جواد آرینمنش، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی، درباره «اسفناک» بودن شرایط اقتصادی و اجتماعی ایران و نگرانی جمهوری اسلامی نسبت به «شرایط خطرناک» هشدار داد. او همچنین زمینههای اعتراضات سال ۱۳۹۶ را به امام جمعه مشهد نسبت داد و تاکید کرد «مجموعه نظام» به تندروها «بیاعتنا شده» است.
آرینمنش، نماینده اصولگرای مجلس در سالهای ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۱ در گفتوگو با وبسایت جماران، وابسته به خانواده روحالله خمینی، تاکید کرد در حال حاضر «بدنه مردمی جریان تندرو» به شدت در حال کاهش است و حتی ایدئولوژیهای مذهبی نیز نمیتواند مردم را به این جریان وصل کند.
او شرایط کشور را «بحرانی» ارزیابی کرد و با اشاره به سال ۱۴۰۴ که سال پایانی سند چشمانداز توسعه جمهوری اسلامی است، گفت: «ما اکنون میبایست قدرت اول اقتصادی و نظامی در منطقه باشیم اما وضعیت کشور در تمام زمینههای اقتصادی، اجتماعی و ... بسیار اسفناک است.»
نماینده سابق مشهد و کلات به زمینههای آغاز اعتراضات سال ۱۳۹۶ پرداخت و گفت: «در چنین شرایطی، هرگونه تجمع و اعتراضی میتواند به ضرر کشور باشد و مقدمه را برای ایجاد یک آشوب بزرگتر فراهم کند. کما اینکه در مقاطعی مانند سال ۱۳۹۶ شاهد بودیم جریان رادیکال مقدمات یک اعتراض را فراهم کرد اما در ادامه کنترل کار از دستشان در رفت و خسارتهای مالی و جانی فراوانی به جامعه وارد شد.»
تحلیل بخشهایی از جریان اصولگرا و اصلاحطلب در جمهوری اسلامی در مورد آغاز اعتراضات سال ۱۳۹۶ این است که احمد علمالهدی، امام جمعه مشهد، آغازگر آن اعتراضات بود.
این نماینده سابق مجلس در گفتوگویی با همین وبسایت در مرداد سال ۱۳۹۷، با انتقاد از امام جمعه مشهد، گفت: «ما در کشور دچار یک سلسله مشکلات و بحرانهای اقتصادی هستیم که مردم را اذیت میکند؛ مسئله فقر، فساد، تبعیض و نابرابریها در کنار بالا رفتن نرخ تورم، گرانیهای فزاینده، کاهش قدرت خرید مردم، کاهش ارزش ریال و دهها مسئلهای که در حوزه اقتصاد وجود دارد .... علما، روحانیت و ائمه جمعه باید نماد وحدت، انسجام و حل مشکلات باشند. دسترسی نماینده ولی فقیه به مقامات بالا در حدی است که نیاز نداشته باشد مردم را بسیج کند که به خیابان بیایند و شعار بدهند.»
مقامات سابق و فعلی جمهوری اسلامی، از نیمه سال ۱۴۰۳، به طور مکرر در خصوص انباشت نارضایتی و احتمال بروز اعتراضات گسترده هشدار دادند.
عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور دولت حسن روحانی که در زمان بروز اعتراضات سراسری آبان ۱۳۹۸ یکی از بلندپایهترین مقامات امنیتی کشور بود، ۱۹ بهمن ۱۴۰۳، با یادآوری وقایع آبان خونین ۹۸، در هشدار به دولت مسعود پزشکیان از انباشت نارضایتی در جامعه ابراز نگرانی کرد و شرایط فعلی را «خیلی نگرانکنندهتر» از آبان ۹۸ دانست.
تندروها با بیاعتنایی مجموعه نظام خودشان را جمع کردند
آرینمنش اعتقاد دارد که اکنون شرایط بینالمللی و منطقهای حساستر شده و کمبودها و ناترازیها، نارضایتی جامعه را افزایش داده است و جمهوری اسلامی نگران است شرایط به گونهای رقم بخورد که اعتراضات گستردهای را به همراه داشته باشد.
این نماینده سابق مجلس گفت: «به نظر میرسد حتی بزرگان جریان تندرو که همواره سعی کردهاند از هر شرایطی بهرهبرداری جناحی خود را کنند نیز اکنون نگرانند که در صورت انجام یک حرکت غیرعاقلانه، کنترل شرایط از دستشان خارج شود؛ خصوصا که بیاعتناییهای مجموعه نظام به آنان نیز باعث شده است تا حدی خودشان را جمع کنند.»
این فعال سیاسی اصولگرا تاکید کرد: «به هر حال اکنون حاکمیت به مرحله خطرناکی رسیده است و به جز عقلانیت و تجدیدنظر در سیاستهای اشتباه، راه دیگری در پیش رو ندارد.»
مردم از اصلاحطلب و اصولگرا عبور کردند
آرینمنش با تایید اینکه مردم دیگر هم به اصولگرایان بیاعتمادند و هم به اصلاحطلبان، گفت: «عامه مردم به دلیل ناکارآمدی جریانات سیاسی، از آنها عبور کردهاند.»
او باقی ماندن حامیان «اندک» تندروها را به دلیل منافع شخصی دانست و تصریح کرد: «همین اندک حامیان مردمی جریان تندرو هم عمدتا منافع خود را در پرداختن به موضوعاتی نظیر حجاب، مخالفت با مذاکرات و ... نمیدانند و لذا تعدادشان روزبهروز در حال کاهش است و شاید اگر امروز یک نظرسنجی انجام گیرد، مشاهده شود که بخش زیادی از همان ۲۰ درصدی هم که در انتخابات به آقای جلیلی رای داده بودند، تفکراتشان تغییر کرده است.»
پایگاه خبری پارسینه در گزارشی نوشت این دختر جوان پنجشنبه ۲۸ فروردین به دست پدرش به قتل رسید.
در این گزارش به نقل از منابع آگاه آمده سلطانی متولد سال ۱۳۸۶ بود و به دلیل ترس از واکنشهای خشونتبار پدرش، شغل خود را بهصورت پنهانی دنبال میکرد.
پارسینه با انتشار ویدیویی از لحظه قتل این دختر که قربانی خشونت پدرش شد، نوشت مرد ۴۸ ساله با وارد کردن چند ضربه چاقو، دخترش را به قتل رساند.
این ویدیو از لحظه این زنکشی نشان میدهد که پدر فاطمه با خونسردی دختر خود را با ضربات چاقو میکشد و پس از آن سوار خودرو میشود و میرود.
یکی از نزدیکان خانواده سلطانی در گفتوگو با رسانهها گفته است: «فاطمه مدتی بود به دلیل خشونت خانگی پدرش، از او و خانواده جدا زندگی میکرد و به استقلال مالی رسیده بود.»
به گفته این منبع آگاه، روز حادثه، پدر با استفاده از شمارهای که فاطمه در صفحه اینستاگرام خود برای رزرو نوبت درج کرده بود، با او تماس گرفت، محل کارش را شناسایی کرد و او را در همان خیابان به قتل رساند.
محمدرضا علیزاده، فرمانده انتظامی شهرستان اسلامشهر در گفتوگو با رسانهها با بیان اینکه «این قتل در نتیجه خشم پدر از استقلال دخترش» رخ داده است، گفت: «قاتل پس از ارتکاب به جرم خود را به پلیس معرفی کرده است.»
انتشار این خبر در رسانهها و شبکههای اجتماعی با واکنشهای گستردهای همراه شد و بسیاری از «نبود مجازات مناسب برای پدرانی که فرزندان خود را به قتل میرسانند»، به عنوان یکی از عوامل تکرار موارد زنکشی در ایران نام بردند.
آزاده مختاری، روزنامهنگار، در گزارشی در خبرگزاری رکنا در این باره نوشت: «یک پدر، یک چاقو، یک خیابان و فاطمه، دختری که زیر تیغههای پدرش جان داد. نه در خلوت خانه، بلکه در برابر چشمان رهگذران. آنچه این قتل را به فاجعه تبدیل میکند، فقط جنایت نیست؛ تماشای خاموش و بیواکنش مردمیست که دیدند، دانستند و عبور کردند.»
بیشتر بخوانید: چرخه خشونت و زنکشی؛ چرا قتلهای ناموسی در ایران رایج است؟
زنکشی در ایران
شکنجه، تجاوز، آزار جنسی، خودکشی یا قتل زنان در ایران، بارها و بارها گزارش شدهاند و نگرانیها نسبت به بالا رفتن آمار زنکشی در ایران طی سالهای گذشته افزایش یافته است.
روزنامه اعتماد ۲۵ فروردين در گزارشی در خصوص «زنکشی در ایران» نوشت که در سال ۱۴۰۳، دستکم ۱۳۷ زن و دختر به دست مردان نزدیک خود کشته شدند.
در این گزارش آمده است که درصد بيشتر اين زنان به دست همسران خود به قتل رسيدهاند و درصد كمی به وسیله پدر، برادر، پسر، عمو، دايی و دیگر اعضای خانواده خود كشته شدهاند.
ایراناینترنشنال بهمن ۱۴۰۳ در گزارشی نوشت طی شش روز، هفت زن و دختر در شش شهر ایران به دست پدر، همسر یا دیگر بستگان خود به قتل رسیدند.
در این گزارش با اشاره به اینکه انگیزه وقوع این قتلها «ناموسی یا اختلافات خانوادگی» عنوان شده، آمده است که این موضوع باعث شده نگرانیها نسبت به بالا رفتن آمار زنکشی در ایران افزایش یابد.
بیشتر بخوانید: زنکشی؛ جنایت خانوادگی یا استراتژی حکومتی؟
روزنامه اعتماد ۲۸ آبان ۱۴۰۳ گزارش داد در سه ماه نخست سالهای ۱۴۰۱، ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳، دستکم ۸۵ زن و دختر به دست شوهر، پدر، برادر یا دیگر مردان نزدیک به آنها کشته شدند.
این روزنامه تیر ماه سال گذشته نیز با ارائه آماری نوشت ۲۲ زن در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۱ به دست مردان نزدیک به آنها از جمله شوهر، پدر و برادر خود به قتل رسیدند.
این آمار در بازه زمانی مشابه در سالهای ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳، سیر صعودی داشت و به ترتیب به ۲۸ و ۳۵ زن مقتول رسید.
تیر ماه ۱۴۰۲ نیز روزنامه شرق خبر داد از خرداد ۱۴۰۰ تا خرداد ۱۴۰۲، در هر چهار روز بهطور میانگین یک مورد زنکشی در ایران رخ داده است.
بیشتر بخوانید: سازمان ملل در روز جهانی منع خشونت علیه زنان: خانه خطرناکترین مکان برای زنان است
محمد هاشمی، برادر اکبر هاشمی رفسنجانی، رییس سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی در فاصله سالهای ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲، در گفتوگویی با خبرگزاری ایلنا، با یادآوری حمله به سفارت عربستان سعودی و اماکن و کنسولگری این کشور در سال ۱۳۹۴ تاکید کرد با آنکه برنامه شبکه نسیم در ارتباط با این کشور را ندیده اما اجرای برنامه طنز علیه عربستان سعودی را کار همان کسانی میداند که به سفارت عربستان سعودی حمله کردند.
او ضمن اشاره به اینکه جمهوری اسلامی نفع بیشتری از ارتباط با ریاض میبرد، تاکید کرد: «افرادی که تضاد منافع دارند و از این ارتباط زیان میبینند این کارها را انجام میدهند.»
![علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه در دوران ریاستجمهوری محمود احمدینژاد: «[پادشاه عربستان] به احمدینژاد گفت چرا در رسانههایتان به من فحش میدهید؟ عصایش را بالا آورد و گفت ... خفهشان کنید.»](https://i.lranintl.com/images/rdk9umy0/production/6413f3c9e2f4a9ca524c9fe0bff54e6f575a0d14-1110x624.jpg?rect=177,3,827,551&w=992&h=661&q=80&fit=max&auto=format)
محسن افشانی، بازیگر پرحاشیه صدا و سیما، در برنامه «درنگ» شبکه نسیم در دو قسمت جداگانه مورخ ۳۱ فروردین ماه و اول اردیبهشت ماه، به تمسخر محمد بن سلمان، ولیعهد و فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی پرداخت.
پیش از هاشمی نیز چهرههای دیگر حامی دولت و اصلاحطلبان از اجرای این برنامه به شدت انتقاد کردند.
آذر منصوری، رییس جبهه اصلاحات، در واکنش به تمسخر مقامات ارشد عربستانی در برنامهای در صداوسیما با اشاره به «فعالیت موثر دستگاه دیپلماسی کشور و برقراری روابط سازنده با عربستان»، به انتقاد از رویکرد صداوسیما پرداخت و گفت: «رسانهای که باید ملی باشد، شر میرساند.»
دوم اردیبهشت ماه، شبکه نسیم در اطلاعیهای رسمی ضمن عذرخواهی بابت پخش این برنامه اعلام کرد: «برخی خطوط سیاستی درباره کشورهای همسایه مورد بیتوجهی سهوی قرار گرفته بود که ضمن تذکر جدی به تیم تولید و تاکید بر لزوم توجه مستمر و جدی به سیاستهای ابلاغی محتوایی، با عوامل خاطی برخورد انضباطی به عمل آمد.»
علی شریفی زارچی، استاد «دانشگاه شریف» و از حامیان دولت مسعود پزشکیان در واکنش به پخش این برنامه در پستی نوشت: «محسن افشانی و صداوسیمای ضدملی غلط کردند که در آستانه بهبود روابط ایران با کشورهای منطقه، وزیر خارجه عربستان سعودی را مسخره کردند.»
سعودیها احترام میخواهند
علیاکبر صالحی، وزیر امور خارجه در دوران ریاستجمهوری محمود احمدینژاد و از دیپلماتهای دخیل در جریان مذاکرات منتهی به برجام در سال ۱۴۰۲ در جریان یک سخنرانی نقل کرده است: «ما با آقای دکتر احمدینژاد که رفته بودیم عربستان ... ملاقاتی کوتاه در راهرو میان ملک عبدالله و آقای احمدینژاد ترتیب دادم. فکر کردم میخواهد راجع به موضوع سوریه، نفت، منطقه یا مسائل مختلف حرف بزند. به احمدینژاد گفت چرا در رسانههایتان به من فحش میدهید؟ در صداوسیما فیلمی نشان میدهید که من دارم با رییسجمهور آمریکا مشروب میخورم. مگر من مشروب میخورم؟»
صالحی در ادامه به واکنش احمدینژاد اشاره کرد و گفت او در پاسخ به پادشاه عربستان سعودی با خنده گفته است به او هم اینها را میگویند: «پادشاه عربستان عصایش را بالا آورد و گفت این چه حرفیست که شما میزنید. هر کسی میآید میگوید کشور من آزادی است؛ خفهشان کنید.»
صالحی در آن سخنرانی گفت: «بعدا به آقای احمدینژاد گفتم … عربها برایشان مهم نیست نفت اینطور شد یا سوریه آنطور شد. احترام میخواهند. یک مثل دارند که میگوید به من احترام بگذار و عبای من را بگیر. عبای من را بگیر یعنی هر چه داریم بگیر اما به من احترام بگذار. من را خرد نکن. باید این را بفهمیم. باید به شخصیت عربها بسیار احترام بگذاریم.»
برنامه «درنگ» از نیمه بهمن ماه ۱۴۰۳ به تهیهکنندگی محمد تاجیک، اجرای محسن افشانی و کارگردانی امیر پورضرغام، در فضایی خبری، در قالب طنز به مسائل روز سیاسی و اجتماعی ایران و جهان می پردازد.
خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضاییه جمهوری اسلامی، چهارشنبه سوم اردیبهشت در گزارشی نوشت شاهین هزامی، شهروند ایرانی-فرانسوی ساکن پاریس صبح دوم اردیبهشت به دست نیروهای امنیتی فرانسه بازداشت شده است.
میزان از هزامی به عنوان «روزنامهنگار مستقل» نام برد و نوشت نیروهای امنیتی فرانسه او را به دلیل «حمایت از فلسطین» بازداشت کردهاند.
دیگر رسانههای وابسته به جمهوری اسلامی هم این فرد را که فعالیتهایی در مخالفت با اسرائیل داشته است، خبرنگار معرفی کردند.
وکیل هزامی در گفتوگو با آرمین عارفی، خبرنگار نشریه لوپوئن، بازداشت موکلش را به اتهام «تمجید از تروریسم» تایید کرد و گفت او در بازداشت موقت بهسر میبرد.
در صفحه اینستاگرام این فرد پستهایی از او در حمایت از نیروهای مورد حمایت جمهوری اسلامی در لبنان و غزه دیده میشود. او همچنین اخیرا تصویری از خود در لبنان منتشر کرده بود.
هزامی پیش از این با انتشار تصویری از مهدیه اسفندیاری، شهروند ایرانی ساکن لیون در حساب اینستاگرام خود، از او که به اتهام «تمجید از تروریسم» بازداشت و به زندان منتقل شده است، حمایت کرده بود.
نشریه لوپوئن فرانسه، ۲۳ فروردین گزارش داد اسفندیاری، مترجم ۳۹ ساله، از ۱۲ اسفند ۱۴۰۳ در زندان فِرِن در جنوب پاریس در بازداشت موقت بهسر میبرد و متهم است در کانالی در تلگرام، پیامهایی در حمایت از حمله هفتم اکتبر حماس منتشر کرده است.
بنا بر اعلام دادستانی پاریس، این محتواها «تحریک به تروریسم» و «توهین به جامعه یهودی» تلقی شدهاند.
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، ۱۸ فروردین با اشاره به دستگیری یک شهروند زن ایرانی در فرانسه، از دولت این کشور خواست درباره علت بازداشت او توضیح دهد و امکان دسترسی او به خدمات کنسولی را فراهم کند.
بازداشت هزامی و اسفندیاری در حالی رخ میدهد که فرانسه جمهوری اسلامی را به «گروگانگیری» شهروندانش در ایران متهم میکند.
ژان-نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، ۲۰ فروردین از شهروندان این کشور خواست برای اینکه در معرض خطر بازداشت خودسرانه یا گروگانگیری قرار نگیرند، به ایران سفر نکنند.
او ۱۴ فروردین نیز جمهوری اسلامی را به «نقض حق حمایت کنسولی» از فرانسویهای زندانی در ایران متهم کرد و گفت پاریس قصد دارد برای پیگیری وضعیت این افراد، علیه جمهوری اسلامی نزد دیوان بینالمللی دادگستری شکایت کند.
به گزارش رادیو فرانسه، تا چندی پیش هفت شهروند این کشور در ایران زندانی بودند. اکنون نیز دو شهروند فرانسوی به نامهای سسیل کولر و ژاک پاریس همچنان در زندانهای جمهوری اسلامی به سر میبرند.
