آمریکا: عربستان سعودی همچنان به عادیسازی روابط با اسرائیل علاقهمند است
جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید گفت ریاض به واشینگتن اطمینان داده همچنان به عادیسازی روابط با تلآویو پس از پایان مناقشه اسرائیل و حماس علاقهمند است.
جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید گفت ریاض به واشینگتن اطمینان داده همچنان به عادیسازی روابط با تلآویو پس از پایان مناقشه اسرائیل و حماس علاقهمند است.
کربی گفت هر چند جنگ حماس و اسرائیل پیشرفت در مذاکرات عادیسازی روابط میان عربستان و اسرائیل را دشوار میکند اما واشینگتن و ریاض هر دو به ادامه این مسیر «متعهد» هستند.
عربستان سعودی تهاجم مرگبار حماس به اسرائیل را محکوم نکرده و اسرائیل را به دلیل حملات گسترده به نوار غزه و کشتار غیرنظامیان هدف انتقاد قرار داده است.
آکسیوس روز نهم آبان به نقل از منابع مطلع گزارش داد تمایل عربستان سعودی به ادامه مذاکرات بر سر عادیسازی روابط با اسرائیل در سفر ۱۰ روز پیش گروهی از سناتورهای آمریکایی به رهبری لیندزی گراهام به ریاض، به اطلاع آنان رسیده است.
جو بایدن، رییسجمهوری آمریکا روز جمعه ۲۸ مهر یکی از دلایل حمله حماس به اسرائیل را مختل کردن روند عادیسازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل دانست.
او گفت: «یکی از دلایل حمله حماس این بود که میدانست من میخواهم با عربستان سعودی گفتوگو کنم. حدس بزنید چه خبر بود: عربستان میخواست اسرائیل را به رسمیت بشناسد.»
تهران از مخالفان جدی عادیسازی روابط میان اسرائیل و کشورهای منطقه است.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی روز چهارشنبه ۱۰ آبان از «دولتهای اسلامی» خواست با اسرائیل همکاری اقتصادی نکنند.
او یک ماه پیش و در روز ۱۱ مهر هم روند عادیسازی روابط با اسرائیل را به «شرطبندی روی اسب بازنده» تشبیه کرد و آن را قماری «محکوم به باخت» خواند.
خامنهای به کشورهای منطقه هشدار داد از عادیسازی روابط با اسرائیل «ضرر خواهند کرد» زیرا اسرائیل «رفتنی و در حال مرگ» است.
مقامهای تهران ضمن استقبال از تهاجم حماس به اسرائیل، آن را نشانه شکست مذاکرات عادیسازی دانستند.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی روز ۲۲ مهر با اشاره به اتفاق نظر تهران و ریاض در مورد «جنایات اسرائیل در نوار غزه» گفت با توجه به «شرایط جدید منطقه»، برقراری روابط میان اسرائیل و عربستان سعودی دیگر مطرح نیست.
رایزنیهای منطقهای و بینالمللی برای دستیابی به صلحی پایدار در خاورمیانه با وجود مخالفتهای سرسختانه جمهوری اسلامی ادامه دارد.
آکسیوس نوشت خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان سعودی در چارچوب این تلاشها به واشینگتن سفر کرده است.
در جریان دیدار خالد بن سلمان با جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، دو طرف بر ادامه تلاشهای صورت گرفته از سوی ریاض و واشینگتن در ماههای اخیر برای دستیابی به صلحی پایدار میان اسرائیل و فلسطین تاکید کردند.
به گزارش آکسیوس، بایدن و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی هفته گذشته در تماسی تلفنی ادامه رایزنیها را برای رسیدن به صلحی پایدار میان اسرائیل و فلسطین پس از پایان مناقشه کنونی ضروری دانستند.
جنگ حماس و اسرائیل تاکنون منجر به کشته و زخمی شدن هزاران نفر شده است. با ادامه درگیریها میان دو طرف و حملات پراکنده گروههای نیابتی جمهوری اسلامی به اسرائیل، نگرانیها در مورد شعلهورتر شدن آتش مناقشه در منطقه افزایش یافته است.
شاهزاده رضا پهلوی در مصاحبه با تلویزیون دولتی تیویپی لهستان گفت ایرانیان دشمن اسرائیل نیستند و بارها در تظاهرات خود شعار «نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران» سر دادهاند. او این شعار را به معنی برائت مردم ایران از حماس و حزبالله دانست.
شاهزاده رضا پهلوی تاکید کرد ایرانیان هیچ مشکلی با اسرائیل و دولتهای عرب منطقه ندارند. او روابط تاریخی مردم ایران و یهودیان را ستود و خاطرنشان کرد اسرائیل میتواند «یک متحد استراتژیک فوقالعاده» برای ایران باشد و برای حل مشکلات مختلف در ایران از جمله بحران آب همکاری کند.
شاهزاده رضا پهلوی با اشاره به مناقشه حماس و اسرائیل گفت جمهوری اسلامی به عنوان «پدرخوانده تروریسم» و گروههای نیابتی آن همواره به دنبال سنگاندازی در مسیر صلح و ثبات در منطقه هستند.
سخنان شاهزاده رضا پهلوی در حالی مطرح میشوند که مناقشه حماس و اسرائیل تاکنون هزاران کشته و زخمی بر جای گذاشته است و بیم آن میرود با ادامه حملات گروههای نیابتی جمهوری اسلامی به منافع آمریکا و اسرائیل، تنشها در منطقه شدت یابد.
او به تلاش تهران برای مختل کردن روند عادیسازی روابط میان اسرائیل و کشورهای منطقه از جمله عربستان سعودی اشاره کرد و گفت جمهوری اسلامی و متحدان آن کوشیدهاند از طریق جنگافروزی به اهداف خود دست یابند.
مقامهای تهران مکررا مخالفت خود را با برقراری روابط میان کشورهای منطقه و اسرائیل اعلام کردهاند.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، روز چهارشنبه ۱۰ آبان با اشاره به تجمعهای جهانی در حمایت از غزه علیه اسرائیل گفت «آبروی کشورهای غربی رفته است» و نمیتوانند این موضوع را توجیه کنند. او خواستار قطع همکاری اقتصادی «دولتهای اسلامی» با تلآویو شد.
خامنهای روز ۱۱ مهر هم به کشورهای منطقه هشدار داد از برقراری روابط با تلآویو «ضرر خواهند کرد» زیرا اسرائیل «رفتنی و در حال مرگ» است.
او عادیسازی روابط با اسرائیل را به «شرطبندی روی اسب بازنده» تشبیه کرد و آن را قماری «محکوم به باخت» خواند.
شاهزاده رضا پهلوی در مصاحبه با تلویزیون دولتی تیویپی لهستان با اشاره به توافق تهران و واشینگتن بر سر مبادله زندانیان و آزادسازی شش میلیارد دلار از اموال مسدود شده ایران از سوی آمریکا، آن را «اشتباهی کشنده» خواند و گفت دولت آمریکا با این کار به جمهوری اسلامی بابت اقدامات خصمانهاش «پاداش» داده است.
به گفته او، نتیجه این اقدام آمریکا تشویق جمهوری اسلامی به ادامه سیاست گروگانگیری خود است.
مبادله پنج زندانی ایرانی در برابر پنج زندانی آمریکایی در شهریور ماه سال جاری انجام پذیرفت و در ازای آن شش میلیارد دلار از پولهای مسدود شده ایران در کره جنوبی به قطر منتقل شد. واشینگتن میگوید تهران تنها برای خرید کالاهای بشردوستانه میتواند از این پول استفاده کند.
شاهزاده رضا پهلوی تاکید کرد همانطور که در زمان ریاستجمهوری باراک اوباما هم مشاهده شد، پولهای آزاد شده از سوی آمریکا برای بهبود سطح زندگی مردم ایران هزینه نمیشود و تهران از آن برای تامین مالی گروههای نیابتی خود در منطقه استفاده میکند.
او همچنین با اشاره به تجربه جنبشهای آزادیخواهانه در لهستان و آفریقای جنوبی گفت جنبش مردم ایران نیز برای موفقیت در چارچوب خشونتپرهیزی و نافرمانی مدنی نیاز به حمایت جامعه بینالمللی دارد.
به گفته او، تا زمانی که جمهوری اسلامی در قدرت است، جهان روی صلح و ثبات را نخواهد دید.
شاهزاده رضا پهلوی افزود جامعه جهانی باید به این نتیجه برسد که برای حل مشکلات موجود، لازم است ریشه آن که حکومت جمهوری اسلامی است، نابود شود.
او تاکید کرد مشکلات برآمده از سیاستهای تهران نه با تغییر رفتار جمهوری اسلامی که با تغییر رژیم برطرف خواهند شد و با حذف رژیم جمهوری اسلامی، تهدید هستهای، افراطگرایی و تروریسم نیز ریشهکن میشوند.
به گفته شاهزاده رضا پهلوی، موج فزاینده مهاجرت پناهجویان به اروپا و مساله تامین انرژی در این قاره مشکلاتی هستند که حل آنها به ایجاد تغییرات گسترده در ایران بستگی دارد.
شاهزاده رضا پهلوی اعلام کرد بیش از نیمی از تحریمهای اعمال شده علیه جمهوری اسلامی بهویژه در حوزه فروش نفت اجرا نشده است و تهران از سود حاصل از معاملات نفتی برای پشتیبانی از گروههای نیابتی خود مانند حماس و حزبالله استفاده میکند.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، روز ۹ آبان با رد اتهامها در مورد حمایت تهران از گروههای شبهنظامی در خاورمیانه مدعی شد که ایران هیچ گروه و جنگ نیابتیای در منطقه ندارد.
شاهزاده رضا پهلوی در بخش دیگری از صحبتهای خود گفت چین با برقراری روابط نزدیک با جمهوری اسلامی، به دنبال افزایش نفوذ خود در منطقه و خرید نفت ارزان از ایران است.
او با اشاره به همکاری نزدیک تهران و مسکو در جنگ اوکراین هشدار داد روسیه با سوءاستفاده از ضعف جمهوری اسلامی در حال استثمار منابع ایران است و جمهوری اسلامی را به «دولت تابع» خود بدل کرده است.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، روز چهارشنبه ۱۰ آبان با تاکید بر ضرورت «قطع فوری بمباران غزه» گفت راه صدور نفت و ارزاق به اسرائیل باید بسته شود. او از دولتهای اسلامی خواست با اسرائیل همکاری اقتصادی نکنند.
خامنهای در دیدار با «جمعی از دانشآموزان و دانشجویان» به مناسبت نزدیک شدن به روز ۱۳ آبان، به جنگ اسرائیل و حماس اشاره و آن را «میدان حق و باطل» توصیف کرد.
جنگی که رهبر جمهوری اسلامی از آن با نام «میدان غزه و اسرائیل» یاد کرد، ۱۵ مهر امسال با حمله نیروهای حماس به اسرائیل آغاز شد. یک روز پس از آن، غازی حمد، از سخنگویان حماس گفت که این گروه در حملهاش از حمایت جمهوری اسلامی برخوردار بوده است.
از نخستین ساعات پس از این حمله، نگاهها به سوی تهران چرخید و گمانهزنیها درباره نقش جمهوری اسلامی در برنامهریزی این هجوم آغاز شد. جمهوری اسلامی که در دهههای گذشته اعلام کرده به دنبال نابودی اسرائیل است، در چند ماه اخیر به لفاظیهای خود علیه تلآویو شدت بخشیده بود.
در مقابل، اسرائیل طی سالهای گذشته دست به عادیسازی روابط خود با برخی کشورهای منطقه زده است.
پیش از آغاز جنگ حاضر، اسرائیل و عربستان سعودی نیز به مراحل پایانی توافق و عادیسازی روابط رسیده بودند. جریانی که به دنبال حمله حماس و حملات متقابل اسرائیل متوقف شد.
در این مدت شماری از رسانهها به نقل از کارشناسان و تحلیلگران نوشتند حمله حماس به اسرائیل با حمایت جمهوری اسلامی و با هدف اصلی جلوگیری از این توافق عادیسازی روابط انجام گرفته است.
خامنهای در ادامه سخنان خود با اشاره به آنچه «حرکت وجدان بشری» خواند، گفت: «ببینید در دنیا چه خبر است؟ در همین کشورهای غربی، در انگلیس، فرانسه، ایتالیا، خودِ آمریکا و ایالتهای مختلف، مردم با جمعیتهای انبوه میآیند در خیابان علیه اسرائیل و در موارد بسیاری علیه آمریکا شعار میدهند.»
او مدعی شد با این تجمعها «آبروی کشورهای غربی رفته است» و آنها هیچ علاجی ندارند و نمیتوانند توجیهی کنند.
ادعای خامنهای درباره رفتن آبروی غرب با این تجمعها در حالی است که در ایران، از نخستین روزهای پس از پیروزی انقلاب سال ۵۷ تاکنون بارها تجمعاتی علیه کلیت جمهوری اسلامی یا سیاستهای دولت مستقر شکل گرفته است. در سالهای گذشته این اعتراضات فراگیرتر و با هدف سرنگونی حکومت برگزار شدهاند.
یکی از آخرین نمونهها خیزش انقلابی ایرانیان بود که شهریور سال گذشته با قتل حکومتی مهسا ژینا امینی در بازداشت گشت ارشاد کلید خورد و صدها تجمع اعتراضی را در تمامی استانها و دهها دانشگاه کشور در پی داشت.
جمهوری اسلامی در مواجهه با این اعتراضات به شکلی خشونتبار به تجمعهای مردمی حمله کرد و دستکم ۵۰۰ شهروند را در خیابانها یا بازداشتگاهها کشت و هزاران نفر دیگر را زندانی، بازداشت و احضار کرد.
در این مدت تجمعهای محدود و کوچکی هم از سوی وابستگان به حکومت شکل گرفت که خامنهای در سخنرانی روز چهارشنبه خود به صورت تلویحی آنها را کار نیروی «بسیج» خواند.
رهبر جمهوری اسلامی با اشاره به تجمعات جهانی که طی سه هفته گذشته در حمایت از فلسطینیان در جنگ حماس و اسرائیل برگزار شده، گفت: «یک ابلهی پیدا میشود میگوید اجتماع مردم در انگلیس، کار ایران است.»
او ادامه داد: «لابد بسیج لندن و بسیج پاریس این کار را کردهاند؟»
روزنامه تایمز پیش از این گزارش داد که پلیس بریتانیا هشدار داده جمهوری اسلامی در حال بهرهبرداری از اعتراضات طرفداران فلسطینیها در بریتانیا است.
به گزارش روزنامه تایمز چاپ لندن، عوامل جمهوری اسلامی با دامن زدن به این اعتراضات، در پی ایجاد ناآرامی هستند.
تایمز دریافته افسران ضدتروریسم به طور خصوصی گفتهاند تهران در تلاش است تا تنشها را در تجمعات بر سر بمباران غزه از سوی اسرائیل افزایش دهد.
رهبر جمهوری اسلامی در بخش دیگری از صحبتهایش گفت: «غربیها به مبارزین فلسطینی میگویند تروریست. این بیشرمی است.»
خامنهای هفته گذشته نیز در یک سخنرانی عمومی از «دولتهای مسلمان» و سخنگویان سیاسی کشورهای دارای جمعیت مسلمان خواست حماس را یک گروه تروریستی ندانند و مراقب باشند حرف غربیها را در این راستا تکرار نکنند.
قتلعام دانشآموزان ایرانی، ضربه آمریکا بود
دیدار رهبر جمهوری اسلامی با «جمعی از دانشآموزان و دانشجویان» به مناسبت سالگرد ۱۳ آبان سال ۵۸ است که از سوی جمهوری اسلامی «روز دانشآموز» نامگذاری شده است.
خامنهای یک هفته پس از قتل حکومتی آرمیتا گراوند، دانشآموز ۱۶ سالهای که هنگام رفتن به مدرسه کشته شد گفت در این روز سه مناسبت رخ داده که دو مورد آن «ضربه آمریکاییها به ملت ایران» است.
رهبر جمهوری اسلامی مدعی شد: «در روزهای اوج حرکت انقلابی ملت ایران پلیس شاه، دانشآموزان را در همین جلو دانشگاه قتلعام کردند. رگبار گرفتند عدهای دانشآموز را به خاک و خون کشیدند.»
این سخنان او در شرایطی است که حمله شیمیایی به مدارس در ایران ادامه دارد و روز یکشنبه هفت آبان ۶۷ نفر در هنرستان دخترانه کوثر شهر زنجان مسموم و به مراکز درمانی منتقل شدند.
این حملات شیمیایی از نهم آذر سال گذشته آغاز شد و صدها مدرسه و هزاران دانشآموز را درگیر کرد.
جمهوری اسلامی در ماههای آغازین، حملات شیمیایی به مدارس را انکار کرد و سپس با تقلیل ماجرا، دانشآموزان را مقصر این مسمومسازیها خواند و از سوی دیگر فشار بر رسانهها و فعالان مدنی را برای جلوگیری از اطلاعرسانی در این زمینه افزایش داد.
با اینحال، بسیاری از مردم و والدین، خود جمهوری اسلامی را مقصر حمله به فرزندانشان دانسته و در تجمعاتشان آن را «حکومت بچهکُش» خطاب کردند.
با شدت گرفتن حملههای اسرائیل به غزه، مخابرات فلسطین از اختلال کامل در همه خدمات ارتباطی و اینترنت در غزه خبر داد. همزمان با افزایش نگرانیها از گسترش درگیریها به دیگر نقاط منطقه، آمریکا ۳۰۰ نیروی نظامی دیگر خود را به خاورمیانه فرستاد.
علاوه بر حملههای هوایی و عملیات زمینی اسرائیل در غزه، نیروی دریایی این کشور نیز مناطق ساحلی این باریکه را هدف حمله قرار داد.
در کرانه باختری نیز نیروهای اسرائیل به شهرهای جنین و طولکرم حمله کردند که در نتیجه این درگیریها در طولکرم یک فلسطینی و در جنین سه نفر دیگر کشته شدند.
در همین حال، سخنگوی پنتاگون سهشنبه ۹ آبان از اعزام ۳۰۰ نیروی آمریکایی دیگر به خاورمیانه خبر داد اما گفت این نیروها به اسرائیل منتقل نخواهند شد. آمریکا در هفتههای اخیر، در چند مرحله ناوها و هواپیماهای جنگی خود را نیز به منطقه اعزام کرده است.
با شدت گرفتن درگیریهای ارتش اسرائیل و حماس در نوار غزه و افزایش تحرکات نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در خاورمیانه، وزیر خارجه ایران سهشنبه ۹ آبان در دیدار با اسماعیل هنیه گفت در صورت ادامه حملههای اسرائیل و گسترش درگیریها در منطقه، هیچ طرفی از پیامدهای آن مصون نخواهد ماند.
پیشتر امیرعبداللهیان ارتباط تهران با گروههای شبهنظامی در منطقه را تکذیب کرده و گفته بود ایران هیچ گروه و جنگ نیابتیای در منطقه ندارد.
در حالی که در هفتههای اخیر، حملههای نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی به مواضع آمریکا و اسرائیل شدت گرفته، کریستوفر ری، رییس افبیآی گفت که در صورت گسترش بحران در منطقه، احتمالا حملات سایبری علیه منافع و زیرساختهای حیاتی آمریکا که قبلا توسط ایران و برخی عوامل انجام شده، وخیمتر میشود.
از سوی دیگر، کریستین ابی زید، رییس مرکز ملی مبارزه با تروریسم آمریکا، گفت که پس از حمله حماس به اسرائیل، هیچ نشانهای از تهدید نگرانکنندهای از سوی جمهوری اسلامی در خاک آمریکا مشاهده نکرده است، اما هشدار داد که تهران دارای توانایی قابل توجهی برای افزایش تنش دارد.
با افزایش نگرانیها از گسترش تهدیدهای جموری اسلامی، مقامهای ارشد سابق و یک منبع امنیتی اردنی به رویترز گفتند که اردن اکنون به دلیل نگرانیها از احتمال گسترش درگیریها از سوی حکومت ایران و نیروهای نیابتیاش در منطقه، خواستار سامانههای دفاعی پیشرفتهتر از آمریکا است.
در همین حال، سایت «امواج مدیا» خبر داد اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه برای بررسی احتمال گستردهتر شدن دامنه درگیریها در بیروت، پایتخت لبنان به سر میبرد.
حملات حوثیهای یمن به اسرائیل
گروه حوثیهای یمن اعلام کرد سه حمله پهپادی علیه اسرائیل انجام داده است. این گروه تهدید کرد تا زمانی که اسرائیل حملات خود را به نوار غزه متوقف نکند، این کشور را هدف قرار خواهد داد.
ارتش اسرائیل اعلام کرد سه موشک زمین به زمین شلیک شده از سوی دریای سرخ را رهگیری و ساقط کرده است. واینت نوشت این موشکها از یمن به سمت اسرائیل شلیک شده بودند.
سخنگوی ارتش اسرائیل گفت: نیروهای نیابتی ایران مانند حوثیها، تلاش میکنند ما را به چالش بکشند و حواس ما را از جنگ در غزه منحرف کنند، اما ما تمرکز خود را بر غزه حفظ میکنیم.
نیروهای دفاعی اسرائیل صبح روز سهشنبه نهم آبان اعلام کردند یک «هدف هوایی» را شناسایی و ساقط کردهاند که به خاک اسرائیل نزدیک میشده است.
پیشتر گزارش شده بود یک پهپاد در نزدیکی شهر ساحلی ایلات در فاصله ۲۰۰ کیلومتری غزه و جنوبیترین بخش اسرائیل مشاهده شده است.
حوثیها که از گروههای شبهنظامی مورد حمایت جمهوری اسلامی در منطقه هستند، پیش از این در روز ۲۷ مهر با تعدادی پهپاد و موشک دوربرد کروز اسرائیل را هدف قرار دادند. این حمله از سوی ناو یواساس کارنی در دریای سرخ و همچنین سامانه دفاعی عربستان سعودی رهگیری و دفع شد.
ادامه درگیریها میان اسرائیل و فلسطین
رسانههای اسرائیلی گزارش دادند درگیریهای شدید میان ارتش این کشور و شبهنظامیان حماس در نوار غزه ادامه دارد.
یوآف گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، گفت: ارتش در عملیات زمینی در نوار غزه در حال دستیابی به دستاوردهای مهمی است اما بهای سنگینی را نیز میپردازد. طبق اعلام ارتش اسرائیل،در آخرین دور حملهها به شمال غزه، ۹ سرباز این کشور کشته شدند.
طبق اعلام ارتش اسرائیل، نیروی زمینی این کشور کنترل یک پایگاه نظامی حماس در جبالیا را به دست گرفته است و در این عملیات حدود ۵۰ عضو حماس، از جمله ابراهیم بیاری، فرمانده گردان مرکزی حماس در این منطقه، کشته شدند.
در مقابل، حملات راکتی شبهنظامیان فلسطینی به شهر ساحلی اشدود، چهار مجروح بر جای گذاشت.
طبق اعلام وزارت کشور حماس، در حملات هوایی ارتش اسرائیل به مناطق مسکونی در اردوگاه آوارگان جبالیا در شمال غزه، ۴۰۰ نفر کشته و مجروح شدند.
تنش میان حزبالله و اسرائیل
تزاچی هانگبی، مشاور امنیت ملی اسرائیل گفت «فردای حماس»، اسرائیل «درسهای آموخته شده» را علیه شبهنظامیان حزبالله به کار خواهد بست. او افزود این موضوع جنبه عملیاتی خواهد داشت اما از دادن توضیح بیشتر خودداری کرد.
ارتش اسرائیل از سرنگونسازی یک موشک که از لبنان به یک پهپاد اسرائیلی شلیک شده بود، خبر داد. هواپیماهای جنگنده اسرائیل در واکنش، به موضعی که این موشک از آن شلیک شده بود، حمله کردند.
در همین حال، شبکه المیادین خبر داد حسن نصرالله، دبیرکل حزبالله لبنان روز جمعه ۱۲ آبان برای اولین بار پس از آغاز جنگ حماس و اسرائیل سخنرانی خواهد کرد.
مخالفتها با درخواست آتشبس
افزایش روزافزون تلفات، درخواستهای آمریکا بهعنوان متحد اصلی اسرائیل و دیگر کشورها و سازمان ملل را برای متوقف شدن نبرد به منظور رسیدن کمکهای بشردوستانه بیشتر به غزه تشدید کرده است.
وزارت بهداشت غزه که توسط حماس اداره میشود، اعلام کرد شمار کشتهشدگان از زمان آغاز جنگ به ۸ هزار و ۵۲۵ نفر رسیده است.
فیلیپ لازارینی، کمیسر کل آژانس امدادرسانی و کاریابی برای آوارگان فلسطینی سازمان ملل (اونروا) اعلام کرد بیش از ۷۰ درصد کشتهشدگان مناقشه حماس و اسرائیل در نوار غزه، زنان و کودکان هستند.
آمریکا هم در همراهی با اسرائیل درخواستها را برای آتشبس رد کرد. جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گفت برقراری آتشبس در حال حاضر پاسخ درستی نیست. او بهجای آن پیشنهاد داد برای تسهیل کمکرسانی به غیرنظامیان در غزه وقفههایی در نبرد ایجاد شود.
جان کربی همچنین با اشاره به مذاکرات با وزیر دفاع عربستان سعودی در واشینگتن، در جمع خبرنگاران گفت با وجود جنگ غزه، عربستان هنوز هم به عادیسازی روابط با اسرائیل علاقمند و متعهد است.
در همین حال، دبیرکل سازمان ملل متحد خواستار حفاظت از غیرنظامیان گرفتار در درگیری بین اسرائیل و نیروهای حماس شد و بر لزوم احتیاط از سوی همه طرفها تاکید کرد.
در حالی که تلاشهای بینالمللی برای فراهم کردن امکان ارسال کمکهای انساندوستانه به غزه ادامه دارد، کاخ سفید اعلام کرد ۶۶ کامیون حامل کمکهای بشردوستانه طی ۲۴ ساعت گذشته وارد غزه شدند و انتظار میرود دهها کامیون دیگر نیز طی ساعتهای آینده ترخیص شوند.
وضعیت گروگانهای حماس
رویترز به نقل از متخصصان نظامی نوشت نیروهای اسرائیلی در تهاجم زمینی خود به آرامی پیش میروند تا احتمال مذاکره شبهنظامیان حماس برای آزادی گروگانها بر جا بماند.
به گزارش رسانههای اسرائیلی، دیوید بارنیا، رییس موساد طی روزهای گذشته به قطر سفر کرده است تا با مقامهای ارشد این کشور درباره آزادسازی گروگانهای در اختیار حماس گفتوگو کند.
در همین حال، سخنگوی شاخه نظامی حماس در ویدیویی گفت که این گروه به میانجیگرها اعلام کرده که طی روزهای آینده تعدادی از اسرای خارجی را آزاد خواهد کرد.
از زمان حمله هفتم اکتبر حماس، ۲۴۰ گروگان از اسرائیل از سوی این گروه شبهنظامی به غزه برده شدند.
در پی حملات زمینی شامگاه دوشنبه ارتش اسرائیل، یکی از گروگانها آزاد شد.
اوری مگیدیش، سرباز زن اسرائیلی است که ۱۵ مهر از سوی حماس ربوده شده بود.
واکنشها و رایزنیهای بینالمللی درباره مناقشه خاورمیانه
وزارت خارجه قطر در بیانیهای اعلام کرد که حملات اسرائیل به نوار غزه «تلاشها برای میانجیگریها و کاهش تنش را تضعیف میکند»
در ادامه رایزنیهای بینالمللی، جو بایدن و پادشاه اردن درباره راههای توقف خشونتها و کاهش تنشهای منطقهای گفتوگو کردند.
دفتر نخستوزیری بریتانیا نیز اعلام کرد که ریشی سوناک در گفتوگو با محمود عباس گفته که به حمایت از اقدامات دیپلماتیک برای محافظت از غیرنظامیان فلسطینی و جلوگیری از تشدید تنشها در خاورمیانه ادامه خواهد داد.
در همین حال، حملههای اسرائیل به غزه با واکنش اعتراضآمیز برخی کشورهای آمریکا جنوبی همراه شده است. وزارت خارجه بولیوی اعلام کرد که روابط دیپلماتیک خود را با اسرائیل قطع میکند.
کلمبیا در اعتراض به حمله اسرائیل به غزه، سفیر خود را از این کشور فراخواند. رییسجمهوری کلمبیا در ایکس نوشت: اگر اسرائیل به کشتار مردم فلسطین ادامه دهد، ما نمیتوانیم در این کشور بمانیم.
رییسجمهوری شیلی نیز اعلام کرد این کشور در واکنش به نقض قوانین بینالمللی از سوی اسرائیل در غزه، سفیر خود در اسرائیل را برای رایزنی فرا خوانده است.
سازمان عفو بینالملل اعلام کرد ارتش اسرائیل در حمله روز ۱۶ اکتبر (۲۴ مهر) خود به ضهیره در جنوب لبنان به شکل غیرقانونی از «فسفر سفید» استفاده کرده است. استفاده از فسفر سفید تحت قوانین بینالمللی بشردوستانه محدود شده است.
عفو بینالملل با اشاره به نتایج تحقیقات خود، روز سهشنبه نهم آبان در گزارشی خواست تا این حمله بهعنوان یک جنایت جنگی بررسی شود.
پیش از این سازمان دیدهبان حقوق بشر در ۲۱ مهر ارتش اسرائیل را به استفاده از بمب فسفر سفید در حمله به لبنان و نوار غزه متهم کرد. ارتش اسرائیل در واکنش به این گزارش آن را نادرست خواند.
بر اساس گزارش عفو بینالملل، ارتش اسرائیل طی عملیات نظامی روزهای ۱۰ تا ۱۶ اکتبر در امتداد مرز جنوبی لبنان از گلولههای توپ حاوی فسفر سفید بهعنوان سلاح آتشزا استفاده کرده است.
یکی از این حملات از ساعت چهار بعدازظهر (به وقت محلی) ۱۶ اکتبر آغاز شد و تا شب ادامه داشت که طی آن دستکم ۹ غیرنظامی مجروح شدند و اموال غیرنظامیان آسیب دید.
بنا بر گزارش عفو بینالملل به نقل از شاهدان عینی، در جریان این حملات بوی بسیار بد و ابری عظیم شهر ضهیره را پوشاند بهطوری که شهروندان نمیتوانستند پنج یا شش متر جلوتر از خود را ببینند: «این امر باعث شد مردم دیوانهوار خانههای خود را ترک کنند و وقتی بعضی از اهالی دو روز بعد بازگشتند، دیدند خانههایشان هنوز در آتش است و زمینها و خودروها میسوزند.»
آزمایشگاه شواهد بحران عفو بینالملل همچنین فیلمی از روز ۱۵ اکتبر را تایید کرده که نشان میدهد شهر مرزی عیتا الشعب و نزدیک شهر الماری در جنوب لبنان با استفاده از فسفر سفید گلولهباران شده است.
درگیری و تنشهای فرامرزی در جنوب لبنان از هفت اکتبر و حمله حماس به اسرائیل به طور قابل توجهی تشدید شده است.
گلولهباران اسرائیل در لبنان تاکنون دستکم چهار غیرنظامی و ۴۸ عضو حزبالله را کشته است.
به گفته ارتش اسرائیل، حزبالله و سایر گروههای مسلح به شمال اسرائیل موشک پرتاب کردهاند که به کشته شدن شش سرباز و یک غیرنظامی اسرائیلی منجر شده است.
عفو بینالملل در حال بررسی حملات حزبالله و سایر گروههای مسلح به شمال اسرائیل است تا مشخص کند آیا قوانین بینالمللی بشردوستانه را نقض کردهاند یا خیر.
این سازمان در اطلاعیهای استفاده بیرویه ارتش اسرائیل از فسفر سفید را «بسیار وحشتناک» و ناقض قوانین بینالمللی بشردوستانه خواند.
آیا مجذوب، معاون مدیر دفتر منطقهای خاورمیانه و شمال آفریقا در عفو بینالملل گفت استفاده غیرقانونی از فسفر سفید جان غیرنظامیان را بهطور جدی به خطر انداخته است؛ کسانی که بسیاریشان در بیمارستان بستری و آواره شده و خانهها و خودروهایشان آتش گرفته.
به گفته مجذوب، ارتش اسرائیل باید فورا استفاده از فسفر سفید را به ویژه در مناطق پرجمعیت متوقف کند.
او تاکید کرد که اسرائیل باید به تعهد فراموش شده خود در سال ۲۰۱۳ مبنی بر توقف استفاده از این سلاحها پایبند باشد و از به خطر انداختن بیشتر جان غیرنظامیان در لبنان دست بردارد.
فسفر سفید اگرچه میتواند کاربردهای قانونی داشته باشد اما به دلیل احتمال زیاد گسترش آتشسوزی و دود ناشی از آن هرگز نباید به سمت یک منطقه مسکونی پرجمعیت یا زیرساختهای غیرنظامی یا در مجاورت آن شلیک شود.
فسفر سفید یک ماده محترقه است که بیشتر برای ایجاد یک صفحه از دود متراکم یا نشانهگذاری اهداف استفاده میشود.
این ماده هنگامی که در معرض هوا قرار میگیرد، در دمای بسیار بالا میسوزد و مناطق اطرافش را آتش میزند.
افرادی که در معرض فسفر سفید قرار میگیرند ممکن است دچار آسیب تنفسی، نارسایی اندامها و سایر صدمات وحشتناک و تغییردهنده زندگی شوند؛ از جمله سوختگیهایی که درمان آن بسیار دشوار است و نمیتوان با آب از بینشان برد. سوختگیهایی که تنها ۱۰ درصد از بدن را تحت تاثیر قرار میدهند نیز اغلب کشنده هستند.
با ادامه درگیریها در نوار غزه و حملات گروههای مورد حمایت جمهوری اسلامی در منطقه به مواضع اسرائیل و آمریکا، نگرانیها درباره شدت گرفتن تنشها و گسترش دامنه جنگ افزایش یافته است.
بیش از سه هفته از شروع درگیریها میان اسرائیل و حماس و وخیمتر شدن اوضاع در خاورمیانه میگذرد. شواهد نشان میدهند هیچ یک از قدرتهای بزرگ منطقه خواهان تشدید درگیریها نیستند اما در صورت ورود آمریکا، ایران، عربستان سعودی و سایر بازیگران منطقهای به این مناقشه، چه رخ خواهد داد؟
فایننشال تایمز در گزارشی به بررسی احتمال گستردهتر شدن جنگ در خاورمیانه و علل آن پرداخته است.
بر اساس این گزارش، با وجود گذشت بیش از یک قرن از وقوع جنگ جهانی اول، مورخان هنوز به بررسی علل وقوع این جنگ میپردازند. نقطه آغازین جنگ جهانی اول، ترور یک دوک اتریشی در سارایوو در ژوئن سال ۱۹۱۴ بود. تنها در عرض چند هفته، این اتفاق منجر به درگیری بزرگتری شد که تمام قدرتهای بزرگ اروپا و در نهایت آمریکا را وارد جنگ کرد.
جنگ جهانی اول در حالی آغاز شد که بسیاری از رهبران درگیر، تلاش زیادی برای جلوگیری از بروز جنگی سراسری در اروپا داشتند. امپراتورهای آلمان و روسیه پیامهای متعددی مبادله کردند تا جلوی گسترش این بحران و تبدیل شدنش به جنگی بزرگتر را بگیرند. تلاشی که با گسترش درگیریها، با شکست مواجه شد.
نگرانی از تکرار تاریخ در خاورمیانه
فایننشال تایمز در ادامه گزارش خود با اشاره به شرایط خاورمیانه نوشت در حال حاضر خطر مشابه جنگ جهانی اول در تشدید ناخواسته درگیریها وجود دارد.
وحشت فراگیری درگیریها در خاورمیانه آنقدر قانعکننده است که رهبران منطقه خواهان تمرکز نبرد اسرائیل و حماس در محدوده غزه هستند.
از سوی دیگر سیاستگذاران غربی بهطور فزاینده نگران گسترش جنگ در ابعاد بزرگتر و خطر بروز یک جنگ سراسری در خاورمیانهاند. خطری که میتواند در نهایت منجر به ورود جمهوری اسلامی ایران، آمریکا و حتی عربستان سعودی به این درگیری شود.
چالش اصلی دولت بایدن در بحران خاورمیانه
تهدید «گسترده شدن جنگ در منطقه» در حال حاضر چالش اصلی دولت جو بایدن، رییسجمهوری آمریکا است.
یکی از منابع داخلی واشینگتن به فایننشال تایمز گفت: «همه کشورهای درگیر، خطوط قرمزی دارند که عبور از آنها میتواند منجر به اقدام متقابل شود اما هیچکس واقعا نمیداند آستانه تحمل قدرتهای منطقه برای زیر پا گذاشته شدن این خطوط قرمز تا چه اندازه است.»
فایننشال تایمز نوشت هفته گذشته، جمهوری اسلامی تهدید آشکاری مبنی بر نزدیک شدن به آستانه تحمل خود صادر کرد. ابراهیم رئیسی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که اقدامات اسرائیل در غزه «خطوط قرمز را رد کرده و این ممکن است همه را مجبور به اقدام کند».
او افزود: «واشینگتن از ما میخواهد کاری انجام ندهیم اما آنها به حمایت گسترده خود از اسرائیل ادامه میدهند.»
چگونگی تشدید تنشها
بنا بر گزارش فایننشال تایمز، یکی از نشانههای تشدید تنشها در منطقه زمانی دیده شد که آمریکا هفته گذشته شبهنظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی را در سوریه بمباران کرد.
واشینگتن این اقدام خود را پاسخی به حملات نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی به نیروهای آمریکایی حاضر در عراق و سوریه عنوان کرد.
فایننشال تایمز در ادامه افزود اگر اینگونه حملات به مواضع ایالات متحده در منطقه ادامه یابد و نیروهای آمریکایی کشته شوند، پاسخ بعدی «شدیدتر» خواهد بود.
نقش حزبالله
اقدامات حزبالله لبنان به عنوان گروه شبهنظامی مورد حمایت جمهوری اسلامی در گسترش درگیریها کلیدی است.
اگر حزبالله تصمیم به افزایش میزان حملات خود به اسرائیل بگیرد، به میزان کافی موشک هدایتشونده دقیق در زرادخانهاش دارد تا اکثر جمعیت غیرنظامی اسرائیل را وادار به رفتن به پناهگاهها کند. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، به همین دلیل لبنان را در صورت حمله به اسرائیل از خاک این کشور، تهدید به «نابودی» کرده است.
به گزارش فایننشال تایمز اگر حزبالله در پی تهدیدهای اسرائیل در خطر نابودی قرار گیرد، جمهوری اسلامی میتواند نیروهایی را از سپاه پاسداران، برای جنگیدن در کنار متحد خود به لبنان بفرستد.
در صورت چنین اقدامی از سوی رژیم تهران، اسرائیل ممکن است تصمیم بگیرد به سپاه پاسداران در خاک ایران و همچنین در لبنان حمله کند.
از سوی دیگر احتمالا سایر نیروهای نیابتی تحت حمایت جمهوری اسلامی در منطقه با تشدید حملات خود به اهداف اسرائیلی و آمریکایی به جنگی که حزبالله در آن درگیر است، پاسخ خواهند داد.
تنگه هرمز
فایننشال تایمز با تاکید بر اهمیت استراتژیک تنگه هرمز یادآور شد جمهوری اسلامی احتمالا در نهایت به تهدیدهای گاه و بیگاه خود مبنی بر بستن تنگه هرمز عمل خواهد کرد.
تنگه هرمز گذرگاهی است که بیشتر نفت جهان از آن عبور میکند.
چنین اقدامی اقتصاد جهانی را به رکود میکشاند و مستقیما عربستان سعودی را تهدید میکند.
در صورت بروز عملی شدن این تهدید از سوی جمهوری اسلامی، نیروی دریایی ایالات متحده برای بازگشایی این تنگه تلاش خواهد کرد.
فایننشال تایمز افزود این اقدام بیپاسخ نخواهد ماند و ممکن است رژیم ایران و نیروهای نیابتی آن را به اقدام علیه نیروها و تاسیسات آمریکا در سراسر منطقه از جمله در بحرین، امارات متحده عربی، قطر، سوریه و عراق وادار کند.
حوثیهای یمن
حوثیهای یمن یکی از نیروهای تحت حمایت جمهوری اسلامی هستند که آمریکاییها با نگرانی خاصی اقداماتشان را تحت نظر دارند.
این نیروها اکنون درگیر جنگ با عربستان سعودی هستند.
نیروهای حوثی سهشنبه نهم آبان با حملات پهپادی و موشکی اسرائیل را هدف قرار دادند. این گروه تهدید کرد تا زمانی که اسرائیل حملات خود را به نوار غزه متوقف نکند، این کشور را هدف قرار خواهد داد.
حوثیها هفته گذشته نیز راکتهایی به سمت اسرائیل شلیک کردند. آنها همچنین در گذشته به تاسیسات نفتی عربستان سعودی ضربه زدهاند. حوثیها میتوانند با پرتاب چند موشک دقیق، کارخانههای آب شیرینکُنی را نابود کنند که آب ریاض، پایتخت عربستان سعودی را تامین میکنند.
فایننشال تایمز نوشت همه طرفهای جنگ احتمالی در خاورمیانه به خوبی میدانند بروز درگیری در این ابعاد برای هر یک از آنها فاجعهبار خواهد بود. با وجود این ممکن است این اتفاق بیفتد زیرا این کشورها معتقدند رویدادهای خاصی وجود دارد که پاسخ ندادن به آنها برای منافعشان بسیار خطرناک است.
برای مثال اسرائیل بدون طرح خروجی معتبر به غزه حمله زمینی کرد چرا که احساس میکرد باید تاثیر «بازدارندگی» خود را برگرداند.
از طرفی، جمهوری اسلامی معتقد است باید نشان دهد «محور مقاومت» از فلسطینیها حمایت میکند.
آمریکا نیز بر این باور است که باید به هر گونه حمله به نیروهایش در منطقه با قدرت پاسخ دهد.
عربستان سعودی
با این حال همه در منطقه وحشتزده نیستند. در ریاض، برخی از سعودیها با اطمینان اظهار میکنند که این درگیری فقط یک بحران دیگر در یک منطقه بیثبات است.
آنها بر این باورند که برنامه مدرنسازی بلندپروازانه پادشاهی و چشمانداز ۲۰۳۰، همچنان در مسیر خود قرار دارد.
با وجود این در حالی که مردم معمولی در ریاض سر در کار خود دارند، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی بسیار نگران خطر یک جنگ منطقهای است.
فایننشال تایمز به نقل از یک منبع محرمانه نوشت استراتژی بن سلمان فشار آوردن بر آمریکاییهاست تا آنان نیز بر اسرائیل فشار بیاورند.
در حالی که آمریکاییها نیز به نوبه خود امیدوارند بن سلمان، قطر و حتی چین بتوانند جمهوری اسلامی را در مورد خطرات تشدید تنش و نیاز به خویشتنداری متقاعد کنند.
این بحران در نهایت منجر به شکلگیری گفتوگوی بیسابقهای بین محمد بن سلمان و رییسجمهوری ایران شده است.
رهبران جمهوری اسلامی و عربستان سعودی مانند امپراتورهای روسیه و آلمان قبل از جنگ جهانی اول، مایلند در تلاش برای جلوگیری از یک جنگ فاجعهبار با یکدیگر گفتوگو کنند.
فایننشال تایمز در انتها نوشت باید امیدوار بود استراتژیای که در سال ۱۹۱۴ موثر واقع نشد، اینبار نتایج متفاوتی به همراه داشته باشد.
