خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل از دیپلماتهایی که نامشان را اعلام نکرده، خبر از آن داده است که ایالات متحده و سه متحد اصلی اروپاییاش بر سر اینکه آیا باید در آژانس بینالمللی انرژی اتمی با جمهوری اسلامی مقابله کنند یا نه، دچار اختلاف نظر شدهاند.
دور تازه نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی هستهای، دوشنبه ۱۴ خرداد آغاز میشود و ۳۵ کشور عضو این شورا، بار دیگر پرونده فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی و آخرین گزارش رافائل گروسی مدیرکل این نهاد وابسته به سازمان ملل متحد را بررسی میکنند.
۱۸ ماه از آخرین باری که شورای حکام قطعنامهای را علیه جمهوری اسلامی تصویب کرد، میگذرد. در آن قطعنامه از جمهوری اسلامی خواسته شده بود که برای انجام تحقیقات آژانس بینالمللی انرژی اتمی که سالها است در جریان است، برای یافتن منشاء ذرات اورانیوم یافتشده در سه سایت اعلامنشده، فورا همکاری کند.
در حالی که تعداد سایتهای مورد سوال به دو سایت کاهش یافته، تهران هنوز به پرسشها در این زمینه پاسخ نداده است. همزمان، بر مشکلات موجود بین جمهوری اسلامی و آژانس بینالمللی انرژی اتمی افزوده شده است از جمله به این دلیل که تهران حضور کارشناسان ارشد غنیسازی اورانیوم در تیم بازرسی آژانس بینالمللی انرژی اتمی را منع کرده و به آنها اجازه ورود به ایران نمیدهد.
یک دیپلمات ارشد اروپایی به رویترز گفت: «کار با ایران بسیار دشوار است. سطح تخلفات بیسابقه است. هیچ کاهشی در سرعت و ظرفیت برنامه هستهای جمهوری اسلامی وجود ندارد و هیچ حسن نیت واقعی از سوی تهران برای همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی دیده نمیشود.»
نگرانی درباره فعالیتهای اتمی جمهوری اسلامی با ادامه غنیسازی اورانیوم با غلظت ۶۰ درصد افزایش یافته است. براساس گزارش منابع غربی، جمهوری اسلامی اورانیوم لازم برای ساخت دست کم سه بمب اتمی را فراهم آورده است.
قدرتهای غربی میگویند که این میزان از غنیسازی هیچ هدف غیرنظامی معتبری ندارد. آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز اعلام کرده است که هیچ کشور دیگری، بدون ساخت سلاح هستهای، به غنیسازی اورانیوم در این سطح نپرداخته است.
با این همه، رهبران جمهوری اسلامی میگویند که اهداف آنها کاملا صلحآمیز است. هرچند کمال خرازی، مشاور علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی، روز ۲۰ اردیبهشت امسال با اشاره به احتمال حمله نظامی اسرائیل به تاسیسات اتمی در ایران اعلام کرد در صورت تهدید موجودیت جمهوری اسلامی، حکومت ایران دکترین هستهای خود را تغییر خواهد داد.
خرازی در گفتوگو با شبکه تلویزیونی قطری الجزیره بار دیگر تاکید کرد که جمهوری اسلامی «دارای ظرفیت تولید بمب هستهای» است.
با این حال، به گزارش رویترز، ایالات متحده نمیخواهد در نشستهای پیش روی شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی بهدنبال قطعنامه دیگری علیه جمهوری اسلامی باشد.
در دور قبلی نشست شورای حکام، بریتانیا، فرانسه و آلمان بر سر راه حلی برای مقابله با جمهوری اسلامی به توافق نرسیدند اما سرانجام، از موضع خود عقب نشستند.
اغلب از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بهعنوان دلیل بی میلی دولت جو بایدن برای صدور قطعنامهای علیه جمهوری اسلامی یاد میشود.
با وجود این، مقامهای آمریکایی میگویند که هدف آنها این است که از دادن بهانهای به دست جمهوری اسلامی برای تشدید فعالیتهای هستهای خود جلوگیری کنند.
تنش ها در خاورمیانه بهویژه با ادامه جنگ غزه افزایش یافته است. اسرائیل و جمهوری اسلامی ماه گذشته برای اولین بار بهطور مستقیم به یکدیگر حمله کردند. اسرائیل بارها تهدید کرده که در صورت لزوم به تاسیسات هستهای ایران حمله خواهد کرد.
به نوشته رویترز، مرگ ابراهیم رئیسی، رییس دولت در جمهوری اسلامی در سانحه سقوط هلیکوپتر در روز یکشنبه اوضاع را پیچیدهتر کرده است. دو دیپلمات به این خبرگزاری گفتند که در گفتگوهای اخیر بین نمایندگان تهران و مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به این آژانس اطلاع داده شد که تا زمانی که جانشین رئیسی در روز هشتم تیر انتخاب نشود، تعاملی با آژانس صورت نخواهد گرفت.
یکی دیگر از دیپلماتهای ارشد اروپایی گفت: «سه کشور اروپایی پیشنویس یک قطعنامه علیه جمهوری اسلامی را آماده کردهاند اما هنوز آن را برای اعضای شورای حکام نفرستادهاند.
او به رویترز گفت:«تحلیل ما این است که مرگ رئیسی چیزی را تغییر نمیدهد. ما باید با این قطعنامه جلو برویم، اما مشکل آمریکاییها هستند و ما در گفتگوهایمان هر کاری انجام میدهیم تا آنها را متقاعد کنیم.»
مشخص نیست چه زمانی در این زمینه تصمیم گرفته خواهد شد. گزارش جدید آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره ایران در اوایل هفته آینده منتشر میشود و پیشنویس قطعنامهها، برپایه این گزارش نوشته میشود.
در حالیکه ادارهکل اتباع خراسان رضوی مشخص نساخته با چه روشی به این عدد رسیده است، ایرنا در گزارش خود نوشته پیش از شروع مراسم تشییع ابراهیم رئیسی، حسین شرافتیراد مدیرکل اتباع استان خراسان رضوی در مراسم یادبود رئیسی در حسینیه هراتیهای مشهد حاضر شده که به ادعای این گزارش با حضور «هزاران نفر از جامعه اتباع و مهاجر افغانستانی» برگزار شده است.
ادعای حضور هزاران نفر در حسینیه هراتیها در حالی طرح شده که در عکسی که از این مراسم منتشر شده جمعیت حاضران حتی چند صد نفره به نظر نمیرسد همچنانکه تصاویر منتشر شده از اتباع افغانستانی حاضر در مراسم تدفین رئیسی آنها را بسیار کمشمار نشان میدهد.
بر اساس اعلام اداره کل اتباع خراسان رضوی، پس از تهران که دارای بیشترین شمار مهاجران خارجی است، در مشهد نزدیک به ۴۰۰ هزار تبعه خارجی دارای مدارک شناسایی و نزدیک به ۳۰۰ هزار تبعه خارجی فاقد مدرک هویتی شناسایی شدهاند.
مدیرکل اتباع خراسان رضوی در مراسم حسینیه هراتیها مدعی شده تاسیس سازمان ملی مهاجرت از یادگارهای ابراهیم رئیسی است، این ادعا در حالی طرح شده که لایحه تاسیس این سازمان در دولت روحانی تهیه و مجلس فرستاده شد.
سیاست جمهوری اسلامی در برخورد با اتباع پناهجوی افغانستانی از جمله دشواری تحصیل و اشتغال آنها در ایران و یا ممنوعیت تردد و یا سکونت آنها در شماری از استانهای ایران در سالهای گذشته انتقادهای زیادی به دنبال داشته است.
وبسایت دیدهبان ایران تیرماه ۱۴۰۲ در گزارشی خبر داده بود که شماری از مدارس دولتی در ایران از دانشآموزان افغانستانی برای ثبتنام آنها در مدرسه مبالغی «غیرقانونی» دریافت میکنند.
به گفته «انجمن یاری کودکان»مدارس دولتی از «۵۰۰ هزار تومان تا مبالغ میلیونی» را از این دانشآموزان میگیرند که «رشوه» محسوب میشود و قانونی نیست.
پیشتر مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری کرمانشاه از ممنوعیت تردد، اسکان و اشتغال اتباع افغانستان در ۱۶ استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان، کردستان، کرمانشاه، ایلام، لرستان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، گیلان، مازندران، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و همدان خبر داده بود.
فردای اقتصاد، هم در گزارشی نوشته بود استانهایی که بخشهایی از آنها برای اقامت شهروندان افغانستانی ممنوع اعلام شدهاند، اصفهان، بوشهر، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خوزستان، سمنان، فارس، قزوین، کرمان، گلستان، مرکزی و یزد هستند.
پیش از این هم در مهر ماه امسال بیش از ۵۴۰ هنرمند، وکیل، پزشک، روزنامهنگار و فعال مدنی و اجتماعی خواستار توقف آزار مهاجران افغانستانی در ایران شدند و گفتند نظام حقوقی ایران در این سالها موجب شکلگیری مهمترین مانعها و چالشها در راستای ادغام مهاجران در جامعه میزبان شده است.
این فیلمساز مستقل ایرانی، پیشتر در اولین گفتگوی خود پس از خروج از ایران با ارائه جزئیاتی از شیوه خروجش از ایران و برنامههای آیندهاش گفته بود با وضعیت حقوقیاش «چارهای» جز ترک کشور نداشته، چون مصمم به ادامه کار است و میخواهد داستان مردمش را با فیلم بازگو کند.
رسولاف در این گفتگو به رویترز گفته ایده این فیلم پس از چندین بار دستگیری و بازداشت به ذهن او خطور کرده است: «در چند سال گذشته، آنقدر مورد بازجویی قرار گرفتم، به دادگاه رفتم، و در زندان با افرادی که زندان را اداره میکنند در تماس بودم که این سؤال برایم پیش آمد: افرادی که این سیستم را اداره میکنند چه ذهنیتی دارند؟ چگونه فکر میکنند؟ چه نوع افرادی هستند؟»
محمد رسولاف که پیش از این دو بار زندانی شده و مدتی را نیز در سلول انفرادی گذرانده بود به حکم شعبه ۲۹ دادگاه انقلاب به هشت سال زندان، شلاق، جزای نقدی و ضبط مال محکوم شد.
بابک پاکنیا، وکیل رسولاف پیشتر در شبکه اجتماعی ایکس نوشته بود: «دلیل اصلی صدور این حکم، امضای بیانیهها و ساخت فیلم و مستند است که از نظر دادگاه، این اقدامات مصداق اجتماع و تبانی به قصد ارتکاب جرم علیه امنیت کشور محسوب میشود.»
فیلم دانه انجیر معابد بر روی یک قاضی تحقیق متمرکز است که با گسترش اعتراضات در سراسر ایران در پی جانباختن مهسا ژینا امینی، به تدریج دچار استرس شده و پارانویا میگیرد و همزمان در خانه، دو دخترش در مقابل کنترل شدیدتر او بر زندگیشان مقاومت میکنند در حالی که همسرش در کنار او میایستد.
رسولاف در گفتگو با رویترز، با اشاره به اینکه نخستین بار ۲۰ سال پیش به کن رفته است گفت: «حضورم در کن مربوط به مسیری است که آغاز کردهام و امروز بسیار خوشحالم که اینجا هستم.»
رسولاف که پیشتر به روزنامه گاردین گفته بود طرحهای زیادی در زندان نوشته است و همیشه احساس میکرده اگر مدتی طولانی در زندان بماند توانایی ساخت این فیلمها را نخواهد داشت به رویترز گفته چندین پروژه دیگر در دست داشته که یکی از آنها ممکن است انیمیشن باشد: «فکر کردم که اگر به زندان بروم، داستانها ناگفته باقی میمانند.»
او در گفتگویش با رویترز افزوده تصمیم گرفته کارهایی که باید انجام دهد و «بعد از آن اگر جمهوری اسلامی هنوز وجود داشته باشد و اگر این احکام هنوز پابرجا باشند» زمان زندان رفتنش فرا میرسد.
رسولاف در چندین فیلم خود، مانند «به امید دیدار»، «دستنوشتهها نمیسوزند»، «شیطان وجود ندارد» و «لِرد» ساختار آلوده به فساد حاکمیت در جمهوری اسلامی را به نمایش گذشته و از آن انتقاد کرده و چندین جایزه معتبر بینالمللی را از جشنوارههای مطرحی مانند کن و برلین از آن خود کرده است.
نصرالله روز جمعه در یک سخنرانی ویدیویی گفت جمهوری اسلامی با مرگ ابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان «بسیار اندوهگین شد، اما سردرگم و تضعیف نشد.»
او علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی را ستایش کرد و بار دیگر تاکید کرد حکومت ایران به حمایت از گروههای شبهنظامی منطقه ادامه میدهد.
ابراهیم رئیسی، رییسجمهوری ایران، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه او و همراهانشان در سیام ثور امسال در سقوط هلیکوپتری در راه تبریز کشته شدند.
روز جمعه هفته گذشته و دو روز پیش از مرگ رئیسی، رسانههای اسرائیل خبر دادند جمهوری اسلامی تجهیزات پیشرفته دفاع هوایی را در اختیار گروه شبهنظامی حزبالله لبنان قرار داده است.
همزمان ارتش اسرائیل تایید کرد تاسیسات نگهداری موشکها از سوی حزبالله تهدیدی برای هواپیماهای اسرائیلی است.
بهمن سال گذشته، گروه شبهنظامی حزبالله لبنان که تحت حمایت جمهوری اسلامی فعالیت میکند، اعلام کرد برای اولین بار از آغاز جنگ کنونی غزه، موشک «فلق۱» را به سمت یک پایگاه نظامی اسرائیل شلیک کرد.
پرتاب این موشک از آنجا که ساخت ایران است، بازتاب گستردهای در رسانهها داشت.
از زمان آغاز جنگ غزه، اسرائیل و گروه شبهنظامی حزبالله لبنان به موازات این جنگ، در مرزهای جنوبی لبنان با یکدیگر تبادل آتش کردهاند.
نصرالله روز جمعه گفت در دوران رئیسی «شاهد تحولی در اولویت دادن به روابط با کشورهای همسایه و شرق بود».
او همچنین به نقش امیرعبداللهیان در ارسال حمایتهای ایران به گروههای فلسطینی، لبنانی و دیگر گروههای موسوم به «محور مقاومت» اشاره کرد و گفت که او به این گروهها «علاقه زیادی داشت».
پس از مرگ رئیسی و امیرعبداللهیان، حزبالله لبنان تصاویر بازدید رئیسی از یک پایگاه نظامی در سال ۲۰۱۸ را منتشر کرده است.
این رسانهها با پخش تصاویری از این دیدار، نوشتند رئیسی همواره مشتاق بود هر کاری که میتواند برای «مقاومت» انجام دهد.
خبرگزاریهای جمهوری اسلامی میگویند این تصاویر متعلق به یکی از پایگاههای حزبالله لبنان در منطقه اقلیم التفاح واقع در جنوب لبنان است.
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه روز پنجشنبه (سوم جوزا) این تصاویر را بازنشر کرد.
گروه شبهنظامی حزبالله لبنان، تحت حمایت کامل جمهوری اسلامی است.
رسانههای جمهوری اسلامی به نقل از وبگاه خبری العهد نوشتند که رئیسی در آن سال به عنوان تولیت آستان قدس رضوی به لبنان سفر کرد و با نصرالله دیدار کرد.
طبق گزارشهای منتشر شده، در آن زمان هر دو طرف «درباره امور مقاومت و مبارزه دایمی» با اسرائیل صحبت کردند.
تولیت آستان قدس رضوی یکی از ثروتمندترین نهادهای زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی است.
از روز پنجشنبه ۱۰ خرداد ۱۴۰۳، افراد میتوانند برای انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری اعلام نامزدی کنند. ثبتنام نامزدها تا ۱۴ خرداد ادامه خواهد داشت. در این شرایط رسانههای دو طرف اصولگرا و اصلاحطلب در ایران گمانهزنیهایی درباره چهرههایی که احتمالا برای ثبتنام به وزارت کشور خواهند رفت منتشر میکنند.
برخی فعالان اصولگرا که روابط خوبی با ابراهیم رئیسی داشتند این تحرکات انتخاباتی را خیلی زود ارزیابی کردند. با اینحال به نظر میرسد در زمین واقعیت، جمهوری اسلامی نمیتواند منتظر خشک شدن کفن ابراهیم رئیسی بماند. دیروز پیمان جبلی، رییس سازمان صدا و سیما گفت سازمان متبوعش در تدارک برگزاری مناظرهها برای انتخابات هشت تیر ۱۴۰۳ است.
رییس منصوب علی خامنهای در صدا و سیما با اشاره به لزوم برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری بعد از مرگ رئیسی گفت: «این کار بسیار بسیار مهم و بزرگی است و نه فقط صداوسیما بلکه کشور بیش از چهار دهه است این تجربه را نداشته است.»
شریان تبلیغاتی بذرپاش
مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی، در یکی از اولین واکنشهایی که به مرگ رئیسی داشت، گفت برخی به دنبال تک دورهای کردن دولت رئیسی بودند و حالا به آرزویشان رسیدند.
حالا نام این وزیر دولت رئیسی به عنوان یکی از نامزدهای احتمالی حضور در انتخابات مطرح شده است. حتی اگر خودش هم به میدان نیاید، او اسپانسر مالی «شبکه راهبردی یاران انقلاب» یا همان شریان است. جریانی که در انتخابات اسفند ماه ۱۴۰۲ حدود ۷۰ نفر از نامزدهای مورد حمایتش به مجلس راه یافتند. برخی از آنها حاصل فهرستهای مشترک بودند اما به هر حال برای جریانی که مرداد ۱۴۰۲ اعلام موجودیت کرده بود، این دستاورد در اسفند ۱۴۰۲ زیاد هم کم نبود.
این جریان ارتباط خوبی هم با امنا (ائتلاف مردمی نیروهای انقلاب اسلامی) دارد که آن هم چندان قدیمی نیست.
غلامرضا جعفرزاده ایمن آبادی، نماینده ادوار مجلس نزدیک به اصلاحطلبان، در مطلبی در حساب شبکه ایکس خود با کنایه به گفتههای بذرپاش در مراسم تشییع جنازه رئیسی به او گفت: «آقای بذرپاش از بدو ورود به دولت سیزدهم همیشه در مظان اتهام بودی که کاندیدای ریاست جمهوری هستی و عامل تک دورهای شدن رئیسی مرحوم میشوی. حال که قاطعانه اعلام برائت کردی معلوم شد برای ریاستجمهوری ثبتنام نخواهی کرد!»
سعید جلیلی چهار میلیونی
نیویورک تایمز از سعید جلیلی به عنوان یکی از نامزدهای بالقوه انتخابات پیش رو نام برده است.
حسین شریعتمداری، مدیرمسئول منصوب علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، در روزنامه کیهان نیز گفته است: «مردم قطعا به دنبال کسی که با رئیسی زاویه دارد نمیروند.»
شریعتمداری سابقه طولانی در پیشبینی دقیق نتایج انتخابات، از جمله در انتخابات سال ۸۸، پیش از برگزاری آن دارد.
اشاره نیویورک تایمز به جلیلی و آدرس دادن شریعتمداری، فرضیه حضور جلیلی را تقویت میکند، به خصوص اینکه او در انتخابات سال ۱۴۰۰ به نفع رئیسی کنارهگیری کرد و بسیاری از نزدیکانش همین حالا در دولت رئیسی حضور دارند.
محسن منصوری، معاون اجرایی دولت، از چهرههای بسیار نزدیک به سعید جلیلی است و علی باقری کنی، معاون جلیلی در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، اکنون کفیل وزیر امور خارجه است.
از طرفی جلیلی حمایت جبهه پایداری را هم دارد.
با این حال به نظر نمیرسد او پایگاه رای چندانی داشته باشد. آخرین بار که سال ۱۳۹۲ وارد عرصه انتخابات شد فقط حدود چهار میلیون رای داشت.
مصطفی فقیهی، مالک وبسایت اصلاحطلب انتخاب، با انتشار پوستری منتسب به ستاد انتخاباتی جلیلی در انتخابات سال ۱۴۰۰، حضور او در انتخابات زودهنگام را آخرین برگ جریان پایداری ارزیابی کرده است.
این فعال اصلاحطلب پیشتر هم گفته بود افرادی از داخل دولت ابراهیم رئیسی در تلاش هستند از نامزدی جلیلی حمایت کنند.
رایزنیهای پشت پرده
اگر آنطور که اصلاحطلبان روایت میکنند و شریعتمداری هم آدرس میدهد، قرار نباشد اصولگرایان با اصلاحطلبان رقابت کنند، در رقابتی درونی کار برای جلیلی سخت خواهد شد.
با فاصله کمی از اعلام خبر مرگ رئیسی، وبسایت ایرانوایر به نقل از منابع خود خبر داد سیاستمدارانی مثل محمدباقر قالیباف، علی لاریجانی و علی شمخانی در تماسهایی با بیت علی خامنهای به تکاپو افتادهاند تا مانع حمایت بیت رهبری از نامزدی سعید جلیلی شوند.
هر چند با هموار کردن جاده ریاست جمهوری برای جلیلی از سوی شورای نگهبان، شاید به نظر برسد او در انتخاباتی مثل انتخابات مجلس شورای اسلامی پیروز خواهد شد اما انتخابات ریاست جمهوری با انتخابات مجلس متفاوت است و رقابت اصولگرایان پیش از این هم تلفات سنگینی داشته است؛ وقتی در اسفند ماه ۱۴۰۲، پس از اظهارات حمید رسایی علیه قالیباف، علیرضا خدابخشی، معاون سیاسی صدا و سیما و البته پسر خاله سعید جلیلی به طور ناگهانی از سوی رییس سازمان صدا و سیما از این معاونت عزل شد.
