و حقوق بشر، دوشنبه با امضای بیانیهای، خواستار توقف غنیسازی اورانیوم از سوی جمهوری اسلامی و توقف درگیریها شدند.
در این بیانیه آمده است: «با تاکید قاطع بر حفظ تمامیت ارضی ایران و حق حاکمیت واقعی مردم، خواهان توقف غنیسازی اورانیوم توسط جمهوری اسلامی و پایان فوری جنگ ویرانگر میان جمهوری اسلامی و رژیم حاکم بر اسرائیل هستیم.»
همزمان با انتشار این نامه، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی اعلام کرد نمایندگان مجلس شورای اسلامی در حال تهیه لایحهای هستند که میتواند تهران را به سمت خروج از معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (انپیتی) سوق دهد.
معاهده انپیتی که ایران در سال ۱۹۷۰ آن را تصویب کرده، به کشورها اجازه میدهد انرژی هستهای صلحآمیز را دنبال کنند، مشروط بر آنکه از ساخت سلاح هستهای صرفنظر کنند و با آژانس بینالمللی انرژی اتمی همکاری داشته باشند.
جمهوری اسلامی همواره تاکید کرده برنامه هستهایاش صلحآمیز است، هرچند آژانس بینالمللی انرژی اتمی هفته گذشته اعلام کرد تهران تعهدات خود را در چارچوب انپیتی نقض کرده است.
اسرائیل در آغاز حملات هوایی به ایران اعلام کرد تهران در آستانه ساخت بمب هستهای است.
این هفت هنرمند و فعال مدنی در ادامه نامه خود نوشتند هیات حاکمه جمهوری اسلامی نه توانایی و نه ظرفیت حل مناقشات و منازعات داخلی و خارجی ایران را ندارد.
به گفته آنها، بهترین راه برای «نجات مردم ایران و این سرزمین»، کنارهگیری هیات حاکمه حکومت ایران و فراهم آوردن گذار از جمهوری اسلامی به دموکراسی است.
جعفر پناهی، کارگردان برنده جایزه نخل طلای کن، شهناز اکملی، مادر دادخواه، شیرین عبادی و نرگس محمدی، برندگان جایزه نوبل صلح، صدیقه وسمقی، پژوهشگر و اسلامشناس، محمد رسولاف، کارگردان و عبدالفتاح سلطانی، وکیل، امضاکنندگان این بیانیهاند.
بیانیه صدها کنشگر مدنی علیه جنگ
بیش از ۳۰۰ کنشگر مدنی و فعال حقوق زنان با امضای بیانیهای با عنوان «نه به جنگ، نه به جمهوری اسلامی» به مداخله نظامی و استبداد اعتراض کردند.
در بخش ابتدایی این بیانیه آمده است: «اسرائیل پس از ماههای متمادی نسلکشی در غزه و نقض فاحش قوانین بینالمللی، هماکنون جنگی خانمانسوز را علیه ایران آغاز کرده است. جمهوری اسلامی هم بدون کمترین ملاحظه و تمهیدی برای حفاظت از جان شهروندان، بر آتش جنگی میدمد که از پس دههها پافشاری بر غنیسازی اورانیوم، نتیجهای جز فقیرسازی گروههای مختلف مردم و سرکوب حداکثری آنان نداشته است.»
امضاکنندگان نامه، شهروندانی که «چشم امید به بمبافکنهای اسرائیلی دوختهاند» را مخالف «آبادانی و آزادی» ایران خواندند و در بخشی از بیانیه خود تاکید کردند که جنگ، تضعیف و سرکوب مضاعف فعالان سیاسی و مدنی را در پی خواهد داشت.
آنها خواهان همگرایی حول سه محور «محکومیت حملات نظامی اسرائیل به ایران»، «فعالیت گسترده و مستمر علیه گسترش جنگ در خاورمیانه» و «تقویت مقاومتهای مردمی در ایران بر ضد استبداد جمهوری اسلامی و جنگ» شدند.
شماری از ایرانیها و اسرائیلیها خواهان پایان سریع خشونت شدند
امضاکنندگان بیانیهای جداگانه که خود را «جمعی از ایرانیان و اسرائیلیها» معرفی کردند، از جامعه جهانی، اسرائیل و جمهوری اسلامی خواستند بلافاصله با اقداماتی، به خشونتها پایان دهند و راهی برای ورود طرفین به مسیر دیپلماسی پیدا کنند.
آنها تاکید کردند: «دولتهای دو کشور ما مردم را به جنگی کشاندهاند که نماینده منافعمان نیست ... ما حاضر به پذیرش ناگزیر بودن تخاصم خشونتبار بهعنوان تنها راه پیشروی برای دو ملت ایران و اسرائیل و تصویر دو کشور به عنوان دشمنان ابدی نیستیم.»
امضاکنندگان نامه تاکید کردند جنگهای «بیپایان و نابخردانه» در این منطقه به نفع مردم نیست و افزودند که تمامی مردم، باید حق زندگی در صلح و امنیت را داشته باشند.
در حالی که موشکها همچنان میان ایران و اسرائیل در رفتوآمد هستند و ورود ارتش قدرتمند ایالات متحده به جنگ میتواند آتش درگیری را بیش از پیش شعلهور کند، آمریکا بارها مشارکت در حمله اولیه اسرائیل به ایران را انکار کرده که این موضع، با مخالفت صریح مقامات ایرانی روبهرو شده است.
مجله تایم دوشنبه ۲۶ خرداد نوشت که از جمعه ۲۳ خرداد تا صبح دوشنبه، درگیری میان اسرائیل و جمهوری اسلامی، صدها کشته و بیش از هزار زخمی در ایران و ۱۹ کشته و صدها زخمی در اسرائیل بر جای گذاشته است.
تایم در ادامه تاکید کرد گزارشهای مختلف حاکی از آن است که نقش آمریکا در این حمله ممکن است بیش از آن چیزی باشد که بهطور رسمی اعلام شده است.
۲۵ خرداد، چند مقام آمریکایی بدون ذکر نام به رسانههای مختلف گفتند که دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، طرح اسرائیل را برای کشتن علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، رد کرده است.
یکی از این مقامات به خبرگزاری رویترز گفت: «آیا ایرانیها هنوز آمریکاییای را کشتهاند؟ نه. تا زمانی که چنین کاری نکنند، حتی صحبت درباره هدف قرار دادن رهبران سیاسی هم در کار نخواهد بود.»
اسرائیل وجود چنین طرحی را تکذیب کرده اما رد این طرح از سوی ترامپ میتواند نشانهای از سطحی از هماهنگی میان واشینگتن و تلآویو باشد.
حمله به ایران در بحبوحه مذاکرات میان آمریکا و جمهوری اسلامی بر سر برنامه هستهای تهران انجام شد.
ترامپ بارها بر تمایل خود به یافتن راهحلی دیپلماتیک برای این بحران تاکید کرده و از توانایی خود برای برقراری صلح سخن گفته است. با این حال، ایران و اسرائیل تاکنون بیتوجه به درخواستهای بینالمللی برای تنشزدایی، حملات تازهای را به یکدیگر انجام دادهاند.
تهران وعده داده است که از آمریکا نیز انتقام خواهد گرفت، در حالی که ترامپ هشدار داد: «اگر به هر شکلی مورد حمله ایران قرار بگیریم، تمام قدرت ارتش ایالات متحده بر سرتان فرود خواهد آمد؛ آن هم در سطحی که تاکنون سابقه نداشته است.»
اسرائیل حملات خود را با نام «عملیات طلوع شیران» از بامداد جمعه در ایران آغاز کرد. این حملات، تاسیسات هستهای، فرماندهان نظامی و افراد موثر در پیشبرد برنامه هستهای جمهوری اسلامی را هدف قرار داد و اسرائیل اعلام کرد تا زمانی که تهدید از میان برداشته نشود، حملات ادامه خواهد داشت.
جمهوری اسلامی نیز از جمعه شب حملاتی تلافیجویانه به تلآویو و اورشلیم انجام داد و از آن زمان موشکباران اسرائیل را ادامه داده است.
همزمان، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، گفت تهران «شواهد محکمی» در دست دارد که آمریکا از حملات اسرائیل حمایت کرده است.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی هم در بیانیهای اعلام کرد این حملات «بدون هماهنگی و تایید ایالات متحده ممکن نبود» و افزود که آمریکا باید «پاسخگوی پیامدهای خطرناک ماجراجوییهای اسرائیل» باشد.
در مقابل، آمریکا هرگونه نقش در حملات اسرائیل را انکار کرده و این موضع را از جمعه بهطور مکرر تکرار کرده است.
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، در بیانیهای تاکید کرد: «ما هیچ نقشی در حملات به ایران نداشتیم و اولویت اصلی ما حفاظت از نیروهای آمریکایی در منطقه است.»
روبیو حمله را «اقدامی یکجانبه» از سوی اسرائیل توصیف کرد. با این حال، او تایید کرد که اسرائیل پیشاپیش، دولت ترامپ را از حمله مطلع کرده بود.
ترامپ و بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل نیز این موضوع را تایید کردهاند.
آمریکا یک روز پیش از حمله، کارکنان سفارتهای خود را در سراسر منطقه تخلیه کرد.
ترامپ جمعه در شبکه تروث سوشال، ایران را به «توافق» دعوت کرد و گفت که از «حملات بعدی که حتی وحشیانهتر خواهند بود» باخبر است.
او همان روز، در پاسخ به سوالی از سوی والاستریت ژورنال درباره اینکه آیا پیشاپیش از حمله اسرائیل مطلع شده بوده، گفت: «اطلاع داشتن؟ نه. این فقط اطلاع نبود، ما کاملا در جریان بودیم.»
با این حال، رییسجمهوری آمریکا شنبه شب بار دیگر نوشت: «ایالات متحده هیچ نقشی در حمله به ایران نداشت.»
چراغ سبز روشن آمریکا
اسرائیل ماهها در حال برنامهریزی برای حمله بود. در ماه می، گزارشهایی منتشر شد مبنی بر اینکه دولت ترامپ قصد ندارد در این عملیات به اسرائیل کمک کند، چرا که در آن زمان واشینگتن سرگرم مذاکره با تهران درباره توافق هستهای بود.
وبسایت خبری اکسیوس، جمعه گزارش داد مقامات اسرائیلی گفتهاند این حملات در واقع با هماهنگی آمریکا انجام شدهاند و دولت ترامپ اگرچه بهصورت علنی مخالفت نشان داده اما در خفا به اسرائیل «چراغ سبز کامل» داده است.
بر اساس تازهترین گزارشها، آمریکا حتی در شکلگیری جزییات حمله نیز دخالت داشته است.
مقامات آمریکایی به رویترز، آسوشیتدپرس، سیانان و رسانههای دیگر گفتهاند که اسرائیل، طرحی معتبر برای کشتن خامنهای را با کاخ سفید در میان گذاشته و کاخ سفید این طرح را رد کرده است.
عمر دوستری، سخنگوی نتانیاهو، این گزارشها را تکذیب کرده و آنها را «جعلی» خوانده است.
نتانیاهو نیز یکشنبه در گفتوگو با فاکسنیوز گفت: «گزارشهای غلط زیادی درباره مکالماتی که هرگز اتفاق نیفتادهاند منتشر شده و من نمیخواهم وارد آنها شوم اما میتوانم بگویم ما کاری را که لازم است انجام خواهیم داد. فکر میکنم آمریکا هم میداند که چه چیزی به نفع خودش است.»
با این حال، ابهام در پیامهای رسمی درباره میزان دخالت آمریکا، میتواند نشاندهنده اختلاف اولویتها میان واشینگتن و تلآویو باشد.
ابعاد مختلف درگیریها میان اسرائیل و جمهوری اسلامی به خط خبری مهم جهان تبدیل شده است. فایننشال تایمز گزارش داد حمله اسرائیل به ایران، ذخایر نفت و گاز را به خط مقدم درگیری کشانده است.
فایننشال تایمز دوشنبه ۲۶ خرداد نوشت تصمیم اسرائیل برای آغاز حمله به زیرساختهای انرژی ایران با هدف قرار دادن دستکم دو تاسیسات گازی و دو انبار سوخت، «قمار خطرناکی» بود که شوک بیشتری را به بازارهای جهانی انرژی وارد کرد.
یکشنبه ۲۵ خرداد مخازن سوخت تهران و تاسیسات گازی سواحل جنوبی ایران هدف حملات اسرائیل قرار گرفت و انرژی به نقطه مهم دیگری در درگیریهای دو طرف تبدیل شد.
بخش انرژی فرسوده ایران که سالهاست از سرمایهگذاری خارجی محروم مانده، پیش از شروع جنگ نیز آسیبپذیر بود.
ایران باوجود داشتن برخی از غنیترین ذخایر نفت و گاز جهان، بحرانهایی مانند قطعی دائمی برق، کمبود سوخت و وقفه در صادرات گاز را تجربه کرده است.
جهش قیمت نفت در بازارهای آسیا
با آغاز معاملات نفت در بازار آسیا در دوشنبه ۲۶ خرداد، قیمت نفت خام برنت با جهشی پنج درصدی به بیش از ۷۸ دلار برای هر بشکه رسید؛ سطحی که آخرینبار در ماه ژانویه ثبت شده بود، اما سپس اندکی کاهش یافت.
قیمت نفت از زمان آغاز درگیریها تاکنون حدود ۱۰ درصد افزایش داشته است.
این رشد قیمتی ناشی از نگرانیها درباره گسترش درگیری در منطقهای است که نزدیک به یکسوم نفت جهان در آن تولید میشود.
تنگه هرمز و نگرانیهای جهانی
تنگه هرمز آبراه باریکی است که از طریق آن ایران، عربستان سعودی، عراق، کویت، قطر و امارات متحده عربی یکسوم نفت و گاز جهان را صادر میکنند.
به گفته ریچارد برانز، رییس بخش تحلیل ژئوپلیتیک شرکت تحقیقاتی انرژی اَسپِکتس، درگیریها بهطور پیوسته شدت میگیرد و روشن نیست این روند کجا و چگونه متوقف خواهد شد.
نگرانی اصلی بازار، هدف قرار گرفتن زیرساختهای انرژی در سراسر خاورمیانه و بسته شدن تنگه هرمز است.
ریچل ریوز، وزیر دارایی بریتانیا، یکشنبه هشدار داد افزایش مداوم قیمت نفت میتواند به تشدید دوباره تورم بینجامد.
او گفت دولت بریتانیا اوضاع را از نزدیک زیر نظر دارد و تاکید کرد: «این بحران نهتنها بر خاورمیانه، بلکه بر همه ما تاثیر عمیق میگذارد. تجربه سالهای اخیر نشان داده حوادث دوردست پیامدهای گستردهای برای بریتانیا دارد.»
برخاستن دود از حوالی پالایشگاه آبادان در بحبوحه حملات اسرائیل به ایران
استراتژی اسرائیل
اسرائیل یکشنبه اعلام کرد انبارهای سوختی را هدف قرار داده که کاربرد دوگانه غیرنظامی و نظامی دارند. هدف این حملات آسیب به تامین انرژی داخلی ایران است، نه صادرات نفت که عمدتا به چین صورت میگیرد.
تحلیلگران معتقدند اسرائیل همان روش لبنان را در ایران هم تکرار میکند.
این راهبرد شامل ترور فرماندهان کلیدی، تخریب شبکههای ارتباطی و حملات هوایی مداوم به اهداف از پیش تعیینشده است.
به گفته جان راین از موسسه مطالعات استراتژیک لندن، حمله به تاسیسات انرژی ایران بُعد تازهای از درگیریها است که با هدف نابودی زیرساختهای دفاعی کلیدی، احتمالا فلج کردن نظام، و ایجاد بیثباتی در جامعه و حاکمیت صورت میگیرد.
قوانین بینالمللی
حقوق بینالملل حمله به تاسیسات انرژی نظامی را مجاز میداند، اما هدف قرار دادن نیروگاههایی که به مراکز غیرنظامی مانند بیمارستانها و تاسیسات آبی خدمات میدهند، ممنوع است.
با این حال، جمهوری اسلامی به برخی از زیرساختهای انرژی اسرائیل حمله کرده است. یکشنبه مسئولان پالایشگاه حیفا اعلام کردند خطوط لوله و شبکه انتقال این مجموعه آسیب دیدهاند، اما این رویداد تلفات جانی نداشته است.
جمهوری اسلامی در گذشته هرگاه احساس تهدید کرده، آمادگی خود را برای تشدید تنشها نشان داده تا دیگران نیز ناگزیر به پرداخت هزینه شوند.
در سال ۲۰۱۹ و همزمان با اعمال سیاست «فشار حداکثری» دولت دونالد ترامپ، تهران به حمله به نفتکشها در خلیج فارس و تاسیسات نفتی عربستان سعودی متهم شد.
به گفته صنم وکیل، عضو اندیشکده چَتِم هاوس، جمهوری اسلامی میخواهد درگیری را محدود نگه دارد، اما اگر به بنبست برسد، ممکن است رفتار خود را تغییر دهد.
در حال حاضر، بازار جهانی نفت با عرضه کافی مواجه است و اوپک نیز وعده داده تولید را افزایش دهد، با این حال معاملهگران نگران تشدید درگیریها هستند و خود را برای افزایش قیمتها آماده میکنند.
در پی حملات موشکی و پهپادی گسترده جمهوری اسلامی به اسرائیل در روزهای گذشته، بار دیگر توجهها به سامانه دفاع چندلایه اسرائیل جلب شده است.
صدها موشک بالستیک و پهپاد انتحاری از ایران بهسوی اسرائیل شلیک شده و این دو دشمن دیرینه در خاورمیانه، ضربات سنگینی به یکدیگر وارد کردهاند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، اسرائیل از زمان جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ و حمله موشکی عراق با موشکهای اسکاد، تقویت سامانههای دفاع هوایی خود را آغاز کرد و در این مسیر از کمکهای نظامی آمریکا، از جمله دریافت تجهیزات پیشرفته ضدموشکی، بهرهمند بوده است.
به گفته یکی از مقامهای نظامی اسرائیل، این سپر دفاعی تاکنون «۸۰ تا ۹۰ درصد» موفقیت داشته، اما هیچ سامانهای نمیتواند محافظت کامل ۱۰۰ درصدی را تضمین کند و به همین دلیل برخی از موشکهای جمهوری اسلامی توانستهاند از این سد دفاعی عبور کنند.
در ادامه گزارش رویترز، جزییاتی درباره سامانههای دفاعی اسرائیل آمده است.
سامانههای رهگیر پیکان-۲ و پیکان-۳ که با هدف مقابله با تهدید موشکهای جمهوری اسلامی طراحی شدهاند، قابلیت رهگیری اهداف را به ترتیب در داخل و خارج از جو زمین دارند.
این سامانهها در ارتفاعی عمل میکنند که امکان انهدام ایمن کلاهکهای غیرمتعارف را نیز فراهم میسازد.
پیمانکار اصلی این پروژه، صنایع هوافضای اسرائیل است و شرکت آمریکایی بوئینگ نیز در تولید این رهگیرها مشارکت دارد.
فلاخن داوود (DAVID'S SLING)
سامانه دفاع موشکی بُرد متوسط فلاخن داوود برای رهگیری موشکهای بالستیک در فاصله ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلومتری طراحی شده است.
این سامانه که بهطور مشترک از سوی شرکت دولتی اسرائیلی «رافائل - توسعهدهنده سیستمهای دفاعی پیشرفته» و شرکت آمریکایی RTX، با نام پیشین ریتئون، ساخته شده، توانایی رهگیری هواپیماها، پهپادها و موشکهای کروز را نیز دارد.
گنبد آهنین (IRON DOME)
گنبد آهنین، سامانه دفاع هوایی کوتاهبُرد اسرائیل، برای مقابله با راکتهایی طراحی شد که از سوی گروه حماس در نوار غزه شلیک میشدند.
این سامانه در شرکت رافائل با حمایت مالی آمریکا توسعه یافت و از سال ۲۰۱۱ عملیاتی شد.
هر واحد متحرک گنبد آهنین، موشکهای هدایتشونده راداری را بهسوی اهداف پرتاب میکند تا راکتها، خمپارهها و پهپادهای کوتاهبُرد را در هوا منهدم سازد.
نسخه دریایی این سامانه نیز برای محافظت از کشتیها و تاسیسات دریایی از سال ۲۰۱۷ به کار گرفته شده است.
یکی از ویژگیهای کلیدی گنبد آهنین، قابلیت تشخیص مسیر راکتهای ورودی است: اگر مشخص شود راکت به منطقهای غیرمسکونی برخورد میکند، رهگیری نمیشود و اجازه داده میشود بیخطر فرود آید.
در ابتدا، این سامانه برای پوشش شهری در برابر راکتهایی با برد چهار تا ۷۰ کیلومتر طراحی شده بود، اما کارشناسان میگویند دامنه عملکرد آن در طول زمان گسترش یافته است.
سامانه آمریکایی تاد (THAAD)
ارتش ایالات متحده در اکتبر سال گذشته میلادی اعلام کرد سامانه پیشرفته ضدموشکی تاد را به اسرائیل منتقل کرده است.
تاد بخشی کلیدی از سامانههای دفاع هوایی ارتش آمریکا به شمار میرود و برای انهدام تهدیدات موشکی بُرد کوتاه، متوسط و متوسط-بلند در فاز نهایی پروازشان طراحی شده است.
رویترز در ادامه گزارش خود به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت ارتش این کشور در حملات جمعهشب، با استفاده از سامانههای زمینی به رهگیری موشکهای ایرانی که بهسوی اسرائیل شلیک شده بودند، کمک کرده است.
همچنین بر اساس گزارش رسانههای اسرائیلی، یک ناوشکن آمریکایی در شرق مدیترانه نیز در رهگیری موشکهای بالستیک نقش داشته است.
دفاع «هوا به هوا»
مقامهای نظامی اسرائیل اعلام کردند بالگردهای تهاجمی و جنگندههای اسرائیلی از موشکهای هوا به هوا برای سرنگونی پهپادهایی که بهسوی اسرائیل در حرکت بودند، استفاده کردهاند.
همچنین نیروی هوایی اردن جمعه موشکها و پهپادهایی را که وارد حریم هوایی این کشور شده بودند، رهگیری کرد.
روزنامه گاردین در گزارشی با اشاره به درگیریها میان اسرائیل و جمهوری اسلامی نوشت علی خامنهای اکنون در گوشهای گرفتار آمده و به پایان خود نزدیک است؛ وضعیتی که تمام عمر کوشیده بود از آن دوری کند.
گاردین دوشنبه ۲۶ خرداد در مطلبی تحلیلی از خطبههای خامنهای در نماز جمعه مهر سال گذشته به مناسبت کشته شدن حسن نصرالله، رهبر حزبالله لبنان، یاد کرد که اولین حضور او در نماز جمعه پس از پنج سال به شمار میرفت.
رهبر جمهوری اسلامی در آن خطبهها لحنی سازشناپذیر داشت و در برابر هزاران نفر از طرفدارانش اعلام کرد: «اسرائیل زیاد دوام نخواهد آورد.»
او اقدام نظامی جمهوری اسلامی علیه اسرائیل را «مجازاتی علیه سگ هار آمریکا» خواند، از «قدرت و صلابت در برابر دشمن» گفت و تاکید کرد سیاست نظام برای «مجازات» اسرائیل پس از حملات آن زمان به ایران، «نه تعلل و نه شتابزدگی» است.
این سخنان چند روز پس از کشته شدن نصرالله در حمله هوایی اسرائیل به مقر این گروه نیابتی جمهوری اسلامی در بیروت بیان شد.
گاردین این حادثه را ضربهای «شخصی و سخت» بر خامنهای که سالها با نصرالله رابطه نزدیک داشت، توصیف کرد.
حمله هوایی و گسترده جدید اسرائیل به ایران که از بامداد جمعه ۲۳ خرداد آغاز شد، ضربه مشابه دیگری به خامنهای است.
هرچند به گفته گاردین، این حمله باعث سرکشی بیشتر تهران و شلیک رگبار موشک و پهپاد به سمت تلآویو شده، اما به نظر نمیرسد این اقدام متقابل مانع ادامه حملات اسرائیل شود.
خامنهای در حال حاضر با گزینههای محدود و نامطلوبی روبهروست، شرایطی که رهبر «محتاط، عملگرا، محافظهکار و بیرحم» جمهوری اسلامی همواره کوشیده از آن دور بماند.
آغاز یک مسیر رادیکال
گاردین نوشت خامنهای که فرزند روحانی کمنفوذی از طبقه متوسط در شهر مشهد بود، نخستین قدمهای خود را بهعنوان یک شخصیت رادیکال در فضای پرتنش اوایل دهه ۱۳۴۰ برداشت.
او در قامت طلبهای جوان در قم، سنتهای اسلام شیعه و اندیشه رادیکال روحالله خمینی را پذیرفت.
تا اواخر دهه ۱۳۴۰، خامنهای ماموریتهای محرمانهای برای روحالله خمینی که آن زمان در تبعید بود، انجام داد و شبکههایی از فعالیتهای اسلامگرایانه را سازماندهی کرد.
این رسانه بریتانیایی افزود اگرچه خامنهای علاقه آشکاری به ادبیات غربی، بهویژه لئو تولستوی، ویکتور هوگو و جان اشتاینبک داشت، اما در ایدئولوژیهای ضد استعماری و احساسات ضد غربی آن دوران غوطهور شده بود.
خامنهای که پس از انقلاب ۱۳۵۷ بهسرعت جایگاه خود را در حلقه قدرت تثبیت کرده بود، پس از مرگ خمینی در سال ۱۳۶۸ بهعنوان جانشین او انتخاب شد.
او بلافاصله از این موقعیت برای تحکیم کنترل خود بر دستگاه حکومت استفاده کرد.
یکی از پایگاههای کلیدی قدرت خامنهای، سپاه پاسداران بود که گاردین آن را «قلب تپنده رژیم» و «نیروی قدرتمند نظامی، اجتماعی و اقتصادی» توصیف کرد. اما رهبر جمهوری اسلامی متحدان و حامیان قدرتمند دیگری نیز پیدا کرد.
گاردین در ادامه نوشت در طول دهه ۱۳۷۰، خامنهای قبضه قدرت خود را با حذف مخالفان و پاداش به وفادارانش تقویت کرد. حتی شاعرانی که زمانی او به آنها علاقه ابراز کرده بود، هدف سرویسهای امنیتی قرار گرفتند.
بر اساس این تحلیل، زمانی که محمد خاتمی در سال ۱۳۷۶ با اکثریت قاطع در انتخابات ریاستجمهوری پیروز شد، خامنهای تا حدی آزادی عمل به او داد اما همزمان سخت تلاش کرد تا هسته رژیم و ایدئولوژی آن را از چالشهای جدی محافظت کند.
راهبرد نیابتی
خامنهای از تلاشهای سپاه پاسداران برای مقابله با نیروهای آمریکایی در عراق پس از حمله ۲۰۰۳ و گسترش نفوذ جمهوری اسلامی در این کشور حمایت کرد.
گاردین این موضع را نشانه گسترش استراتژی او برای تکیه بر نیروهای نیابتی جهت اعمال قدرت در منطقه و تهدید اسرائیل ارزیابی کرد.
اما این تاکتیک که ممکن بود هوشمندانه به نظر برسد، تحت فشار حملات اسرائیل فروپاشید و اتحاد دیرینه جمهوری اسلامی با دمشق نیز با سقوط حکومت بشار اسد پایان یافت.
گاردین یادآوری کرد موجهای پیدرپی نارضایتی و ناآرامی در داخل کشور با سرکوب وحشیانه و رفتار خشن علیه زنان، همجنسگرایان و اقلیتهای دینی پاسخ داده شده و این وضعیت، همراه با بحران اقتصادی، بسیاری از حامیان سابق جمهوری اسلامی را مایوس کرده و دامنه ناآرامیها را گسترش داده است.
خامنهای بیش از سه دهه تلاش کرده فشارهای نیروهای متضاد داخلی را مدیریت کند، از جنگ مستقیم بپرهیزد و میراث خمینی و قدرت خود را حفظ کند.
با اینحال، به نوشته گاردین، او که اکنون پیر و بیمار است، با بزرگترین چالش دوران رهبریاش روبهرو شده و دوران حکمرانی مطلقهاش به پایان خود نزدیک میشود.
در این محدوده، مراکز مهمی مانند مجموعه ورزشی انقلاب، سالن همایشهای بینالمللی، ساختمان صداوسیما، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران، وزارت نیرو، شرکت مخابرات، سازمان انرژی اتمی و بیمارستان بقیهالله قرار دارند.