ولودیمیر زلنسکی: پنجشنبه در ترکیه منتظر پوتین هستم
ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، اعلام کرد آماده است پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت با ولادیمیر پوتین، همتای روس خود، در ترکیه دیدار کند.
ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، اعلام کرد آماده است پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت با ولادیمیر پوتین، همتای روس خود، در ترکیه دیدار کند.
زلنسکی یکشنبه ۲۱ اردیبهشت در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «پنجشنبه در ترکیه منتظر پوتین هستم.»
او افزود اوکراین انتظار دارد از دوشنبه ۲۲ اردیبهشت آتشبس کامل میان دو کشور برقرار شود تا زمینه لازم برای آغاز روند دیپلماتیک جهت پایان دادن به جنگ فراهم آید.
ساعاتی پیش از بیانیه زلنسکی، دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، در پیامی در شبکه تروث سوشال، با اشاره به اعلام آمادگی پوتین برای مذاکرات مستقیم با اوکراین در ترکیه، از کییف خواست «فورا» این درخواست را قبول کند.
ترامپ افزود: «دستکم در این صورت مشخص میشود که آیا امکان توافق وجود دارد یا نه. اگر هم توافقی حاصل نشود، رهبران اروپا و آمریکا میدانند در چه نقطهای قرار داریم و میتوانند بر اساس آن عمل کنند.»
پیشتر در ۲۰ اردیبهشت، قدرتهای اصلی اروپا با پشتیبانی ترامپ خواستار برقراری آتشبس بیقید و شرط ۳۰ روزه در اوکراین شدند و تهدید کردند اگر پوتین این پیشنهاد را نپذیرد، با تحریمهای «گستردهای» روبهرو خواهد شد.
رهبران بریتانیا، فرانسه، آلمان، لهستان و اوکراین در نشستی در کییف که ترامپ نیز به صورت تلفنی در آن حضور یافت، تاریخ آغاز این آتشبس را ۲۲ اردیبهشت تعیین کردند.
یک روز پس از این موضعگیری، پوتین پیشنهاد داد مذاکرات مستقیم روسیه با اوکراین ۲۵ اردیبهشت در استانبول برگزار شود.
پوتین تاکید کرد این مذاکرات باید با هدف «دستیابی به صلحی پایدار و ریشهکن کردن علل اصلی جنگ» برگزار شود.
در تحولی دیگر، وزارت خارجه ایالات متحده ۲۱ اردیبهشت در بیانیهای اعلام کرد مارکو روبیو در نشست غیررسمی وزیران امور خارجه کشورهای عضو ناتو که از ۲۴ تا ۲۶ اردیبهشت در ترکیه برگزار میشود، شرکت خواهد کرد تا درباره راههای پایان دادن به جنگ اوکراین به رایزنی بپردازد.
در ادامه این بیانیه آمده است روبیو «برنامههای رییسجمهور ترامپ را برای اطمینان از اینکه متحدان ما سهم عادلانه خود را برای تقویت و اثربخشتر کردن ناتو ادا میکنند، پیش خواهد برد.»
کاخ الیزه اعلام کرد امانوئل ماکرون، رییسجمهوری فرانسه، ۲۱ اردیبهشت با رجب طیب اردوغان، همتای ترکیهای خود، تماس تلفنی برقرار کرد تا او را در جریان گفتوگوهایی که او و دیگر رهبران اروپایی اخیرا در کییف انجام دادند، قرار دهد.
ماکرون در این تماس بر «ضرورت» موافقت روسیه با یک آتشبس بدون قید و شرط ۳۰ روزه، تاکید کرد.
پیشتر دفتر ریاستجمهوری ترکیه نیز اعلام کرده بود این کشور آماده میزبانی از مذاکرات آتشبس و صلح دائمی میان روسیه و اوکراین است.
خبرگزاری رویترز یکشنبه ۲۱ اردیبهشت نوشت رشد اقتصادی پرشتاب هند که این کشور را به پنجمین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل کرده، اعتماد بهنفس و نفوذ دهلی نو را در عرصه بینالمللی افزایش داده است.
هند نقش مهمی در حل و فصل بحرانهای منطقهای، از جمله فروپاشی اقتصادی سریلانکا و زلزله میانمار، ایفا کرده است.
اما درگیری اخیر با پاکستان بر سر کشمیر که با تبادل موشک، پهپاد و حملات هوایی شدت گرفت و دستکم ۶۶ کشته برجای گذاشت، یکی از حساسترین مسائل در سیاست داخلی هند به شمار میرود.
عملکرد دهلینو در این بحران دیپلماتیک که از یک سو شامل تلاش برای جلب نظر ترامپ در مسائلی چون تجارت و از سوی دیگر دفاع از منافع ملی در مناقشه کشمیر است، تا حد زیادی تابع سیاست داخلی هند بوده و میتواند نقش تعیینکنندهای در سرنوشت درگیریهای این منطقه ایفا کند.
مایکل کوگلمان، تحلیلگر مسائل جنوب آسیا مستقر در واشینگتن، در همین رابطه گفت هند تمایلی به ورود به مذاکرات گستردهتر بر سر کشمیر ندارد و تداوم آتشبس میان دو کشور نیز با چالشهای جدی مواجه خواهد بود.
او افزود این آتشبس «بهطور شتابزده» و در اوج تنشها به دست آمد.
رویترز نیز با اشاره به شکنندگی این آتشبس نوشت دهلی نو و اسلامآباد شامگاه ۲۰ اردیبهشت یکدیگر را به نقض جدی آن متهم کردند.
ترامپ ۲۱ اردیبهشت از برقراری آتشبس میان هند و پاکستان استقبال کرد و گفت: «قصد دارم تجارت را بهطور چشمگیری با هر دو ملت بزرگ افزایش دهم.»
بیشتر بخوانید: هند و پاکستان با میانجیگری آمریکا به توافق آتشبس دست یافتند
نارندرا مودی، نخستوزیر هند، از زمان آغاز درگیریهای اخیر در کشمیر هیچ موضعگیری علنی در این خصوص نداشته است.
هر دو کشور هند و پاکستان بر بخشهایی از این منطقه کوهستانی حکومت میکنند، اما کل آن را متعلق به خود میدانند و تاکنون دو جنگ و چندین درگیری دیگر بر سر آن رخ داده است.
هند میگوید بحران در کشمیر نتیجه شورشهایی است که با پشتیبانی پاکستان شکل گرفتهاند، اما اسلامآباد این اتهام را رد میکند.
براهما چلانِی، تحلیلگر دفاعی از هند، در این رابطه گفت: «با پذیرش آتشبس تنها سه روز پس از آغاز عملیات نظامی و آن هم تحت فشار آمریکا، هند بهجای تمرکز بر تروریسم فرامرزی مورد حمایت پاکستان که موجب شعلهور شدن بحران شد، توجه جامعه جهانی را مطعوف مناقشه کشمیر کرده است.»
برای چندین دهه پس از جدایی هند و پاکستان در سال ۱۹۴۷، غرب این دو کشور را از دریچهای مشترک مینگریست، چرا که بهطور بر سر کشمیر میجنگیدند. اما در سالهای اخیر، با رشد چشمگیر اقتصاد هند، این دیدگاه دستخوش تغییر شده است.
در سوی مقابل، اقتصاد پاکستان درجا میزند و اکنون کمتر از یکدهم اقتصاد هند است.
پیشنهاد ترامپ برای میانجیگری در مناقشه کشمیر، بههمراه اظهارات مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، درباره آغاز مذاکرات میان دهلینو و اسلامآباد در مکانی بیطرف و بر سر مسائل گستردهتر، بسیاری از هندیها را آزرده کرده است.
پاکستان بارها از ترامپ برای میانجیگری درباره توقف درگیریها در کشمیر قدردانی کرده، در حالی که هند نقش طرف ثالث در این آتشبس را به رسمیت نشناخته و اعلام کرده این توافق مستقیما میان دو طرف حاصل شده است.
تحلیلگران و احزاب مخالف هند در حال حاضر این پرسش را مطرح میکنند که آیا دهلینو با شلیک موشک به سوی پاکستان در واکنش به حمله مرگبار به گردشگران هندو در کشمیر، به اهداف راهبردی خود دست یافته است یا خیر.
پرتاب موشک به عمق خاک پاکستان نشاندهنده سطح بالای ریسکپذیری مودی در مقایسه با رهبران پیشین هند بود، اما پذیرش ناگهانی آتشبس، او را در معرض انتقادهای کمسابقهای در داخل کشور قرار داده است.
پاپ جدید که ۱۸ اردیبهشت انتخاب شد، خواستار «صلح واقعی و پایدار» در اوکراین و آتشبس در غزه و آزادی همه گروگانهای اسرائیلی شد.
لئو همچنین از آتشبس اخیر بین هند و پاکستان استقبال کرد و گفت که از خدا میخواهد «معجزه صلح» را به جهان عطا کند.
پاپ با تکرار درخواست مکرر پاپ فرانسیس فقید و با اشاره به هشتادمین سالگرد پایان جنگ جهانی دوم که منجر به کشته شدن حدود ۶۰ میلیون نفر شد، گفت: «دیگر جنگی در کار نیست!»
لئو گفت که جهان امروز در حال تجربه «سناریوی دراماتیک جنگ جهانی سوم به صورت تکه تکه» است و دوباره عبارتی را که پاپ فرانسیس ابداع کرده بود، تکرار کرد.
پاپ جدید گفت که «رنج مردم عزیز اوکراین» را در قلب خود حمل میکند. او خواستار مذاکرات برای دستیابی به «صلح واقعی، عادلانه و پایدار» شد.
او همچنین گفت که از جنگ غزه «عمیقا متاسف» است و خواستار آتشبس فوری، کمکهای بشردوستانه و آزادی گروگانهای باقیمانده در اسارت حماس شد.
لئو گفت که از شنیدن آتشبس اخیر هند و پاکستان خوشحال است و امید دارد که مذاکرات به توافقی پایدار بین این همسایگان مسلح به سلاح هستهای منجر شود.
او افزود: «اما درگیریهای بسیار دیگری در جهان وجود دارد!»
پوتین یکشنبه ۲۱ اردیبهشت گفت این مذاکرات باید با هدف دستیابی به صلحی پایدار و ریشهکن کردن علل اصلی جنگ برگزار شود.
رییسجمهوری روسیه گفت مسکو بارها پیشنهاد آتشبس در اوکراین را مطرح کرده، اما اوکراین مخالفت کرده است.
پوتین با اشاره به آتشبس سهروزه اخیر دو کشور اضافه کرد اوکراین تلاش کرد در مدت آتشبس به مرزهای روسیه حمله کند، اما روسیه این حملهها را دفع کرد.
ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، در پی این سخنان در روز یکشنبه گفت نشانه مثبتی است که روسیه شروع به بررسی پایان جنگ کرده، اما اولین قدم برای این کار، شروع آتشبس در ۲۲ اردیبهشت است.
زلنسکی در حساب ایکس خود نوشت: «ادامه کشتار حتی برای یک روز هم فایدهای ندارد. ما انتظار داریم روسیه آتشبس - کامل، پایدار و قابل اعتماد - را از فردا، ۱۲ مه، تایید کند.»
آندری یرماک، رییس دفتر زلنسکی هم در تلگرام گفت، ابتدا باید آتشبس برقرار شود، سپس هر چیز دیگری.
او افزود: «روسیه نباید تمایل خود به ادامه جنگ را با اظهارات مبهم پنهان کند.»
دفتر رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه، روز یکشنبه در تماس تلفنی با امانوئل مکرون، همتای فرانسوی خود، اعلام کرد که ترکیه آماده میزبانی مذاکرات برای آتشبس و صلح دائمی بین روسیه و اوکراین است.
دفتر ریاست جمهوری فرانسه هم تایید کرد مکرون با اردوغان در مورد مذاکرات اوکراین گفتوگو و بر لزوم آتشبس تاکید کرده است.
اردوغان در تماس تلفنی با پوتین، همتای روس خود هم آمادگی ترکیه را برای میزبانی مذاکرات صلح بین روسیه و اوکراین در استانبول اعلام کرد.
پیشنهاد آتشبس یک ماهه
پیشتر در روز شنبه ۲۰ اردیبهشت، قدرتهای اصلی اروپا با پشتیبانی ترامپ خواستار آتشبس بدون شرط ۳۰ روزه در اوکراین شدند و تهدید کردند که اگر پوتین این پیشنهاد را در عرض چند روز نپذیرد، با تحریمهای «گستردهای» روبهرو خواهد شد.
رهبران بریتانیا، فرانسه، آلمان، لهستان و اوکراین در نشستی در کییف که ترامپ نیز به صورت تلفنی در آن حضور یافت، تاریخ آغاز این آتشبس را ۲۲ اردیبهشت تعیین کردند.
ترامپ در پستی در تروثسوشال بر ادامه همکاری خود با روسیه و اوکراین برای پایان جنگ تاکید کرد و از مسکو و کییف خواست به جان صدها هزار انسانی فکر کنند که با پایان یافتن این «حمام خون بیپایان» نجات خواهند یافت.
او نوشت: «جهانی کاملا نو و بسیار بهتر در پیش خواهد بود. من به همکاری با روسیه و اوکراین ادامه خواهم داد تا اطمینان حاصل کنم که این اتفاق میافتد. آمریکا در عوض میخواهد تمرکز خود را بر بازسازی و تجارت بگذارد. هفتهای بزرگ در راه است.»
کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا، در یک کنفرانس خبری گفت: «ما همگی، به همراه ایالات متحده، پوتین را به چالش میکشیم. اگر او واقعا به دنبال صلح است، اکنون فرصت دارد آن را نشان دهد.»
او ادامه داد: «دیگر نه اگر و اما، نه شرط و شروط و نه تاخیر.»
بلافاصله پس از اعلام این موضع از سوی رهبران اروپایی، کرملین واکنشی کنایهآمیز نشان داد.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، در گفتوگو با خبرگزاری روسی اینترفکس اظهار داشت: «ما از اروپا حرفهای متناقض زیادی میشنویم. این اظهارات اغلب ماهیتی تقابلی دارند تا تلاشی برای احیای روابطمان. همین و بس.»
او سپس در گفتوگو با خبرگزاری دولتی تاس گفت که روسیه پیشنهاد آتشبس را بررسی خواهد کرد، و این در حالی است که مسکو موضع خاص خود را دارد.
تحریمهای غرب علیه روسیه از زمان آغاز تهاجم تمامعیار مسکو در سال ۲۰۲۲ بهتدریج شدیدتر شدهاند، اما تاکنون نتوانستهاند به جنگ پایان دهند. با این حال، اجرای این تهدید جدید میتواند نشاندهنده وحدت فزاینده غرب پس از ماهها بیثباتی در سیاست آمریکا از زمان بازگشت ترامپ به کاخ سفید در ژانویه باشد.
پس از تماس مستقیم با مقامات روس، رویارویی علنی با زلنسکی و قطع موقت کمکهای نظامی حیاتی به کییف، واشینگتن روابطش با اوکراین را ترمیم و برای دسترسی به قراردادهای معدنی جدید در اوکراین توافقی را امضا کرده است.
ترامپ هنوز بهطور علنی در مورد اظهارات رهبران اروپایی واکنشی نشان نداده، اما از کندی پیشرفت روسیه در مذاکرات آتشبس ابراز نارضایتی کرده است.
امانوئل مکرون، رییسجمهور فرانسه، گفت: «در صورتی که آتشبس نقض شود، تحریمهای گستردهای در هماهنگی بین اروپا و ایالات متحده آماده خواهد شد.»
نزدیکتر شدن مواضع اروپا و آمریکا
با اعمال تحریمهای جدید، کاخ سفید موضع خود را به موضع اروپای غربی که از جنگ تجاری ترامپ نگران است، نزدیکتر خواهد کرد. ترامپ همچنین گفته بود ممکن است از دفاع از متحدان ناتو که در هزینههای دفاعی خود کمکاری میکنند، خودداری کند.
زلنسکی گفته که او و رهبران بازدیدکننده اروپایی توافق کردهاند که آتشبس بدون شرط باید از دوشنبه آغاز شود و شامل زمین، دریا و هوا باشد. او هشدار داد که اگر روسیه آن را نپذیرد، با تحریمهای جدیدی روبهرو خواهد شد، از جمله تشدید اقدامات تنبیهی علیه بخشهای انرژی و بانکی مسکو.
رهبران اروپایی و اوکراین سپس بیانیهای مشترک منتشر کردند که در آن مفاد آتشبس ۳۰ روزه تشریح شده بود و هدف اصلی آن را «ایجاد فضای لازم برای دیپلماسی» عنوان کردند.
آنها حمایت اروپا و ایالات متحده از این طرح را تحسین و تاکید کردند که اگر روسیه بخواهد برای اجرای آتشبس شروطی بگذارد، «چنین رفتاری فقط بهعنوان تلاشی برای ادامه جنگ و تضعیف دیپلماسی تلقی خواهد شد.»
سخنگوی کرملین در گفتوگو با شبکه ایبیسی نیوز اعلام کرد در صورت توافق بر سر آتشبس در جنگ اوکراین، مسکو خواهان توقف کامل ارسال تسلیحات از سوی ایالات متحده و کشورهای اروپایی به این کشور خواهد بود.
پسکوف، شنبه ۲۰ اردیبهشت گفت که در غیر این صورت، این آتشبس به نفع اوکراین خواهد بود.
او تاکید کرد: «اوکراین به بسیج کامل خود ادامه میدهد و نیروهای تازهنفس را به خط مقدم میفرستد. همچنین از این فرصت برای آموزش نیروهای جدید و استراحت دادن به نیروهای فعلی استفاده خواهد کرد. چرا باید چنین امتیازی را به اوکراین بدهیم؟»
در حالی که زلنسکی، پیشتر اعلام کرده بود کشورش با آتشبس ۳۰ روزه موافق است، دونالد ترامپ، جمعه از روسیه و اوکراین خواست که «این جنگ احمقانه را تمام کنند».
او از طرفین خواست برای برقراری چنین آتشبسی تلاش کنند.
با این حال، پسکوف در این مصاحبه مواضع قبلی ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه را که از ۱۳ مارس (۲۳ اسفند) علنی شده و در تماس تلفنی ۱۸ مارس با ترامپ نیز مطرح شده بود، تکرار کرد.
او گفت: «پوتین با آتشبس موافق بود اما پرسشهایی را مطرح کرد. او گفت که در حال حاضر در جبهه پیشرویهایی داریم و نیروهای روسیه با اطمینان در حال پیشروی هستند. پس اگر از آتشبس صحبت میکنیم، با محمولههای تسلیحاتی که هر روز از آمریکا و اروپا میآیند چه کنیم؟»
در همین زمینه، گزارشها درباره موضعگیری قبلی پوتین در دیدار با رییسجمهوری چین نشان میدهد که کرملین بهدنبال تقویت حمایتهای دیپلماتیک چین در مواجهه با فشارهای آمریکا و اروپا برای توقف جنگ است. این موضوع در حال حاضر در مطالبات مسکو برای توقف کمک تسلیحاتی غرب به اوکراین نیز منعکس شده است.
