مسعود پزشکیان در مراسمی در مجلس شورای اسلامی به عنوان نهمین رییسجمهوری اسلامی سوگند یاد کرد. او پیش از این مراسم با رهبران گروههای نیابتی تحت حمایت جمهوری اسلامی در منطقه دیدار کرد.
مراسم تحلیف پزشکیان، ساعت ۱۶ روز سهشنبه ۹ مرداد ماه به وقت محلی با حضور هیاتهای خارجی و مقامات کشوری و لشکری در صحن مجلس شورای اسلامی برگزار شد.
پزشکیان پس از آن که تعهد داد از نظام و قانون اساسی جمهوری اسلامی به عنوان نهمین رییسجمهوری پاسداری کند، در یک سخنرانی در این مراسم بار دیگر تاکید کرد دولت چهاردهم بر اساس «سند چشمانداز و سیاستهای کلی» مصوب رهبر جمهوری اسلامی عمل خواهد کرد.
او با اشاره به مذاکرات هستهای افزود: «دولت من هرگز تسلیم زورگویی، فشار و استاندارهای دوگانه نخواهد شد. تجربه دو دهه مذاکره با ایران باید دولتهای طرف مذاکره را به این درک رسانده باشد که ما پایبند به تعهداتمان هستیم و مردم و رهبری و نظام سیاسی به زیادهخواهی پاسخ نمیدهند.»
به تازگی آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، اعلام کرده که جمهوری اسلامی احتمالا «یک یا دو هفته» تا دستیابی به مواد شکافتپذیر که برای تولید سلاح هستهای لازم است، فاصله دارد.
پزشکیان در جریان کارزار انتخاباتی خود وعده داد برای برداشته شدن تحریمها با آمریکا مذاکره کند اما بلینکن درباره انتظارات آمریکا از دولت آینده پزشکیان گفته است: «واقعیت این است که رهبر جمهوری اسلامی همچنان در مورد همه چیز تصمیم میگیرد و بنابراین ما توقع زیادی نداریم، اما خواهیم دید که او [پزشکیان] و تیمش پس از روی کار آمدن چه خواهند کرد.»
پزشکیان در سخنرانی خود در مجلس، بار دیگر علیه اسرائیل موضع گرفت و در پی این اظهارات، شماری از حاضران در مراسم، در حضور مهمانان خارجی لحظاتی علیه اسرائیل و آمریکا شعار سر دادند.
میهمانان اصلی
اسماعیل هنیه، رییس دفتر سیاسی حماس، زیاد نخاله، دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین، نعیم قاسم، قائم مقام دبیرکل حزبالله لبنان و محمد عبدالسلام، سخنگوی گروه حوثیهای یمن، از سخنان پزشکیان علیه اسرائیل استقبال کردند و برای او کف زدند.
حماس روز سهشنبه نهم مرداد در بیانیهای اعلام کرد هنیه با پزشکیان دیدار و گفتوگو کرد.
هنیه طی این دیدار پزشکیان را در جریان آخرین تحولات سیاسی و میدانی جنگ غزه قرار داد و از مواضع جمهوری اسلامی در آن چه «حمایت از مردم فلسطین» خواند، قدردانی کرد.
پزشکیان در دیدار با هنیه گفت: «یقین داریم مقاومت مردم و مجاهدان فلسطینی به پیروزی نهایی و آزادی سرزمین فلسطین ختم میشود.»
پزشکیان روز دوشنبه هشتم مرداد در دیدار با زیاد نخاله، دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین نیز گفت که تغییر دولتها در ایران موجب تاثیرگذاری بر حمایت جمهوری اسلامی از گروههای فلسطینی نمیشود.
پزشکیان در دیدار با محمد عبدالسلام، سخنگوی حوثیهای یمن، از حملات این گروه علیه اسرائیل و ناوبری دریایی استقبال کرد و گفت که اقدامات این گروه، اسرائیل و حامیان این کشور را «تحت فشار گذاشته» است.
او افزود: «با همکاری کشورهای اسلامی باید بساط ظلم به مسلمانان برچیده شود.»
همزمان و روز سهشنبه، علی خامنهای با سران گروههای فلسطینی و رهبران برخی کشورهای خارجی که برای شرکت در مراسم تحلیف پزشکیان به تهران سفر کردهاند، دیدار کرد.
بنا بر اعلام «ستاد برگزاری مراسم تحلیف»، این مراسم با حضور مقامات ۸۶ کشور و ۱۱۴ هیات خارجی برگزار شد و بیش از ۶۰۰ خبرنگار داخلی و بینالمللی آن را پوشش میدهند.
آدام بایلان، عضو پارلمان اروپا، در نامهای به جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به اعزام انریکه مورا، قائممقام مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا به مراسم تحلیف پزشکیان در ایران اعتراض کرد.
بایلان در نامه خود این اقدام را «بسیار نامناسب و خطرناک» توصیف کرد و گفت: «تعامل با رژیمهایی که صلح و امنیت را تهدید میکنند پیام اشتباهی میفرستد و اعتبار ما را در صحنه جهانی تضعیف میکند.»
حسین آقایی، پژوهشگر روابط بینالملل و امور استراتژیک در گفتوگو با ایراناینترنشنال درباره دولت پزشکیان گفت: «سیاست فریب جمهوری اسلامی پس از انتصاب پزشکیان نیز تشدید تنش در منطقه و تشدید تنش اتمی است.»
او افزود: «اینها ابزارهایی هستند که جمهوری اسلامی برای اخاذی از آمریکا و قدرتهای اروپایی استفاده میکند.»
با اینکه پزشکیان وعده داد دولتی را با گرایشهای مختلف تشکیل خواهد داد، با نزدیک شدن به موعد معرفی اعضای کابینه، هواداران او این موضوع را زیر سوال میبرند.
غلامحسین کرباسچی، از چهرههای حزب کارگزاران گفته «سو تفاهمی» رخ داده است.
کرباسچی در گفتوگو با جماران، با اشاره به تلاش نیروهای اصولگرا برای حضور در کابینه گفت: «وقتی دکتر پزشکیان گفتند از همه نیروها استفاده میکنیم، آنها هم فکر کردند کسانی که مخالف خط مشی و روشهای ایشان هستند میتوانند نقشی داشته باشند. در حالی که کسانی که آقای پزشکیان را قبول ندارند و راه و روش ایشان را نمیپذیرند، معنا ندارد از آنها استفاده شود و نمیتوانند نقش سازندهای در کنار ایشان بازی کنند.»
کرباسچی در ادامه به تماسها با پزشکیان و «شورای راهبری دوره انتقال» اشاره کرد و گفت: «تهدید کردند به اینکه اگر فلان جور نشود در مجلس فلان کار را میکنیم و جلو رای اعتماد را میگیریم،»
او در پایان به عدم قبول مسئولیت از سوی چهرههای کارآمد پرداخت و گفت: «من با یکی از مسئولین کمیتهها که کارش تمام شده بود، تلفنی صحبت میکردم. گفتم آدمهای قویتری بودند، چرا آنها را انتخاب نکردید؟ گفت کسی حاضر به قبول مسئولیت نیست. با کمال ناراحتی و متأسفانه، با توجه به مشکلاتی که در کشور وجود دارد، آدمهای توانمند حاضر نیستند آبرو و حیثیت خود را ببرند و نتوانند در کشور کاری کنند.»
احمد زیدآبادی، فعال سیاسی و حامی پزشکیان در انتخابات ۱۴۰۳ نیز به فشارها برای عضویت افراد در کابینه واکنش نشان داد.
زیدآبادی گفت پزشکیان باید به «گدایان پست» یک نه قاطع بگوید.
او با اشاره به نقل قولهایی از امام اول شیعیان، پست و مقام را بیارزش دانست و در توصیف کسانی که خواهان حضور در کابینه پزشکیان هستند گفت: «گویا خواری پیشه افرادی در این کشور شده است! حقا که گدایی پول در کوی و برزن شرف دارد بر گدایی پست و مقام.»
پزشکیان و بمبهای ساعتی دولت قبل
پس از اعلام نتایج انتخابات، اخباری درباره تحرکات دقیقه نودی مدیران دولت ابراهیم رئیسی منتشر شد. در واپسین روزهای مسئولیت، مدیران دولت رئیسی مصوبات و احکامی صادر کرده بودند که به صورت بالقوه میتوانست روی عملکرد دولت پزشکیان تاثیرگذار باشد.
میثم شرفی، عضو کارگروه تعیین وزیر نفت دولت چهاردهم در حساب شبکه ایکس خود نوشت: «به دستور پزشکیان تمام مصوبات ۲۵ روز گذشته دولت معلق و تمام انتصابات و استخدامیهای این مدت باطل اعلام شد.»
او همچنین گفت که با این دستور پزشکیان، «تمام قیمتهای جدید ایران خودرو و سایپا و خودروهای مونتاژی نیز باطل شد».
شورای راهبری دوره انتقال
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق که چهره نزدیک به پزشکیان است، با انتشار عکسی در شبکه ایکس (توییتر سابق) نوشته است کار او و همکارانش در شورای راهبری دوره انتقال به پایان رسیده است.
بعد از تعیین پزشکیان به عنوان رییسجمهوری منتخب، این شورا به ریاست ظریف، از فعالترین اعضای ستاد پزشکیان برای انتخاب اعضای کابینه تشکیل شد.
حالا ظریف نوشته است خروجی بیش از ۳۰ جلسه نیمروزی این شورا، پیشنهاد چهرههایی به پزشکیان بوده که در بین آنها «جوانان، زنان و شایستگان اقوام مختلف» حضور دارند.
پیش از این و در تاریخ ششم مرداد، حسین شریعتمداری، نماینده رهبر جمهوری اسلامی در روزنامه کیهان، با انتقاد از عملکرد این شورا گفته بود اعضای آن سابقه حضور در اعتراضات سال ۱۳۸۸ را داشتهاند.
او گفته بود اعضای این شورا از همجنسگرایی دفاع میکنند.
ظریف تعداد جلسات این شورا را اعلام کرده اما فهرستی را که به آن دست یافتهاند منتشر نکرده تا نیروهای حامی پزشکیان بتوانند پیشنهادهای این شورا را با کسانی که معرفی خواهند شد، مقایسه کنند.
پزشکیان با خامنهای هماهنگ است
پنجم مرداد ۱۴۰۳، وبسایت رهبر جمهوری اسلامی گفتوگویی مفصل با پزشکیان منتشر کرد.
در این گفتوگو، او صراحتا اعلام کرد تمام اعضای کابینه را با خامنهای هماهنگ خواهد کرد.
پزشکیان در پاسخ به این سوال که کابینه را چه زمانی به مجلس معرفی خواهد کرد، گفت: «هرچه سریعتر تلاش خواهیم کرد خدمت رهبر انقلاب برویم و مشورت و هماهنگی نهایی را هم آنجا انجام بدهیم تا نهایتا فهرستی را که از جمعبندی افراد معرفی شده توسط جریانات مختلف به دست آمده، انشاالله با تفاهم و رضایت کامل بتوانیم معرفی کنیم.»
پیش از این در جمهوری اسلامی، انتخاب وزیران اطلاعات، امور خارجه، دفاع، فرهنگ و ارشاد اسلامی، علوم، تحقیقات و فنآوری، آموزش و پرورش و جهاد کشاورزی با هماهنگی خامنهای صورت میپذیرفت.
علاوه بر این وزرا، روسای سازمان انرژی اتمی و برنامه و بودجه هم با نظر خامنهای منصوب میشدند.
حالا پزشکیان یک گام بزرگ فراتر گذاشته و میخواهد همه پیشنهاداتش را برای کابینه، با خامنهای هماهنگ کند.
لابی اصلاحطلبان و چهرههای کهنسال
یک روز پس از گفتوگوی پزشکیان با سایت خامنهای، رسانهها خبر دادند محمد خاتمی، رهبر جریان اصلاحات جمهوری اسلامی، با حضور در پاستور با پزشکیان دیدار کرده است.
خروجی این دیدار آنطور که رسانهها نوشتند، انتخاب محمدرضا عارف به سمت معاون اولی پزشکیان بود.
در حالی که ظریف تاکید کرده است خروجی شورای راهبردی آنها چهرههای جوان بوده اما روزنامه اصولگرای فرهیختگان نوشت میانگین سنی چهرههایی که پزشکیان قصد دارد به مجلس معرفی کند، حدود ۶۰ سال است.
وبسایت میز نفت نیز نوشته است با وجود مخالفت پزشکیان، اسحاق جهانگیری با لابی حزب کارگزاران قرار است به عنوان یکی از گزینههای وزارت نفت معرفی شود.
از سوی دیگر برخی روزنامهنگاران داخل ایران به طور غیررسمی اعلام کردهاند عبدالناصر همتی قرار است به عنوان وزیر اقتصاد معرفی شود. این در حالی است که به نوشته برخی منابع، نام همتی حتی جزو نفرات اول تا پنجم لیست شورای راهبردی هم نبوده است.
در چنین فضایی، وبسایت خبر آنلاین منتسب به حسین انتظامی که خود یکی از نامزدهای تصدی پست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، گزارشی از فشارها به پزشکیان برای انتخاب کابینه منتشر کرده است.
این وبسایت با برخی چهرههای اصلاحطلب و جریان اعتدالی تماس گرفته و نقش آنها را در فهرست رسانههای اصلاحطلب تکذیب کرده است.
به نوشته خبرآنلاین، علیاکبر ناطق نوری، حسن روحانی و علی لاریجانی برای تصدی پستهای کابینه هیچ لیستی به پزشکیان ارائه ندادهاند.
با وجود این، تلاش رسانههای وابسته به چهرهها و جریانهای مختلف سیاسی برای انتشار گمانهزنیها ادامه دارد. در این بین، به نظر میرسد کلیدیترین موضوع همان حرفی باشد که پزشکیان در آستانه تنفیذ به وبسایت خامنهای زد: بر خلاف سنت روسای جمهور پیشین و حتی جلوتر از روسای جمهوری اصولگرا، پزشکیان تمام اعضای کابینه را با رهبر جمهوری اسلامی هماهنگ خواهد کرد.
در این گزارش که با استناد به شاخص رقابتپذیری سفر و گردشگری (TTDI) در سال ۲۰۲۴ تهیه شده، ایران با امتیاز ۳/۷۲ در رتبه هفتادوسوم قرار داد.
مجمع جهانی اقتصاد از شاخص توسعه سفر و گردشگری برای ارزیابی توسعه پایدار و مقاوم بخش سفر و گردشگری استفاده میکند.
این شاخص مجموعهای از عوامل و سیاستها را اندازهگیری میکند که توسعه پایدار بخش سفر و گردشگری را ممکن میسازند و این به نوبه خود به توسعه و رقابتپذیری یک کشور کمک میکند.
شاخص توسعه سفر و گردشگری از شاخص رقابتپذیری سفر و گردشگری به دست آمده و شامل پنج عنصر اصلی محیط توانمندساز، سیاستها و شرایط توانمندساز، منابع طبیعی و فرهنگی، زیرساختها و گردشگری پایدار است.
بر اساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، امارات متحده عربی با امتیاز ۴/۶۲ در رتبه ۱۸ و ترکیه با امتیاز ۴/۳۹ در رتبه ۲۹ این فهرست قرار دارند.
در این فهرست آمریکا با امتیاز ۵/۲۴ در رتبه اول است و کشور مالی با ۲/۷۸ امتیاز در رتبه ۱۱۹ قرار گرفته است.
ایران در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا نیز جایگاه قابل توجهی ندارد و در بین ۱۴ کشور، در رتبه ۹ قرار گرفته است.
امنترین مقاصد سفر
در گزارشی که معاونت امور کمیسیونهای تخصصی اتاق بازرگانی ایران منتشر کرده لیستی از ۴۰ کشور امن دنیا برای سفر منتشر شده است که ایران جایی در این فهرست ندارد.
منبع این فهرست وبسایت ورددیتا (worldata) است.
کشورها در این فهرست بر اساس ۴۸ معیار از حوزههای مختلف ارزیابی شدهاند. ۲۳ مورد از این معیارها از موسسه اقتصاد و صلح (IEP) آمده که کشورها را از نظر خطر جنگ و خشونت بررسی میکند و ۲۵ معیار دیگر شامل خطر فساد، جرایم خرد، سلامت و اثرات زیستمحیطی است.
اتریش، سوئیس، آلمان، بلژیک و دانمارک با کسب امتیاز بیش از ۹۰، به عنوان پنج کشور اول امن برای سفر در سال ۲۰۲۴ معرفی شدهاند.
توریسم اسلامی
بر اساس این گزارش در شاخص جهانی سفر مسلمانان، ایران در بین ۲۰ کشور اول جهان در رتبه ششم قرار گرفته است.
این شاخص وضعیت «گردشگری حلال» را بررسی میکند و ایران را پس از کشورهایی ترکیه و قطر قرار میدهد.
کشورهای مالزی و اندونزی چندین سال است جایگاه نخست این فهرست را به صورت مشترک حفظ کردهاند.
با وجود افزایش شمار گردشگران ورودی بینالمللی به ایران از ۲/۹۴ میلیون نفر در سال ۲۰۱۰ به حدود ۵/۸ میلیون نفر در سال ۲۰۲۳، این تعداد در مقایسه با کل گردشگران بینالمللی جهانی بسیار اندک است.
در یک نمونه، امارات متحده عربی در سال ۲۰۲۳، ۲۸ میلیون گردشگر داشته است.
ایران با مجموع درآمد ۳/۷ میلیارد دلار درآمد از صنعت گردشگری در سال ۲۰۲۲، فاصله زیادی با امارات متحده عربی با بیش از ۲۱ میلیارد دلار درآمد دارد.
این ارقام نشاندهنده پایین بودن درآمدهای گردشگری ایران در مقایسه با کشورهای دیگر جهان است.
گزارش ریسک
یکی از منابع گزارش معاونت کمیسیونهای تخصصی اتاق ایران، گزارش مجمع جهانی اقتصادی درباره ریسکهای جهانی تجارت در سال ۲۰۲۴ است.
در این سند، تورم، کمبود آب، فرسایش انسجام اجتماعی، نابرابری (در ثروت و درآمد) و رکود اقتصادی، مهمترین خطرات پیش روی ایران اعلام شده است.
در گزارش ریسک، به بحران ناشی از انتشار «اطلاعات نادرست» در سالهای آینده اشاره شده و با ذکر اینکه آزادی اینترنت جهانی در حال کاهش است، از آن به عنوان منبعی برای اختلال اجتماعی و ابزاری برای کنترل عمومی از سوی بازیگران سیاسی یاد شده است.
در این گزارش با اشاره کشته شدن معترضان در ایران به دلیل نبود آزادی بیان و زندانی کردن مخالفان و روزنامهنگاران تاکید شده که گسترش اطلاعات نادرست و گمراهکننده به نفع «استبداد دیجیتال» است.
با وجود این شرایط، مسلم شجاعی، مقام وزارت گردشگری، روز ۱۶ خرداد سال جاری از رشد ۵۰ درصدی سفر به ایران خبر داد و گفت: «سال گذشته بیش از شش میلیون گردشگر خارجی به ایران سفر کردند.»
حرمتالله رفیعی، رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات هوایی و گردشگری، ۳۰ آذر ۱۴۰۲ با بیان اینکه «بعد از اعتراضات سال گذشته ورود گردشگر اروپایی کم شد» گفته بود ورود گردشگر از غرب به دلایل امنیتی پررونق نیست و «گردشگران از بلوک شرق مثل روسیه و چین» جایگزین غربیها شدند.
