شهرام غفاری، معاون درمان سازمان تامین اجتماعی، از افزایش قیمت بیش از ۴۰۰ قلم از داروهای تحت پوشش این سازمان خبر داد و افزود که میزان افزایش قیمت داروها از ۱۰ و ۲۰ درصد تا چند برابر، متغیر است.
غفاری چهارشنبه ۲۴ بهمن گفت که به دنبال افزایش قیمت دارو طی چند وقت اخیر، سازمانهای بیمهگر با تاخیر در جریان این افزایش قیمت قرار گرفتند و با حدود ۱۰ روز تاخیر، قیمتهای جدید در سامانههای بیمهگر اعمال شد.
معاون درمان سازمان تامین اجتماعی تاکید کرد با توجه به عدم تغییر یارانههای دارو، سهم ریالی بیمهها و بیماران افزایش یافته است.
به گفته غفاری، مانند گذشته ۳۰ درصد از قیمت داروهای سرپایی از سوی بیمهشده و ۷۰ درصد از سوی بیمهگر و در بخش بستری ۱۰ درصد به وسیله بیمه شده و ۹۰ درصد از سوی بیمهگر پرداخت میشود.
مهدی پیرصالحی، رییس سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ۲۳ دی گفته بود در مرحله نخست بالا رفتن قیمتها، از مجموع حدود سه هزار و ۸۰۰ قلم دارو، قیمت ۳۷۰ قلم افزایش یافته است.
پیرصالحی اعلام کرده بود: «به عنوان مثال، قیمت برخی آمپولها که قبلا پنج یا شش هزار تومان بوده، به ۱۹ هزار تومان رسیده است.»
او همزمان گفته بود که گرچه درصد افزایش قیمت به ظاهر بالا به نظر میرسد اما: «در مقایسه با تورم کشور، رقم مطلق آن چندان بالا نیست.»
تشدید بحران دارو در ایران
در ماههای اخیر، بحران کمبود و گرانی دارو در ایران، ابعاد گستردهتری پیدا کرده و علاوه بر گرانی، کمیاب شدن و نایاب شدن بیش از ۱۰۰ قلم دارو از جمله داروهای مورد نیاز برای درمان سرطان یا بیماریهای خاص، فروش داروهای تقلبی که جان بیماران را به خطر میاندازند، افزایش یافته است.
از سوی دیگر انجمن داروسازان ایران، ۱۴ بهمن با ارسال نامهای به دبیر شورای عالی امنیت ملی، درباره عدم پرداخت مطالبات داروخانهها از سوی سازمانهای بیمهای هشدار داد و تاکید کرد که سازمان تامین اجتماعی تنها ۸/۸ درصد از مطالبات داروخانهها را پرداخت کرده است.
نمایندگان مجلس نیز هشدار دادهاند در صورت حذف ارز ترجیحی، قیمت دارو گرانتر نیز خواهد شد.
محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دولت مسعود پزشکیان، ۹ آذر از خبر داده و گفته بود دارو قرار است با ارز نیمایی وارد شود.
او یک روز بعد از موضع خود عقبنشینی کرد و گفت این حمایتها سال آینده نیز ادامه خواهد داشت.
در همین حال، فاطمه محمدبیگی، نایب رییس کمیسیون بهداشت مجلس، چهارشنبه گفت که در صورت حذف ارز ترجیحی، قیمت دارو و تجهیزات پزشکی میتواند تا هفت یا حتی ۱۰ برابر افزایش یابد.
محمدبیگی همچنین هشدار داد که تغییر نرخ ارز، بهویژه ارز ۴۰ هزار تومانی و ۶۰ هزار تومانی، میتواند تاثیر منفی بر تامین دارو و تجهیزات پزشکی داشته باشد.
او ۱۱ بهمن نیز گفته بود با تداوم این وضعیت، ممکن است قیمت داروها بین هفت تا ۱۰ برابر افزایش یابد.
براساس ویدیوها و گزارشهایی که به ایراناینترنشنال رسیده، معترضان در دهدشت شعارهایی از جمله «مرگ بر دیکتاتور»، «امسال سال خون است، سید علی سرنگون است» و «مرگ بر جمهوری اسلامی» سردادند.
طبق اطلاعات رسیده ماموران امنیتی و انتظامی دستکم شش تن از جمله دو زن معترض را در جریان این تجمع بازداشت کردند.
در تجمعات دو شب گذشته نیز دستکم چهار معترض دیگر بازداشت شدند.
ایراناینترنشنال تا کنون موفق به احراز هویت پنج تن از بازداشتشدگان به نامهای عاطفه طاهرنیا، جابر فروغی، کامران بوذری، امیرحسین جعفری و پوریا براتی شده است.
قطع برق در تهران و سردادن شعارهای ضدحکومتی
در همین حال و همزمان با قطعی برق در تهران گزارشهایی از ادامه شعارهای شبانه در نقاط مختلف پایتخت منتشر شده است.
از ظهر سه شنبه ۲۳ بهمنماه، شهروندان گزارشهای متعددی از قطعی فراگیر در تهران منتشر کردند.
نارمک، تهرانپارس، پاسداران، شهرک غرب و بخشهایی از مرکز تهران از جمله مناطقی بودند که این شرایط را تجربه کردند.
شرکت توانیر اعلام کرده است که نیروگاههای پایتخت گاز نداشتند و برای همین بدون برنامهریزی و اعلام قبلی، برق شماری از مناطق تهران قطع شد.
کشور بار دیگر تعطیل شد
بر اساس اطلاعیههایی که استانداریها تا شامگاه ۲۳ بهمن در ایران منتشر کردهاند، مراکز اداری و آموزشی ۲۴ استان، روز چهارشنبه، ۲۴ بهمن، تعطیل خواهند بود.
از مجموع استانهای کشور، تنها سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر، خوزستان، ایلام، لرستان و کهگیلویه و بویراحمد چهارشنبه ۲۴ بهمن فعالیت عادی دارند و ادارات دولت، بانکها، دانشگاهها و مدارس در باقی استانها بهطور کامل تعطیل اعلام شدهاند.
بر اساس اطلاعیههایی که بهطور جداگانه منتشر شد، در تهران، روز چهارشنبه، علاوه بر مدارس و ادارات، تمامی واحدهای اداری و قضائی قوه قضاییه، سازمان بورس و … هم تعطیل شدند.
وزارت آموزش و پرورش هم اعلام کرد مدارس استانهایی که بهدلیل «سرمای هوا» روز چهارشنبه تعطیل هستند، به صورت مجازی نیز فعالیت نخواهند داشت.
از مجموع استانهای کشور، تنها سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر، خوزستان، ایلام، لرستان و کهگیلویه و بویراحمد چهارشنبه ۲۴ بهمن فعالیت عادی دارند و باقی استانها تعطیل شدند.
بر اساس اطلاعیههایی که به طور جداگانه منتشر شد، فردا چهارشنبه، در تهران علاوه بر مدارس و ادارات، تمامی واحدهای ادرای و قضائی قوه قضائیه، سازمان بورس و… هم تعطیل شدند.
وزارت آموزش و پرورش هم اعلام کرد مدارس استانهایی که به دلیل «سرمای هوا» روز چهارشنبه تعطیل هستند، به صورت مجازی نیز فعالیت نخواهند داشت.
از ظهر سه شنبه ۲۳ بهمنماه، گزارشهای متعددی از قطعی فراگیر در تهران توسط شهروندان منتشر شد؛ نارمک، تهرانپارس، پاسداران، شهرک غرب و بخشهایی از مرکز تهران از جمله مناطقی بودند که این شرایط را تجربه کند.
قطع برق در برخی مناطق تهران، با شعارهای شبانه اعتراضی همراه شد.
توانیر: گاز نرسید، برق قطع شد
متعاقب این خاموشی گسترده مشخص شد علت قطعی، ناتوانی در تامین گاز و گازوئیل مناسب با نیاز برای نیروگاههای تامین کننده برق تهران بوده است. شرکت توانیر در اطلاعیهای اعلام کرد: «با توجه به سرمای هوا، افزایش مصرف گاز خانگی و محدودیتهای ایجاد شده در روند تامین و انتقال گاز به نیروگاه ها، برق قطع شده است» این شرکت از مردم خواست، با پیوستن به «پویش ۲ درجه کمتر»، به آنها برای تامین برق کمک کنند.
شنبه این هفته، بیستم بهمنماه نیز مقامات استانداری ۲۵ استان کشور اعلام کردند به علت برودت هوا و آنچه «ناترازی انرژی» خوانده شده همه مدارس، دانشگاهها و ادارات روز شنبه تعطیل خواهند بود. همزمان، استانداریهای استان خوزستان و بوشهر هم به دلیل آلودگی هوا و گردوغبار، مراکز آموزشی و ادرای را تعطیل کردند.
جمهوری اسلامی در سالهای اخیر و به طور خاص از ابتدای سال ۱۴۰۳، با زنجیره بحران انرژی مواجه شده است. زنجیره بحرانی که مقامات جمهوری اسلامی آن را «ناترازی» میخوانند و تقصیر آن را به گردن پرمصرف بودن شهروندان میاندازند.
مقامات دولتی، با اقدامات تبلیغاتی، نظیر کاپشن پوشیدن مسعود پزشکیان در منزل و توصیه به پویشی به نام «دو درجه کمتر»، شهروندان ایرانی را به پر مصرف بودن متهم میکنند.
بر اساس آمارهای موجود، سرانه مصرف انواع انرژی ایرانیان در سال ۲۰۲۲ میلادی، ۴۰ کیلووات ساعت بوده است. این سرانه در قطر ۲۲۶ کیلووات ساعت، در امارات متحده عربی ۱۵۰ کیلووات ساعت، در عربستان سعودی ۸۳ کیلووات ساعت و در روسیه ۶۰ کیلووات ساعت بوده است.
در بین کشورهای غربی نیز سرانه مصرف انواع انرژی مردم آمریکا، ۷۷ کیلووات ساعت، مردم نروژ ۱۰۱ کیلووات ساعت و مردم ایسلند ۱۶۷ کیلووات ساعت است.
درباره برق هم به طور خاص، سرانه مصرف ایرانیان ۳/۶ هزار کیلووات ساعت در سال است؛ این عدد برای قطر ۱۸/۹، برای امارات ۱۷/۲، برای عربستان سعودی ۱۰/۸، برای روسیه ۷/۱، برای آمریکا ۱۲/۴، برای نروژ ۲۲/۴ و برای ایسلند ۴۹/۷ هزار کیلووات ساعت در سال است.
صنعت برق و گاز ایران به دلیل سالها عدم سرمایهگذاری مناسب، به میلیاردها دلار سرمایهگذاری جدید برای خروج از بحران فعلی نیاز دارد.
واردات اخیر در پی جلسه سران سه قوه مقننه، قضاییه و مجریه برای کنترل بازار سیبزمینی انجام شده است. رسانههای رسمی ۲۱ بهمنماه از قول غلامرضا نوری قزلجه، وزیر کشاورزی دولت پزشکیان، خبر دادند که سران سه قوه به ستاد تنظیم بازار مجوز دادهاند که «در مواقع استثنایی»، مانند مسئله سیبزمینی، کنترلهای لازم را انجام دهند.
دهم بهمنماه، اکبر فتحی، معاون برنامهریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی از صدور مجوز واردات ۵۰ هزار تن سیبزمینی برای کنترل بازار خبر داده بود.
مسعود نمازی، مدیرعامل جهاد استقلال، در رابطه با واردات سیبزمینی از پاکستان گفت: «سیب زمینی از مرز میرجاوه وارد کشور شد و کیلویی ۲۹ هزار و ۵۰۰ تومان به فروش میرود.»
این در حالی است که آمار گمرک جمهوری اسلامی نشان میدهد در ۱۰ ماه نخست امسال، سیبزمینی ایرانی از همین مرز، یعنی میرجاوه به قیمت هر کیلو ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومان، با پاکستان صادر شده است.
آیا کشور به واردات سیبزمینی نیاز دارد؟
طبق اعلام دفتر امور سبزیها و گیاهان جالیزی وزارت جهاد کشاورزی، در سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۳، در کل کشور حدود پنج میلیون و ۴۰۰ هزار تن سیبزمینی تولید شده است.
در حالیکه به گفته محمد جواد عسکری، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس، کل مصرف کشور بین چهار تا چهار و نیم میلیون تن است.
این یعنی ایران، حداقل در سال جاری با توجه به آمارهای رسمی، بیش از یک میلیون تن مازاد تولید داشته است.
آنچنانکه رضا رفیعی، عضو هیات مدیره اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه، آذر ۱۴۰۳، اعلام کرد این مازاد تولید از بین میرود. به گفته او علت عدم وجود تکنولوژی نگهداری و فرآوری، سالانه در کشور یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن، دور ریز سیبزمینی وجود دارد.
صادرات ۳۳۵ هزار تن در ده ماه نخست، واردات ۵۰ هزار تن در ماه یازدهم
درحالیکه کشور در بهمنماه با «بحران سیبزمینی» روبرو شده است و سران سه قوه برای رفع آن مجوز واردات ۵۰ هزار تن سیبزمینی از پاکستان و ترکیه را صادر کردند، اطلاعات گمرک جمهوری اسلامی نشان میدهد در ده ماه نخست سال جاری، ۳۳۵ هزار تن سیبزمینی صادر شده است.
میانگین قیمت سیبزمینی صادراتی ایران، حدود ۱۵ هزار تومان بوده و حال دولت با مصوبه سران قوا، سیبزمینی را به دو برابر قیمت یعنی ۳۰ هزار تومان عرضه میکند.
سیبزمینیهای سران سه قوه، طبق اعلام مراجع رسمی قرار است از ترکیه و پاکستان به کشور وارد شوند. در سال جاری، ایران به همین دو کشور صادرات سیبزمینی داشته است، میانگین قیمت سیبزمینی صادراتی به پاکستان از گمرکات منطقه ویژه اقتصادی بم، منطقه آزاد تجاری چابهار، ميرجاوه و پيشين، حدود ۱۵ هزار و ۵۰۰ تومان و میانگین قیمت سیبزمینیهای صادراتی به ترکیه از مرز بازرگان و ارومیه ۱۳ هزار و ۶۰۰ تومان بوده است.
یارانه نقدی یکماه برابر خرید ۳/۵ کیلو سیبزمینی
دادههای مرکز آمار نشان میدهد قیمت هر کیلو سیبزمینی در بهمنماه سال ۱۴۰۲ حدود ۱۶ هزار تومان بوده است. مرکز آمار هنوز گزارش مربوط به بهمنماه را منتشر نکرده است، اما بر اساس گزارش رسانههای ایران، میانگین قیمت سیبزمینی از بازار ترهبار تا سوپرمارکت، هم اکنون حدود ۶۷ هزار تومان است. این یعنی در بهمنماه امسال، قیمت این محصول نسبت به زمان مشابه سال گذشته نزدیک به ۳۲۰ درصد افزایش قیمت داشته است.
گزارش مرکز آمار از قیمت مواد غذایی در دیماه نیز نشان میدهد هر کیلو سیبزمینی ماه گذشته حدود ۲۷ هزار تومان قیمت داشته است، این یعنی قیمت این محصول پر مصرف، در یک ماه حدود ۱۵۰ درصد افزایش پیدا کرده است.
حتی اگر سیبزمینی سران سه قوه به قیمت کیلویی ۳۰ هزار تومان، در بازار به طور گسترده توزیع شود، باز هم قیمت آن نسبت به سال گذشته، دو برابر افزایش داشته است.
سیبزمینی بعد از گندم و برنج، از پر مصرفترین اقلام مصرفی خانوارهای ایرانی برای تامین کالری مورد نیاز است.
در سالهای اخیر، همزمان با افزایش قیمت مواد پروتئینی مانند گوشت قرمز و سفید و فراوردههای آنها، مردم برای تامین کالری مورد نیاز خود، به سمت استفاده بیشتر از سیبزمینی روی آوردند، بهطوری که هم اکنون سرانه مصرف این محصول برای هر ایرانی ماهانه حدود سه و نیم کیلو تخمین زده میشود.
با قیمتهای فعلی، تامین سهونیم کیلو سیب زمینی، نزدیک به ۲۳۰ هزار تومان خرج بر میدارد، کمی کمتر از یارانه ۳۰۰ هزار تومانی که در حال حاضر به خانوادههای کمدرآمد اختصاص داده میشود.
